Ադրբեջանի դատարանների ամենակոպիտ խախտումները
Դատավարությունների ընթացքում կատարվող իրավախախտումներն Ադրբեջանի ամենասուր խնդիրներից են: Ահա, թե ինչպիսի խախտումներ են կատարվում բառացիորեն ամեն դատական նիստի ընթացքում:
Դիտորդներին դատարանի դահլիճ ներս չեն թողնում
Այսինքն՝ հանգամանքների բերումով դատական լսումներին կարող են ներս չթողնել լրագրողների, միջազգային կազմակերպությունների աշխատակիցների ու դիվանագիտական կորպուսի ներկայացուցիչների, մինչդեռ այս մարդիկ մոնիտորինգ են անում լսումներն իրենց մասնագիտական պարտավորություններից ելնելով:
Նման դեպքեր էին տեղիունենում, օրինակ, լրագրողներ Հադիջա Իսմայիլովայի և Սեյմուր Հազիի, իրավապաշտպան Լեյլա Յունուսի և այլոց աղմկահարույց դատական գործընթացներին: Դատական կատարողները 50 հոգու համար նախատեսված դահլիճ ներս թողեցին ընդամենը 6-7 մարդ: Շվարած լրագրողներին հայտարարեցին, թե նստելու տեղ չկա, բոլոր տեղերը զբաղված են:
Իրավաբանի մեկնաբանություն: «Այս հանգամանքներում դատաքննության և դատարանի որոշման անաչառությունը մեծ հարցականի տակ են, — ասում է Սամիրա Աղաևան՝ փաստաբան, ում դիմաց հաճախակի են փակվել դատարանի դահլիճի դռները, — դա դատարանի անաչառության ու անկողմնակալության սկզբունքների, այսինքն՝ օրենքի հիմնարար սկզբունքներից մեկի միանշանակ խախտում է»:
Դատարանը կողմնակալ վերաբերմունք է ցուցաբերում
Տարածված օրինակ. դատարանը բավարարում է բոլոր միջնորդությունները, հարցաքննում է բոլոր վկաներին, բայց միայն մի կողմի և, որպես կանոն՝ մեղադրող կողմի: Պաշտպանող կողմը նույնպես ասելիք ունի, բայց նրան փաստացի արհամարհում են: Օրինակ, Հադիջա Իսմայիլովայի գործով նախապատրաստական նիստին լրագրողի փաստաբանները 8 միջնորդություն էին ներկայացրել, դրանցից և ոչ մեկը չէր բավարարվել: Նույն բանը տեղի ունեցավ իրավաբան Ինթիգամ Ալիևի դատին:
Իրավաբանի մեկնաբանություն: «Մեզ հաջողվեց ապացուցել Հադիջա Իսմայիլովայի հանդեպ եղած մեղադրանքների շինծու և անհիմն լինելը, մենք կոնկրետ փաստեր ունեինք, օրինակ, ապացույց ունեինք, որ վկայի ցուցմունքները կեղծված են, բայց դատարանը դրանք հաշվի չառավ: Այդպիսի վերաբերմունքը կոպիտ կերպով խախտում է օրենքը»:
Խախտվում է անմեղության կանխավարկածը
Ադրբեջանական դատարաններում բոլոր ամբաստանյալները երկաթյա ճաղավանդակներումեն լինում: Փաստաբանները գնահատում են դա որպես ամբաստանյալի անձի նվաստացում և պաշտանության իրավունքի խախտում: Նրանց փաստարկները հետևյալնեն. առանց իրավախախտմանը նրա մասնակցությունը պարզելու մարդուն ճաղավանդակում պահելը դատարանի մոտ արդեն կողմնակալ կարծիք է ձևավորում, պարզ ասած՝ նրան նախօրոք մեղավոր է դարձնում: Բացի այդ, խախտվում է նաև փաստաբանի հետ գաղտնի խորհրդակցելու ամբաստանյալի իրավունքը: Փաստաբանները հաճախ են միջնորդություններ կայացնում իրենց պաշտպանյալին ճաղավանդակից դուրս բերելու և իրենց կողքը նստեցնելու վերաբերյալ: Բայց այդպիսի միջնորդությունները ևս հազվադեպ են բավարարվում:
Իրավաբանի մեկնաբանություն: «Ամբաստանյալին ճաղավանդակում պահելըոչ միայն նվաստացուցիչ է և նրա վրա ճնշում գործադրելու միջոց: Պատկերացրեք՝ որտեղ նա իրեն ավելի վստահ ու անվտանգ կզգա՝ ճաղավանդակու՞մ, թե՞ իր փաստաբանի կողքին», — հարցնում է փաստաբան Օսման Կազիմովը:
Դատական իշխանությունը գործադիրի ազդեցության տակ է
Ադրբեջանում դատական իշխանությունը կախված է գործադիրից: Շատ դեպքեր են հայտնի, երբ պաշտոնատար անձինք արհամարհում են դատավորների պահանջները կամ ընդհանրապես չեն գալիս դատարան, երբ նրանց կանչում են լսումների: Այսպես օրինակ, վերջերս դատարանում մի գործ էր քննվում, որում հիշատակվում էր ՆԳՆ Քրեական հետախուզման գլխավոր վարչության պետ Էմին Շեկինսկու անունը: Ամբաստանյալի փաստաբանները միջնորդություն էին ներկայացրել նրան դատարան կանչելու, քանի որ հարցեր կային, որոնց նրա ներկայացուցիչը չէր կարողացել պատասխանել: Դատարանն ընդունեց միջնորդությունը, բայց Շեկինսկին չեկավ: Դատավորն առանց երկար մտածելու հայտարարեց, որ նիստը կարելի է շարունակել առանց նրա: Փաստորեն, դատավորը անհարգալից վերաբերմունք դրսևորեց իր իսկ նախորդ որոշման հանդեպ:
Իրավաբանի մեկնաբանություն: Իրավաբան Խալիդ Բագիրովի կարծիքով՝ միակ լուծումն այս իրավիճակում հայտարարված բարեփոխումների իրականացումն է: Բայց իշխանություններն այդ կամքը չունեն, և դատարանները շարունակում են ոստիկանությունից նվաստացուցիչ կախման մեջ մնալ. «Մեր դատարաններն ի վիճակի չեն հարցաքննության հրավիրելու ոչ միայն նախարարին, այլ նաև նախարարությունից որևէ գործադիր տնօրենի»:
