«Միջանցքի դիմաց ՀՀ-ն կարող է Թուրքիայով ճանապարհ ստանալ դեպի Սև ծով»․ քաղաքագետ
Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորում
Տարածաշրջանի կոմունիկացիաների բացման թեման փակուղային չդարձնելու համար պետք է այն տեղափոխել «երկու կողմերին բավարարող նախագծերի դաշտ»։ Այս կարծիքին է քաղաքագետ Արեգ Քոչինյանը։ Ասում է՝ եթե Ադրբեջանն ուզում է առանց հսկողության և տուրքերի վճարման օգտվել Հայաստանի տարածքով անցնող ճանապարհից, հայկական կողմն էլ պետք է փորձի հասկանալ՝ ինչ կարող է ստանալ դրա դիմաց։
Դիտարկում է Նախիջևանի տարածքով Իրանի հետ կապվելու և Թուրքիայի տարածքով Սև ծով դուրս գալու տարբերակները։ Քոչինյանի խոսքով՝ պետք է ձևակերպել դրանք և սպասել արձագանքի։
Քաղաքագետն անդրադարձել է ինչպես ապաշրջափակմանը, այնպես էլ վերջին զարգացումներին՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի համատեղ հայտարարությանը, Ադրբեջանում արտահերթ ընտրությունների կազմակերպմանը։
Հարցազրույցի կարևոր դրվագները՝ ամփոփ
Բաքվի համար միջանցքի թեման ակտուալ չէ
«Հատկապես ղարաբաղյան թեմայի այն ավարտով, որը եղավ, այն միջազգային կոնսոլիդացիայով, որը եղավ միջանցքային տրամաբանության դեմ։
Ադրբեջանական կողմի մոտեցումը հետևյալն է՝ ընդունում ենք Հայաստանի տարածքը, որևէ հարց չունենք սուվերենության հետ կապված, բայց համարում ենք, որ մեր իրավունքն է այդ ճանապարհից օգտվել առանց մաքսային վերահսկողության և առանց մաքսային, հարկային տուրքերի։
Սա միջա՞նցք է, թե՞ ոչ։ Այո, սուվերենությունը ճանաչում ես, որևէ արտատարածքային էլեմենտ չկա, բայց բովանդակային առումով սա միջանցք է»։
Ի՞նչ կարող է ստանալ Երևանը «միջանցքի» դիմաց
«Եթե Ադրբեջանը կարողանում է մեր իքս ճանապարհից օգտվել առանց մաքսային տուրքերի, հարկերի, ինչ ենք դրա դիմաց ստանում մենք։
Մի տարբերակ՝ դրա դիմաց ստանում ենք լրիվ նույն սիստեմով աշխատող ճանապարհ Նախիջևանով, որը մեզ երկաթուղով կապում է Իրանի հետ։ Գիտեք, հայ-իրանական երկաթուղին վաղուց չի աշխատում, ունենք միայն ավտոճանապարհ։
Էլ ավելի առաջ գնացող տարբերակ՝ կարող ենք այս խոսակցության մեջ Թուրքիային ներգրավել։ Եթե տալիս ենք ադրբեջանցիների համար արտոնյալ պայմաններով ճանապարհ, նմանատիպ ճանապարհ էլ մեզ Թուրքիան է տրամադրում մինչև Սև ծով հասնելու համար, օրինակ՝ դեպի Տրապիզոն»։
Համատեղ հայտարարությունը․ զարգացո՞ւմ, թե՞ սպառնալիք
«Կարճաժամկետ կտրվածքով ակնհայտ է, որ սա հրաշալի ձեռքբերում է, մեր տղաները վերջապես կվերադառնան։ Երկարաժամկետ հեռանկարում որոշակի սպառնալիքներ եմ տեսնում։
Երբ մենք սա համադրում ենք Ադրբեջանում արտահերթ նախագահական ընտրությունների անցկացման հետ, տպավորություն է ստեղծվում, թե Բաքուն ուզում է ժամանակ ձգել, զուգահեռ իր վրա ճնշում չունենալ։ Տեսականորեն Ադրբեջանին շատ հետաքրքիր կլինի սպասել մինչև հաջորդ տարվա ամառ, որովհետև Եվրախորհրդարանում, ԱՄՆ-ում ընտրություններ են։
Եթե Սպիտակ տանը հաղթի Թրամփը, իսկ Եվրախորհրդարանում ձախականները և եվրոսկեպտիկները, դա կարող է Ադրբեջանի համար հավելյալ դրական պայմաններ ստեղծել խաղաղության պայմանագրի գնալու համար։
Այդ անցումային փուլում իդեալական պայմաններ են ստեղծվում նաև ՀՀ-ի վրա հավելյալ, ընդհուպ մինչև ռազմական ճնշումներ գործադրելու՝ փորձելով մինչև պայմանագրի ստորագրումը ստանալ առավելագույն հնարավորը»։
Ավելի լավ է բանակցել մեկ թշնամու հետ, քան երեքի
«Չեմ կարծում, թե երկարաժամկետ կտրվածքում Ադրբեջանը նպատակ ունի բանակցային գործընթացը տանելու դեպի փակուղի։ Ուզում է ռազմի դաշտում իր հաղթանակը հնարավորինս կապիտալիզացնել գործընթացում և ստանալ առավելագույնը բանակցային սեղանի շուրջ։
Ամենախոստումնալիցը մեզ համար արևմտյան հարթակներ են՝ Բրյուսել, Վաշինգտոն, շատ ավելի նվազ հետաքրքիր են ուղիղ բանակցությունները։ Նվազ պաշտպանական կարողություններ ունեցող կողմի համար ավելի ցանկալի է սեղանի շուրջ բերել հավելյալ ուժեր՝ միջնորդներ, երաշխավորներ։
Ամենավատ տարբերակը Մոսկվան է։ Ադրբեջանի, նույնիսկ Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ ուղիղ բանակցությունները ՀՀ համար ավելի ցանկալի և լավ տարբերակ են, քան ռուսական հարթակը։ Ավելի լավ է մեկ թշնամու հետ բանակցել, երկու, քան երեքի հետ միաժամանակ»։
Ալիևի համար ընտրությունների գնալու լավագույն պահն է
«Ալիևի համար այս պահին պատմական առավելագույնը ստանալու իր հնարավորությունն է, մեկ տարի հետո կարող է իրավիճակ փոխվել։
Բայց կան նաև այլ շերտեր։ Սա որոշակի քայլ է, որի նպատակն է թույլ չտալ ՌԴ միջամտությունը Ադրբեջանում ընտրությունների անցկացմանը։ Ռուսները զբաղված կլինեն իրենց ընտրություններով։
Բացի այդ, նպատակ ունի ժամանակ ձգելու, փորձելու հասնել մի հանգրվանի, երբ կկարողանա բանակցային գործընթացից ստանալ ավելին»։
Ադրբեջանն ուզում է վերջնականապես փակել ԼՂ-ի հարցը
«Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունն ուզում է [Լեռնային Ղարաբաղի] թեման փակելու վերջնական խոսակցություն ունենալ։ Հիմա միջազգային հարաբերությունները բավականին ճկվող են, ցանկացած փաստաթուղթ հնարավոր է փոխել, եթե կա դա սպասարկող ուժային բալանս։
Այս պահին այդ բալանսը չկա։ Եվ Ադրբեջանն օգտվում է այս իրավիճակից, բայց չի կարող վստահ լինի, որ վաղը այդ բալանսը չի վերականգնվի կամ չի խախտվի՝ հօգուտ Հայաստանի։
Ադրբեջանն ուզում է ինչ-որ երրորդ կողմի երաշխիք առ այն, որ ղարաբաղյան կոնֆլիկտի պատմությունն ավարտված է, և այն, ինչ ձեռք է բերել ռազմի դաշտում և ուզում է հաստատել բանակցային գործընթացի արդյունքում, վերջնական է»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորում
