Վերջնական արդյունքներով Իլհամ Ալիևը հաղթել է ձայների 92,12%-ով
Ադրբեջանում կայացած նախագահական ընտրությունների արդյունքները
Ադրբեջանի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն ամփոփել է փետրվարի 7-ին կայացած արտահերթ նախագահական ընտրությունների քվեարկության արդյունքները։ Գործող նախագահ Իլհամ Ալիևը հաղթել է ձայների 92,12 տոկոսով։
«Արտահերթ նախագահական ընտրություններն անցան սահմանափակող միջավայրում, հիմնականում քննադատական ձայների և քաղաքական այլընտրանքների բացակայությամբ»։ Այսպես են ընտրությունները գնահատել ԵԱՀԿ և ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ դիտորդները։
Ադրբեջանական «Ընտրությունների մոնիթորինգի և ժողովրդավարության ուսուցման կենտրոն» հասարակական կազմակերպությունը կարծում է, որ «ավանդական թերություններ են նկատվել քվեարկության և ձայների հաշվարկի գործընթացներում»։
- Իրակլի Կոբախիձեն` Վրաստանի վարչապետ․ կառավարության կազմը հաստատվել է
- «Արևմտյան ճակատից» նորություն չկա. ինչո՞ւ ԵՄ-ն և ԱՄՆ-ն չեն կարողանում հաշտեցնել Երևանին ու Բաքվին
- Երևանն ընդդեմ Ալիևի հայց կներկայացնի՞ ՄՔԴ․ իշխող ուժը չի հստակեցնում
Ընտրողների մասնակցությունը կազմել է 76,43%
Շարունակվում է արտահերթ նախագահական ընտրություններում քվեարկության վերաբերյալ շրջանային ընտրական հանձնաժողովների արձանագրության կազմման և արձանագրության առաջին օրինակը՝ դրան կից փաստաթղթերով Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով (ԿԸՀ) ներկայացնելու գործընթացը։
Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի տվյալներով՝ արձանագրությունները ստանալուց հետո փոփոխություններ են գրանցվել ընտրողների մասնակցության և նախագահի թեկնածուների ստացած ձայների մեջ։
Դատելով մուտքային արձանագրության առաջին օրինակից և դրան կից փաստաթղթերից, որոնք այս պահին գտնվում են շրջաններում, ընտրողների մասնակցությունը կազմում է 76,43 տոկոս։ Թեկնածուների ստացած ձայները հետևյալն են.
— Իլհամ Ալիև — 92,12% (4,577,693 ձայն),
— Զահիդ Օրուջ — 2,17% (107877 ձայն),
— Ֆազիլ Մուստաֆա — 1,98% (98623 ձայն),
— Գուդրաթ Հասանգուլիև — 1,72% (85607 ձայն),
— Ռազի Նուրուլլաև — 0,80% (39797 ձայն),
— Էլշադ Մուսաև — 0,66% (32956 ձայն),
– Ֆուադ Ալիեւ՝ 0,53% (26561 ձայն)։
«Փետրվարի 7-ի ընտրություններում լուրջ խախտումներ են եղել». ԵԱՀԿ և ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ դիտորդներ
«Առաջին ընտրություններն էին, որոնք անցկացվեցին Ադրբեջանի միջազգայնորեն ճանաչված տարածքում, և դա իր արձագանքը գտավ հասարակական տրամադրություններում։ Ընտրություններին ընդառաջ բազմակարծություն չկար, քննադատական ձայներն անընդհատ ճնշվում էին։ Միավորման և արտահայտվելու ազատության երկարաժամկետ սահմանափակումներն ամրապնդվել են օրենսդրության վերջին փոփոխություններով, որոնք չեն համապատասխանում միջազգային ժողովրդավարական չափանիշներին», — ասված է փետրվարի 7-ի նախագահական ընտրությունների վերաբերյալ ԵԱՀԿ/ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի համատեղ դիտորդական առաքելության նախնական զեկույցում:
Առաքելությունը վերահաստատել է, որ չեն ընդունվել երկրի Ընտրական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու անհրաժեշտության վերաբերյալ ԵԱՀԿ նախկին հանձնարարականները։
«Արտահերթ նախագահական ընտրություններն անցան սահմանափակող միջավայրում, և թեև դրանք արդյունավետ էին նախապատրաստված, քննադատական ձայներն ու քաղաքական այլընտրանքները հիմնականում բացակայում էին։ Ցավոք, նախորդ առաջարկությունները՝ օրենսդրական դաշտը ժողովրդավարական ընտրությունների միջազգային չափանիշներին համապատասխանեցնելու վերաբերյալ, մնացին անտեսված», — նշել է ԵԱՀԿ կարճաժամկետ դիտորդների հատուկ համակարգող և ղեկավար Արթուր Գերասիմովը:
«Միևնույն ժամանակ, քաղաքացիական հասարակության և ընդդիմության ներկայացուցիչները նշել են, որ երկրում սահմանափակված է խաղաղ հավաքների ազատության իրավունքը»,- ասել է նա։
«Երկրի համար այս կարևոր ընտրություններում ոչ մի թեկնածու վստահ կերպով մարտահրավեր չնետեց գործող նախագահին, իսկ որոշ ընդդիմադիր կուսակցություններ ընդհանրապես չմասնակցեցին՝ պատճառաբանելով համապատասխան ժողովրդավարական պայմանների բացակայությունը»,- նկատել է ԺՀՄԻԳ-ի առաքելության ղեկավար Էոգան Մերֆին:
«Չնայած ընտրությունների նախապատրաստությունն արդյունավետ և պրոֆեսիոնալ էր, ներառյալ տեղամասային հանձնաժողովների անդամների վերապատրաստումը, ընտրությունների օրը հաճախ անտեսվում էին կարևոր երաշխիքներ, և մենք օրվա ընթացքում նկատեցինք զգալի ընթացակարգային խախտումներ», — ընդգծել է նա:
Ասուլիսի ընթացքում համատեղ առաքելության ներկայացուցիչները կրկնել են, որ ընտրական հանձնաժողովների կազմը քաղաքականապես հավասարակշռված չէ, և տեղի են ունեցել ԶԼՄ-ների, քաղաքական կուսակցությունների և քաղհասարակության իրավունքների և ազատության խախտումներ։ «Սա չի համապատասխանում ժողովրդավարական ընտրությունների չափանիշներին»,- ասել է Մերֆին:
«Պնդումները, թե Արևմուտքը ճնշում է գործադրում դիտորդների վրա, որ քննադատեն Ադրբեջանին, անհեթեթություն են։ Բոլոր եզրակացությունները օբյեկտիվ են»,- ընդգծել են առաքելության անդամները՝ մեկնաբանելով իշխանական մամուլի հրապարակումները։
Ադրբեջանում արտահերթ նախագահական ընտրությունների միջազգային դիտորդական առաքելությունը բաղկացած էր 42 երկրների 335 դիտորդներից, այդ թվում՝ ԺՀՄԻԳ-ի 256 փորձագետ, երկարաժամկետ և կարճաժամկետ դիտորդներ, ինչպես նաև ԵԱՀԿ ԽՎ-ի 79 դիտորդներ։
Տեղական դիտորդական կազմակերպությունը նույնպես քննադատել է ընտրությունների ընթացքը
Տեղական կազմակերպությունը՝ Ընտրությունների մոնիթորինգի և ժողովրդավարության ուսուցման կենտրոնը, նույնպես հրապարակել է արտահերթ նախագահական ընտրությունների մշտադիտարկման արդյունքները։
Կենտրոնի դիտորդներն արձանագրել են չնչին թերություններ՝ կապված ընտրությունների օրը տեղամասերի կազմակերպման և քվեարկության նախապատրաստման հետ։ Սակայն նրանք պնդում են, որ քվեարկության և հաշվարկի գործընթացում ավանդական թերացումներ են եղել։
«Նման խախտումների թվում են ընտրացուցակում չընդգրկված անձանց քվեարկությանը մասնակցելը, քաղաքացիներին խմբերով քվեարկությանը ներգրավելը, ինչպես նաև տեղական գործադիր կառույցների միջամտությունը ընտրական գործընթացին։
Որոշ ընտրատեղամասերում արձանագրվել են մեկ անձի բազմակի քվեարկության և քվեարկության գաղտնիությունը խախտելու դեպքեր։ Ընտրությունների օրը որոշ ընտրատեղամասերում գրանցվել են նաև ճնշումներ դիտորդների և լրագրողների վրա։ Նման ճնշումն առաջացել է տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների անդամների կողմից քվեարկության բաց և թափանցիկ սկզբունքներին չհետևելու արդյունքում»,- ասված է կենտրոնի գնահատականում։
Կենտրոնի հետ աշխատող դիտորդները նշել են, որ որոշ ընտրատեղամասերում ընտրողների մասնակցությունը զգալիորեն տարբերվում է պաշտոնական թվերից: Նման անհամապատասխանությունները պատճառ են դարձել այն պնդումների, թե ընտրողների մասնակցությունը որոշ ընտրատեղամասերում արհեստականորեն բարձր է միևնույն անձի կողմից բազմակի քվեարկության և քվեաթերթիկների զանգվածային լցոնումների պատճառով:
«Ընտրությունների մոնիթորինգի և ժողովրդավարության կրթության կենտրոնի կողմից իրականացված նախընտրական և ընտրական գործընթացի ընդհանուր գնահատականը ցույց է տալիս, որ 2024 թվականի փետրվարի 7-ի արտահերթ նախագահական ընտրություններն ուղեկցվել են բարենպաստ ժողովրդավարական միջավայրի և իրական քաղաքական մրցակցության պայմանների բացակայությամբ և չեն համապատասխանել ազատ և արդար ընտրությունների վերաբերյալ ազգային օրենսդրության և միջազգային չափանիշների պահանջներին»,- ասված է եզրակացության մեջ։
