Ադրբեջանում պահվող հայ գերիների հարցը կքննարկվի ԵԽԽՎ-ում

Եվրախորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի լիագումար նիստի օրակարգում ներառվել է հայ ռազմագերիների հարցը, որոնք Արցախյան երկրորդ պատերազմի ավարտից հետո պահվում են Ադրբեջանում։ Այս մասին հաղորդել է ԵԽԽՎ-ում Հայաստանի խորհրդարանական պատվիրակության անդամ, «Լուսավոր Հայաստան» ընդդիմադիր կուսակցության առաջնորդ Էդմոն Մարուքյանը։

Նիստի օրակարգում հարցը ներառելու օգտին քվեարկել է 93 պատգամավոր, դեմ է արտահայտվել 21-ը, 18-ը ձեռնպահ է մնացել։ Լիագումար նիստը, որին քննարկվելու է հայ ռազմագերիների հարցը, կայանալու է ապրիլի 20-ին։

ԵԽԽՎ միգրացիայի և փախստականների հարցերի կոմիտեի նախագահ Պիեռ-Ալեն Ֆրիդեզն արդեն կոչ է արել Ադրբեջանին անհապաղ հայրենիք վերադարձնել հայ ռազմագերիներին։

Իսկ Հայաստանի օմբուդսմեն Արման Թաթոյանը պաշտոնական նամակով կրկին դիմել է այս հարցով ԵԱՀԿ գործող նախագահին, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին, ԵԽ մարդու իրավունքների լիազոր ներկայացուցիչներին, ՄԱԿ և միջազգային այլ կառույցներին։

• Ապատեղեկատվություն Արցախյան երկրորդ պատերազմի մասի՞ն։ Հայաստանի վարչապետի հայտարարությունները խորհրդարանում
• Տեղեկատվական զենքն Արցախյան երկրորդ պատերազմում, ինչպե՞ս է դա եղել։ Գնահատական Հայաստանից

Ի՞նչ են հաղորդում հայ պատգամավորները

Վերջին քսան օրում հայ պատգամավորներն աշխատանք են տարել եվրոպացի գործընկերների հետ և նրանց ներկայացրել հայ ռազմագերիների հետ կապված իրավիճակի բոլոր մանրամասները։ Այս մասին հայկական լրատվամիջոցներին տված հարցազրույցում հաղորդել է «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության ղեկավար Էդմոն Մարուքյանը․

«Չնայած Ադրբեջանի բոլոր ջանքերին՝ ԵԽԽՎ օրակարգը հաստատվել է, որի համաձայն՝ լիագումար նիստին քննարկվելու է հայ ռազմագերիների հարցը […]։ Իր վարքով, ազգամիջյան ատելության հրահրման նոր գործողություններով Ադրբեջանն անում է ամեն ինչ, որպեսզի մեր փաստարկներն էլ ավելի համոզիչ հնչեն»։

Ինչպես հաղորդել է պատգամավոր Միքայել Մելքումյանը, հայ ռազմագերիների խնդիրն արդեն քննարկվել է ԵԽԽՎ պահպանողականների և ռեֆորմիստների քաղխմբի նիստին՝ ադրբեջանական պատվիրակության մասնակցությամբ։ Այստեղ Հայաստանի խորհրդարանի պատգամավորները հայտարարել են, որ Ադրբեջանում գերության մեջ է և որպես պատանդ է պահվում 200 հայ զինծառայող։

Ի պատասխան  Ադրբեջանի պատվիրակության ներկայացուցիչները, ըստ Մելքումյանի, միայն հակադարձել են, թե Բաքվում պահվող անձանց Ադրբեջանում համարում են «ահաբեկիչներ, այլ ոչ թե գերիներ», ուրիշ հակափաստարկներ չեն բերվել։

ԵԽԽՎ-ում անհանգստացած են գերիների ճակատագրով

ԵԽԽՎ միգրացիոն կոմիտեի նախագահ Պիեռ-Ալեն Ֆրիդեզը հայտարարել է, որ անհանգստացած է վերջերս տեղի ունեցած Արցախյան պատերազմի հետևանքով ենթադրյալ գերիների և անհետ կորածների ճակատագրով։

Նրա խոսքով՝ իրավիճակն առանձնահատուկ տագնապ է առաջացնում Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի 2021 թ-ի մարտի 16-ի մամուլի հաղորդագրության համատեքստում, որում նշվում է, որ Ադրբեջանի կառավարությունը չի պահպանել դատարանի սահմանած ժամկետներն այդ անձանց վերաբերյալ տեղեկություն տրամադրելու համար, ինչպես նաև բավականին ընդհանուր և սահմանափակ տեղեկություններ է տրամադրել․

«Ադրբեջանը պարտավոր է լիարժեք համագործակցել դատարանի հետ՝ տեղեկություններ տրամադրելով այս ցուցակում ներառված անձանց գտնվելու վայրի և ճակատագրի մասին, ապահովել նրանց անհապաղ վերադարձը՝ համաձայն 2020 թ-ի նոյեմբերի 9-10-ը ստորագրված եռակողմ հայտարարության [Արցախում հրադադարի հաստատման մասին, որը ստորագրել են Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները]»։

Մեկնաբանություն

Իրավաբան-միջազգայնագետ Արա Ղազարյանը կարծում է, որ միջազգային կառույցների կողմից Ադրբեջանի վրա ճնշումն ավելանալու է․

«Խնդիրն այն է, որ ատելության բուրգն Ադրբեջանում հինգ հնարավոր ստադիաներից հասել է 4-րդին, դա համակարգային խտրականությունն է, բռնությունը, որին հետևում է ցեղասպանությունը։ Միջազգային հանրությունն արդեն հասկացել է, որ դա վտանգավոր պետություն է, և եթե այսօր նրան չկանգնեցնի, ապա հաջորդ քայլը հարակից տարածքներում, օրինակ՝ Արցախում, ցեղասպանությունն է»։

Իրավաբանի խոսքով՝ եթե նախկինում Ադրբեջանի ներկայացուցիչները միջազգային հարթակներում կարող էին վիճարկել համակարգային հայատյացության առկայությունը, ապա «ռազմավարի պուրակի» բացումից հետո նրանք այլևս այդպիսի շանս չունեն։

Ապրիլի 12-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը Բաքվում բացել է Արցախյան երկրորդ պատերազմի «Ռազմավարի պուրակ»։ Ավար համարվող տեխնիկային զուգահեռ այդտեղ ներկայացված են նաև հայ զիծառայողների մուլյաժներ, այդ թվում՝ վիրավոր և մահացող։

«Ալիևն արդեն ինքն էլ է հասկանում, որ հատել է բոլոր «կարմիր գծերը», չի կարող հետ դառնալ և պետք է միայն առաջ գնա։ Միջազգային հանրությունն էլ, իր հերթին, հասկանում է, որ դա ոչ միայն հայատյացության հարց է, այլ միջազգային անվտանգության, ողջ Եվրոպայի անվտանգության հարց։ Որի մասին մենք բազմիցս զգուշացրել ենք, սակայն մեզ չէին հավատում կամ փորձում էին գնահատել տարածաշրջանային պարիտետի համատեքստում», — հայտարարել է Արա Ղազարյանը։