Ադրբեջանական «Նեֆթչի» ֆուտբոլային ակումբը նշում է 80-ամյա հոբելյանը
Ադրբեջանի ֆուտբոլի առաջնության 23-րդ տուրի կենտրոնական՝ «Նեֆթչի»-«Ինտեր» հանդիպումը մեկնարկեց 19.37-ին: Նման անսովոր ժամն ընտրվել է Ադրբեջանի ամենահին ֆուտբոլային ակումբի ստեղծման տարվա պատվին: Հանդիպումը մեկնարկեց խորհրդային կոմպոզիտոր Բլանտերի «Ֆուտբոլային մարշի» ձայների ներքո:
«Նեֆթչիի» ֆուտբոլիստները խաղադաշտ դուրս եկան այն տարվա նույն ռետրո-մարզահագուստներով, երբ թիմն առաջին և վերջին անգամ մեդալ նվաճեց ԽՍՀՄ առաջնությունում: Հատկապես հաճելի էր տեսնել մարզադաշտում «Նեֆթչիի» ռմբարկու Անատոլի Բանիշևսկու հսկայական դիմանկարը, ում ժամանակին ֆուտբոլի արքա Պելեն «ոսկե գլուխ» էր անվանել երկրորդ հարկում գերազանց խաղի համար:
1937 թվական. սա նաև իմ հոր ծննդյան տարեթիվն է, և մեկ ամիս անց կլրանար նրա 80-ամյակը: Հորս ես պատահական չէ, որ հիշեցի. հենց նա ինձ առաջին անգամ իր հետ տարավ Լենինի անվան հանրապետական մարզադաշտի տրիբունաներ (այժմ այդ մարզադաշտը կրում է հայտնի կողային մրցավար Թոֆիկ Բահրամովի անունը, ով 1966 թվականի Աշխարհի առաջնության եզրափակչում հաշվեց վիճելի գոլը Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության դարպասը):
Եթե չեմ սխալվում, 1976 թվականն էր, երբ «Նեֆթչին» իջել էր մինչև ստորին դիվիզիոն և ընդունում էր Կազանի «Ռուբինին»: Այդ ժամանակ ես առաջին անգամ տեսա «Բանիային». այդպես էին երկրպագուները քնքշորեն կոչում Բանիշևսկուն: Նա հեռու էր իր նախկին մարզավիճակից և դուրս էր գալիս մարզադաշտ միայն հանդիպման վերջում 10-15 րոպեով, սակայն, այնուամենայնիվ, հաճախ էր գոլ խփում: Մեկ տարի անց «Նեֆթչին» վերադարձավ բարձրագույն լիգա և Բանիշևսկին խփեց իր հարյուրերորդ գոլը ԽՍՀՄ առաջնություններում՝ դառնալով առաջին ադրբեջանցին (հե՛նց այդպես) խորհրդային ռմբարկուների ակումբում:
Վերջին անգամ ես հորս հետ մարզադաշտ եմ գնացել 1990-ի մայիսի 9-ին «Նեֆթչիի» և Մոսկվայի «Դինամո»-ի վետերանների հանդիպմանը՝ նվիրված մեկ այլ ականավոր ադրբեջանցու՝ Ալեքպեր Մամեդովին (ով չորս անգամ գոլ է խփել «Միլանի» դարպասն իր մարզադաշտում): Դա շատ դժվարին ժամանակներ էին. Բաքվում «Սև հունվարի» օրերին հայտարարված պարետային ժամ էր գործում: Խաղն ընթանում էր հորդառատ անձրևի տակ, վետերաններից շատերը արագ հոգնում էին և խնդրում էին փոխարինել իրենց, սակայն Ալեքպեր Ամիրովիչը խաղաց մինչև վերջին րոպեն և դեռ երկար ժամանակ երկրպագուներին ինքնագրեր էր տալիս:
Անմոռանալի խաղեր շատ են եղել: «Նեֆթչին» բազմիցս հաղթել է այնպիսի առաջատարների, ինչպիսիք են Կիևի «Դինամոն» և Մոսկվայի «Սպարտակը», բայց միևնույն ժամանակ այն կարող էր ակամա պարտվել աութսայդերներին: Հատկապես լարված էին անցնում «հարավկովկասյան դերբիները»՝ հանդիպումները Թբիլիսիի «Դինամոյի» և հատկապես՝ Երևանի «Արարատի» հետ:
«Արարատի» հետ այլ հաշիվներ կային. քչերը գիտեն, որ «Արարատի» չեմպիոնական կազմում վեց բաքվեցի էր խաղում՝ «Նեֆթչի»-ի նախկին առաջատար խաղացող Էդուարդ Մարկարովի գլխավորությամբ: Մենք խանդում էինք, զայրանում, քանի որ հարևանները ուժեղ էին և ավելի հաճախ էին, հատկապես՝ թբիլիսցիները: Սակայն Բաքվում վրացիները քիչ էին, իսկ հայերը՝ բավականին շատ: Եվ հաճախ նման խաղերից հետո ոստիկանությունը ստիպված էր աշխատել ուժեղացված ռեժիմով, պատահել են նաև լուրջ միջադեպեր: Ազգային հարցն իհարկե ուներ իր դերը, սակայն «դերբիի» գործոնն, իմ կարծիքով, գերակշռում էր: Լոնդոնյան «Թոթենհեմի» և «Արսենալի» հանդիպումներից հետո ևս կոտրում են ցուցափեղկերը՝ էլ չասած ստամբուլյան հսկաների դերբիի մասին:
Խաղում էին Ալմա-Աթայի «Կայրաթ»-ի հետ: Անցավ խաղի 90 րոպեն, ավելացված ժամանակը, դեռ գոլ չկար՝ զրո-զրո: Չինգիզը հիասթափված ամփոփում է խաղի արդյունքները. «Այո, սիրելի՛ հանդիսատես, դատավորն արդեն նայում է վայրկենաչափին, մոտենում է դաշտում կենտրոնին … Ցավոք, հաջորդ տարի մեր թիմը կխաղա ստորին լիգայում: Սակայն պետք չէ վշտանալ, մենք, միևնույն է, սիրում ենք «Նեֆթչիին» … և հանկարծ «Տե՛ս է, գոլ խփեցին»: Հանդիպման վերջին վայրկյանին մեր թիմի ավագ Աբդուլհանի Նուրմամեդովը զայրույթից դաշտի կենտրոնից ուժի ներածի ուժգնությամբ հարվածեց գնդակին և գնդակը հրաշքով հայտնվեց «Կայրաթ»-ի դարպասում: Մենք մնացինք բարձրագույն լիգաներում:
Մեր երիտասարդության կուռքերի ճակատագրերը տարբեր կերպ դասավորվեցին. մեկը դարձավ պաշտոնյա, մյուսը՝ սպա իրավապահ մարմիններում, մեկ ուրիշը նստած է բանտում կամ լքել է երկիրը, և, ցավոք, ոմանք կենդանի չեն: Թիմն այժմ դժվարին ժամանակներ է ապրում: «Նեֆթչին» այժմ գտնվում է Ադրբեջանի առաջնության մրցախաղային աղյուսակի ստորին հատվածում: Սակայն իր հոբելյանի օրը «Նեֆթչիի» ֆուտբոլիստներն, այնուամենայնիվ, հաղթեցին բավականին ուժեղ «Ինտերին» 2-1 հաշվով: Ուզում եմ հավատալ, որ այս խորհրդանշական հաղթանակը կարևոր քայլ կդառնա ադրբեջանական ֆուտբոլի առաջատարի վերածննդի գործում:
Լուսանկարները տրամադրել է «Նեֆթչի» ֆուտբոլային ակումբի մամուլի ծառայությունը
