Ակումբային սթենդափը վերադառնում է Երևան
Ակումբային standup-ը Երևանում, Կոնդ հաուս
Երևանի ամենակորած վայրերից մեկի՝ Կոնդ հաուզի կիսանկուղում գրեթե յուրաքանչյուր շաբաթ հավաքվում է յուրահատուկ մարդկանց փոքր խումբ։ Նրանք standup արտիստներ և standup comedy-ի սիրահարներն են։
Ներկայացումները սովորաբար սկսվում են երեկոյան ժամը 10-ի սահմաններում։ Փաբային կիսախավարում, երբ օդը լցված է ծխախոտի ծխով, մարդկանց տրամադրությունն արդեն բարձր է (շնորհակալություն գարեջրին), ոմանք տեղավորվել են աստիճաններին, որովհետև փոքրիկ նկուղի բոլոր տեղերը զբաղեցված են, խոսափողը վերցնում է Անի Բարսեղյանը և ողջունում բոլորին։
Անին թիմի կին սթենդափերներից է։ Միջոցառումները հաճախ վարում է նա։
Իր առաջին Open mic-ը (բաց խոսափող) Անին արեց 2020-ին։ Այս միջոցառման ընթացքում սթենդափերները ելույթ են ունենում փոքրաթիվ հանդիսատեսի առաջ, ըստ նրանց արձագանքի էլ որոշվում է՝ ինչ միջոցառումների նրանք հետագայում կմասնակցեն կամ կմասնակցե՞ն ընդհանրապես, թե՝ ոչ։
Ելույթը, որին պետք է մասնակցեր Անին, չեղարկվեց, քանի որ սկսվեց համընդհանուր «լոքդաունը»։ Մի քանի ամիս անց, երբ սահմանափակումները մեղմացան, սկսվեց պատերազմը։
Շատերը կարծում էին, որ Հայաստանում ակումբային stand up-ի զարգացումն անժամկետ հետաձգվել է. հետպատերազմյան Հայաստանը հումորի ու ծիծաղի սիրտ չունի։ Սակայն stand up-ը վերադարձավ պատերազմից մոտ կես տարի անց։
Այժմ գրեթե ամեն շաբաթ երևանյան փաբերում կարող ենք տեսնել սթենդափ ներկայացումներ
Stand up-ը՝ պատերազմից հետո
Անին մեկն է Հայաստանում ապրող հազարավոր մարդկանցից, որը պատերազմից կորուստով է դուրս եկել։ Հումորն ու ծիծաղը, ինչպես ինքն է ասում, միայն օգնել և օգնում են հաղթահարելու ցավը։
Անիի համարներում կարելի է լսել նաև պատերազմի մասին։ Դրանցից մեկում, օրինակ, հարց է բարձրացնում, թե ինչու են սեքսուալիզացնում զինվորական համազգեստը․ ի՞նչ է՝ պատերազմում զինվորին չեն սպանի այն պատճառով, որ համազգեստը սեքսուա՞լ է։
«Էս ելույթից հետո մի մարդ մոտեցավ ու հարցրեց, թե ինչի եմ ծաղրում մեր զինվորներին, մինչդեռ կատակն այն մասին էր, որ իմ մտերիմ ընկերն է էդ համազգեստով թաղված ու ես չեմ ուզում դա սեքսուալ երանգավորմամբ ներկայացնել», — պատմում է Անին։
Սակայն պատերազմի և ողբերգական կորուստների թեման շոշափելիս պետք է հատուկ և նրբազգաց մոտեցում․
«Պատերազմի հետ կապված շատ կատակներ են եղել։ Չեմ կարծում, որ կա թեմա, որի մասին կատակել չի կարելի, բայց եթե անդրադառնում ես ցավոտ թեմաների, պիտի անես էնպես, որ հանդիսատեսը դա հասկանա», — նշում է Անին:
Կանայք և 18+ հումորը՝ հայկական stand up-ում
Standup club Yerevan-ը Հայաստանում առաջիններից է, որն անում է առանց գրաքննության, 18+ սթենդափ։ Թիմում Անին երեք կանանցից մեկն է, տղամարդիկ երկու-երեք անգամ շատ են։ Ընդունված է համարել, որ հանդիսատեսը կին ստենդափերներին ավելի թույլ է արձագանքում, բայց դա Անիին չի մտահոգում, փոխարենը՝ նա տեսնում է առավելություններ․
«Երբ մենք (թիմի կին անդամները,- խմբ․) բեմից խոսում ենք վիճելի թեմաների մասին, վիճելի բառապաշարով, դա հանդիսատեսի մոտ առաջացնում է շոկային էֆեկտ։ Դա օգնում է բացել հանդիսատեսին քո առաջ», — ասում է Անին։
Առանց գրաքննության հումորն իսկապես լավ է ընդունվում։ Անին այս արձագանքի իր բացատրությունն ունի․ իր հանդիսատեսը պատրաստված է և բաց նման հումորների համար։ Բայց, ամեն դեպքում, ներկայացումներին նախորդում են բազմաթիվ զգուշացումներ՝ եթե պատրաստ չեք ինչ-որ թեմայի վերաբերյալ կատակների, ավելի լավ է՝ չգաք, քանի որ ամբողջ ներկայացումը լինելու է 18+ կամ 21+:
Խնդիրներ, որոնք լուծում է հումորը
Անիի հումորում ակնհայտ է թեմատիկ ընդհանուր գիծը, որն ուղեկցվում է գրեթե բոլոր համարներում․ նրա կատակները վերաբերում են կանանց, ընտանիքին, պատերազմին, զուգընկերոջը, սեքսիզմին, խտրականությանը․․․ թեմաների, որոնց մասին կատակել մեզ մոտ «չի կարելի»։
«Մի անգամ «ֆիդբեք» ստացա, որ շատ հոգեհարազատ բաներից եմ խոսել, շատ իրենց սրտից էր, բայց հենց էդ պատճառով էլ թեման այդքան ծիծաղելի չէր եղել։ Սա, անկեղծ ասած, իմ ամենասիրելի ժանրն է սթենդափի, երբ դու ոչ թե ծիծաղեցնում ես, այլ ուղղակի շփվում մարդկանց հետ։
Դրանց արձագանքը բարձրաձայն ծիծաղը չի, բայց ներսում նույն դրական արձագանքն է։ Թերապևտիկ ազդեցություն ունի, երբ դու խոսում ես հարցի մասին, որը քո և հանդիսատեսի մոտ խնդիր է, ու իրենք հասկանում են, որ մենակ չեն։ Էդ թեթևացումն իրենց շատ ավելի է բացում, քան ուղղակի կատակը»։
Հասարակական և մշակութային կարևոր խնդիրների մասին Անին խոսում է հումորի միջոցով, բայց ասում՝ միակ խնդիրը, որն ուզում է ծաղրի միջոցով լուծել, թեմաները տաբուից հանելն ու դրանց բարձրաձայնելուն ավելի թեթև նայելն է։
Ակումբային stand up-ի ապագան
Անին ակումբային stand up-ի հետ ֆինանսական պլանները չի կապում։ Ինչպես ինքը, այնպես էլ թիմի մյուս անդամները, ունեն այլ մասնագիտություններ, իսկ standup-ով զբաղվում են՝ որպես էնտուզիաստներ։
Ակումբային սթենդափի ապագան Հայաստանում դեռ մշուշոտ է, դժվար է կռահել՝ ոլորտը կշարունակի՞ զարգանալ, թե՞ այդպես էլ կմնա էնտուզիաստների շնորհիվ գոյատևող և փոքր լսարանով երևանյան ենթամշակույթ։
Նման բարդ հարցերի պատասխանելու փոխարեն՝ սթենդափերներն առաջարկում են պարզապես շաբաթ երեկոյան այցելել Standup club Yerevan և վայելել իրենց ներկայացումները։
Այս պատմությունը «Հետագծեր» մեդիա նախագծի մասնիկն է: Այն պատմում է մարդկանց մասին, ում կյանքի վրա ազդեցություն են թողել Հարավային Կովկասի հակամարտությունները: Նախագծի մեջ ներգրավված են հեղինակներ և խմբագիրներ ողջ Հարավային Կովկասից, այն չի սատարում ոչ մի հակամարտության ոչ մի կողմի: Նախագիծն իրականացվում է GoGroup Media և International Alert կազմակերպությունների կողմից` Եվրամիության աջակցությամբ։
