«Ադրբեջանցի բլոգերը ցած է նետվել Թբիլիսիի շենքերից մեկի տանիքից երկու շաբաթ առաջ»․ գործի նոր մանրամասները
Ադրբեջանցի բլոգերի մահը Վրաստանում․ ինքնասպանության վարկածը հարցեր է առաջացնում
Վրաստանի ՆԳՆ-ն հուլիսի 30-ին հաստատել է Ադրբեջանի քաղաքացի, ընդդիմադիր բլոգեր Հուսեյն Բաքիխանովի մահը։ Սակայն ՆԳՆ-ում JAMnews-ին հաղորդել են, որ գործը հետաքննվում է 115-րդ հոդվածով՝ «ինքնասպանություն», համենայնդեպս, այս փուլում սպանության մասին խոսք չի գնում, ինչպես ավելի վաղ գրում էր մամուլը։
JAMnews-ին հաղորդվել է նաև, որ միջադեպը տեղի է ունեցել դեռևս հուլիսի 14-ին, թեև մահվան մասին լուրը մամուլում և սոցցանցերում տարածվել է միայն հուլիսի 29-ին։ Այդ ժամանակ Բաքիխանովն արդեն 15 օր մահացած է եղել։
Ո՞վ էր Հուսեյն Բաքիխանովը։ Ի՞նչ է տեղի ունեցել հուլիսի 14-ին, ինչո՞ւ և ինչպե՞ս է այդ տեղեկությունը թաքցվել երկու շաբաթ։
Ինչպես JAMnews-ին հաղորդել են ՆԳՆ-ում, հուլիսի 14-ին Հուսեյն Բաքիխանովը ցած է նետվել «Rooms» բարձր դասի բարձրահարկ հյուրանոցի տանիքից, որը տեղակայված է Թբիլիսիի կենտրոնում։ Ադրբեջանցի բլոգերն այնտեղ էր եկել աշխատանքի տեղավորվելու։
Հյուրանոցի փաստաբան Կախա Ծերեթելին JAMnews-ին հաղորդել է, որ Բաքիխանովը հաջողությամբ անցել է հարցազրույցը, նրան առաջարկել են աշխատանքի ընդունել տեխնիկական հաստիքում (ինչպես հայտնի է դարձել JAMnews-ին, խոհանոցում՝ որպես սպասք լվացող)։ Փաստաբանը պատմել է, որ Բաքիխանովը մասնակցել է հյուրանոցի էքսկուրսիային աշխատանքի ընդունվող մյուս անձանց հետ, երբ տանիք է բարձրացել։
Նրան չի հաջողվել կանգնեցնել, և նա ցած է նետվել։ Փաստաբանը պնդում է, որ անմիջապես դեպքի վայր է կանչվել շտապօգնությունն ու ոստիկանությունը, հետաքննություն է սկսվել, հարցաքննվել են հյուրանոցի աշխատակիցներն ու ականատեսները։
Այս տեղեկությունը հաստատվել է նաև ՆԳՆ-ում։
Ի՞նչ է հայտնի ադրբեջանցի բլոգերի մասին
Բաքիխանովի մասին լրացուցիչ տեղեկություններ է JAMnews-ին հայտնել Ավթանդիլ Մամեդովը, որն Ադրբեջանի քաղաքացի է, նույնպես Թբիլիսիում է ապրում և իրեն քաղաքական փախստական է անվանում։
Մամեդովն իրավապաշտպան է, հաճախ է օգնում հայրենակիցներին Վրաստանում։ Բաքիխանովը նրանցից մեկն էր։
«Հուսեյն Բաքիխանովը Վրաստան էր տեղափոխվել 2021 թ-ի գարնանն այն բանից հետո, երբ ձերբակալվել էր Բաքվում ընդդիմության հանրահավաքներից մեկի ժամանակ։ Նա բանտում 15 օր էր անցկացրել և պատմել էր, որ իրեն այնտեղ հայհոյել են և ծեծել։
Ազատ արձակվելուց հետո Բաքիխանովը լքել էր Ադրբեջանն ու Թբիլիսի տեղափոխվել, որտեղ քաղաքական ապաստանի դիմում էր ներկայացրել։ Նա ապրում էր քաղաքի հին թաղամասում։ Ֆինանսական խնդիրներ ուներ, հաճախ էր աշխատանք փնտրում, թարգմանություններ էր անում, ինչպես նաև աշխատում շինարարությունում»։
Վերջին անգամ Մամեդովը Բաքիխանովի հետ խոսել է հուլիսի 12-ին։ Բլոգերը նրան զանգահարել է ոստիկանության հեռախոսով և հաղորդել, որ շուրջ հինգ տեղացի ադրբեջանցիներ հարձակվել են իր վրա և ծեծել Ազատության կենտրոնական հրապարակում։ Նա ասել է, որ հարձակման մասին հաղորդել է ոչ միայն ոստիկանությանը, այլև ժողովրդական պաշտպանին։
Մամեդովն ասում է, որ չի հավատում ոստիկանության պաշտոնական վարկածին․
«Նա հուսալքված մարդու տեսք չուներ։ Ընդհակառակը՝ պլաններ էր կառուցում։ Վերջերս հաճախակի են դարձել Ադրբեջանի կառավարության քննադատների ինքնասպանության դեպքերը՝ Բայրամ Մամեդովինը՝ Ստամբուլում, Վուգար Ռզաևինը՝ Բելգիայում։ Չեմ հավատում այս զուգադիպություններին», — ասել է Մամեդովը։
Նա կարծում է, որ Բաքիխանովի մահը քաղաքական շարժառիթ է ունեցել։ Ըստ Մամեդովի՝ ինքը հետաքննելու է միջադեպն ու հույս ունի պարզել եղելությունը։
Հարցեր, որոնք հստակ պատասխաններ չունեն
Պաշտոնական վարկածին չի հավատում նաև ադրբեջանցի լրագրող Աֆղան Մուխտարլին, որը մի քանի տարի առաջ ինքն էր Թբիլիսի տեղափոխվել և քաղաքական ապաստան խնդրել այնտեղ։ Սակայն շուտով նրան առևանգել էին հենց Թբիլիսիի կենտրոնից, տարել Բաքու, որտեղ նա կալանքի տակ էր գրեթե երեք տարի։ Ազատ արձակվելուց հետո Մուխտարլին ընտանիքով բնակվում է Գերմանիայում։ 2021 թ-ի մարտին նա հայց է ներկայացրել Վրաստանի իշխանության դեմ։
Մուխտարլին առաջիններից մեկն էր, որը գրել է Հուսեյնի մահվան մասին սոցցանցերում, հուլիսի 29-ին։ Նա շարունակում է հարցեր տալ, որոնք ակնհայտ պատասխաններ չունեն։
- Ինչո՞ւ են կատարվածը թաքցրել երկու շաբաթ։ Ընդ որում, Վրաստանի ՆԳՆ-ն սովորաբար տեղեկությունը տարածում է անգամ աննշան միաջադեպի, օրինակ՝ ճանապարհատրանսպորտային պատահարի առիթով։
- Rooms-ի փաստաբանն ասում է, որ Հուսեյնը պետք է աշխատանքի անցներ։ Սակայն նրան աշխատանքի ընդունելու մասին փաստաթուղթ չկա։
- Հյուրանոցի յոթերորդ՝ վերջին հարկում են մնացել Հուսեյնի հեռախոսն ու դրամապանակը։ Հայտնի է նաև, որ նա հեռախոսով ադրբեջաներենով ինչ-որ մեկի հետ է խոսել տանիք բարձրանալուց և ցած նետվելուց առաջ։ Ստացվում է, որ նա հանկարծ վայր է գցել հեռախոսը, վազել ու ցա՞ծ նետվել։
- Հյուրանոցի անձնակազմը ներկա է եղել միջադեպին։ Ինչպե՞ս է ստացվել, որ նրանք չեն միջամտել։
- Հուլիսի 12-ին Բաքիխանովի վրա հարձակվել են և ծեծել Թբիլիսիում։ Իսկ երկու օր անց՝ հուլիսի 14-ին, նա ցած է նետվել տանիքից։ «Ոստիկանության հայտարարությունն ինձ համոզիչ չի թվում», — գրել է Մուխտարլին։
Իրավապաշտպան Մամեդովն ասում է, որ Բաքիխանովի ընտանիքն Ադրբեջանում նրա մահվան մասին լուրը միայն այժմ է իմացել։ Նա ասում է, որ ծայրահեղ տարօրինակ կլիներ, եթե այդ մահվան մասին հաղորդած չլինեին Վրաստանում Ադրբեջանի դեսպանատանը։
JAMnews-ը շփվել է Վրաստանի գրեթե բոլոր կազմակերպությունների հետ, որոնք զբաղվում են միգրանտների և ապաստան խնդրողների խնդիրներով։ Դրանցից ոչ մեկը կապ չի ունեցել Բաքիխանովի հետ։
JAMnews-ի զրուցակիցներից մեկը՝ Վրաստանի քաղաքացի, ակտիվիստ, էթնիկ ադրբեջանցի, որն անձամբ է ճանաչել Հուսեյնին, ասել է, որ նա Ադրբեջանում հայտնի և ազդեցիկ բլոգեր չէր։ Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանի իշխանության հայտնի քննադատները Մուխտարլիի առևանգման պատմությունից հետո այլևս Վրաստանում ապաստան չեն փնտրում, քանի որ այնտեղ իրենց անվտանգ չեն զգում։
_____________________________________________________________
Բաքիխանովի մահվան մասին լուրը հայտնվել է հուլիսի 29-ին, այն տարածել են նրա ադրբեջանցի ընկերները։ Սկզբում նրանք հաղորդել են, որ նա տանը մահացած է գտնվել։ Նրանք պնդում են, որ Բաքիխանովն Ադրբեջանի իշխանության հետ խնդիրներ ուներ, նա քաղաքական միգրանտ էր։
Լրագրող Աֆղան Մուխտարլին հատուկ ուշադրություն է հրավիրում այն փաստի վրա, որ Բաքիխանովին ծեծել են հուլիսի 12-ին։ Նա, մասնավորապես, գրել է, որ Հուսեյնին հրաժարվել են ներքին օրգանների զննում անցկացնել։
Այդ միջադեպի մասին բլոգերը պատմել է իր YouTube-յան ալիքում՝ տեսանյութն անվանելով «Ադրբեջանի կառավարության դավադրությո՞ւն, թե՞ պատահականություն»։
Տեսանյութն արվել է շտապօգնության մեքենայում։ Բաքիխանովն ասել է, որ ինքն է ոստիկանություն և շտապօգնություն կանչել։
Տեսանյութում Բաքիխանովն ասում է, որ փախել է Ադրբեջանից, և մի քանի օր է մնացել, որ Վրաստանում փախստականի կարգավիճակի վկայական ստանա։
Հուսեյն Բաքիխանովը ձերբակալվել էր 2021 թ-ի մայիսի 7-ի բողոքի ակցիայի ժամանակ, Բաքվում։ Նրան դատապատել էին 15-օրյա կալանքի։ Ազատ արձակվելուց հետո նա լրագրողներին ասել էր, որ կտտանքների է ենթարկվել ոստիկանությունում։ Նա նշել էր նաև, որ ոստիկանությունը բռնաբարությամբ է սպառնացել իրեն։
«Թբիլիսիում գտնվելու ժամանակահատվածում նա հաճախ էր քննադատում Ադրբեջանի կառավարությանն իր YouTube-յան ալիքում», — գրել է Մուխտարլին Facebook-ում։
