Աշխարհին սպառնում է սով և միլիոնավոր նոր փախստականներ։ Պատճառը մորեխների աննախադեպ գրոհն է
Հսկայական քանակությամբ մորեխների զանգվածային գրոհը, որպիսին չէր եղել տասնամյակների ընթացքում, 2020 թ–ի գարնանը սպառնում է Աֆրիկայի և Ասիայի շատ երկրների։
Որպես հետևանք՝ աշխարհին սպառնում է լրջագույն պարենային ճգնաժամ, այնուհետև՝ սով և միլիոնավոր նոր փախստականների տեղաշարժ, պատմում է National Geographic–ը։
Այդ միջատների քանակը գնալով ավելանում է, դրանք ոչնչացնում են բերքն Աֆրիկայի և Ասիայի հսկայական տարածքներում՝ Տանզանիայից, Քենիայից և Սոմալիից մինչև Պակիստան, Հնդկաստան և Չինաստան, որն, առանց այդ էլ, դժվարությամբ է զսպում COVID-19 վարակի համաճարակը։
Արդեն ինքնաթիռներից հատուկ նյութերի ցողում է իրականացվում դաշտերի վրա, սակայն մորեխներին հաղթել դեռ չի ստացվում․ դրանք չափազանց շատ են։
Ինչպես կարծում են գիտնականները, մորեխների հայտնվելու պատճառը կլիմայի գլոբալ փոփոխությունն է։
Ի՞նչ են իրենցից ներկայացնում մորեխները
Մեկ երամում կարող է լինել մինչև 10 մլրդ առանձնյակ, թեև սովորաբար 500 միլիոն է լինում։
Դրանք ունակ են մեկ օրում 100-200 կմ հեռավորություն անցնել՝ ճանապարհին ոչնչացնելով հանդիպած ցանկացած բուսականություն՝ խոտ, թուփ, ծառ, ուտելով դրանց տերևները, ցողունները, ծաղիկներն ու պտուղները։
ՄԱԿ-ի պարենի և գյուղատնտեության կամզակերպությունը (FAO) զգուշացնում է, որ այդ միջատները տարածվում են անհավանական արագ։
«Եթե պայքարը հիմա չսկսվի, ապա երեք ամսից միջատների ներկայիս քանակը կարող է աճել 500 անգամ», — ասված է FAO–ի հայտարարությունում։
Ըստ ՄԱԿ տվյալների՝ մորեխների քանակի վերջին զգալի աճն Արևմտյան Աֆրիկայում 2003–2005 թթ–ին այդ տարածաշրջանի երկրներին արժեցել է 2,5 մլրդ դոլար։
Երբ մորեխները խիտ ծածկում են թեկուզ մեկ քառակուսի կիլոմետր մակերեսով տարածք, դրանք ոչնչացնում են այնքան սնունդ, որքան մեկ օրում սպառում է 35 հազար մարդ։
Ընդհանուր առմամբ, FAO–ի գնահատականով, անապատային մորեխների գրոհն ազդելու է Երկրի յուրաքանչյուր տասներորդ բնակչի կենսագործունեության վրա։
Սա նրանց դարձնում է աշխարհում տեղաշարժվող ամենավտանգավոր վնասակար օրգանիզմը։
Ներկայիս հարձակման պատճառները
Ներկայիս աղետի պատճառը գիտնականները տեսնում են մշտական ցիկլոնների և հորդառատ անձրևների մեկը մյուսին հաջորդելու մեջ, դրանք ջրհեղեղներ են առաջացրել աշխարհի շոգ երկրներում 2018–2019 թթ–ին։
Անապատային մորեխների բնակավայրն Արևմտյան Աֆրիկայից մինչև Հնդկաստան ընկած հատվածում շուրջ 30 պետությունների չոր տարածքներն են։
Սակայն չափազանց խոնավ, մորեխների պարսի ձևավորման համար բարենպաստ պայմանները վերջին երկու տարվա ընթացքում թույլ են տվել զարգանալ երեք ագրեսիվ սերուդների։ Մինչև որոշակի պահ դա աննկատ է մնացել։
Մի շարք գիտնականների կարծիքով՝ դրան նպաստել է նաև արագ տաքացումն ու Հնդկական օվկիանոսի՝ Աֆրիկայի արևելյան ափի ջրերի մակարդակի բարձրացումը, որն անցյալ տարի առաջացրել է արևադարձային ուժեղ ցիկլոնների անսովոր մեծ քանակ։
Հնարավոր հետևանքները
Երկրների նվազագույնը կեսը, որտեղ այժմ մորեխներն ամբողջությամբ ոչնչացնում են աճող ամեն բան, աշխարհով մեկ արդյունաբերական մասշտաբներով արտահանում է կարևոր գյուղատնտեսական մթերք՝ հացահատիկ, գետնանուշ և բամբակ։ Այդ մատակարարումները կարող են կտրուկ կրճատվել և ընդհանրապես դադարել։
Իսկ այդ երկրների երկրորդ կեսն արդեն համակված է տարբեր ռազմական և սոցիալ–քաղաքական հակամարտություններով։ Մորեխների գրոհն այն վայրերում, որտեղ բնակչության խտությունը հսկայական է, և դրա մեծ մասն ապրում է աղքատության մեջ, նշանակում է զանգվածային մահացություն, պատերազմներ և հումանիտար աղետ։
