«Ադրբեջանական ինքնաթիռը ռուսական ՀՕՊ-ն է խոցել». կիսապաշտոնական վարկած Բաքվից
Ադրբեջանական ինքնաթիռը Ռուսաստա՞նն է խոցել
Այսօր Ադրբեջանում սգո օր է: Երկիրը սգում է Ակտաուում վթարի ենթարկված՝ «Ադրբեջանական ավիաուղիներ» ընկերության Բաքու-Գրոզնի չվերթն իրականացնող ինքնաթիռի զոհերի հիշատակը:
Ուշ երեկոյան հնչել է ողբերգական ավիավթարի պատճառների առաջին կիսապաշտոնական վարկածը, վթար, որի հետևանքով զոհվել է 38 մարդ: Կառավարամետ Caliber-ի տելեգրամյան ալիքը՝ վկայակոչելով «կառավարությանը մոտ կանգնած աղբյուրներին», հաղորդել է, որ Ադրբեջանին պատկանող ուղևորատար ինքնաթիռը խոցվել է ռուսական ՀՕՊ համակարգի կողմից:
Ադրբեջան է տեղափոխվել վիրավորների խումբ
Դեկտեմբերի 25-ի առավոտյան Բաքվից դեպի Գրոզնի՝ Ռուսաստանի Դաշնության Չեչնիայի Հանրապետության մայրաքաղաք ուղևորվող «Embraer 190» ինքնաթիռը անհայտ պատճառներով ուղղություն է վերցրել դեպի Ղազախստանի Ակտաու քաղաք և վթարի է ենթարկվել օդանավակայանից 3 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Ինքնաթիռում եղել է 62 ուղևոր և 5 անձնակազմի անդամ: Վթարի հետևանքով զոհվել է 38 և վիրավորվել 29 մարդ։
Այսօրվա տվյալների համաձայն՝ պարզվել է 25 զոհվածների ինքնությունը։ Նրանցից երեքն անձնակազմի անդամներ են՝ երկու օդաչու և մեկ բորտուղեկցորդուհի։
13 մարմինների նույնականացման համար իրականացվում է ԴՆԹ անալիզ։
Այսօր վերապրած 12 ուղևորներ տեղափոխվում են Ադրբեջան։ Հաղորդվել է, որ բավարար առողջական վիճակում գտնվող 7 մարդ կտեղափոխվի կանոնավոր չվերթով, իսկ միջին ծանրության վիճակում գտնվող 5 ուղևոր կտեղափոխվի Ադրբեջանի ԱԻՆ հատուկ ինքնաթիռով՝ առանձին բժշկական բրիգադի ուղեկցությամբ։
Վթարի պատճառների չհիմնավորված վարկածներ
Այսօր Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովն ավիավթարի պատճառների հետաքննության վերաբերյալ հեռախոսազրույց է ունեցել իր ղազախստանցի գործընկեր Մուրատ Նուրտլեուի հետ։ Նույն օրը Ադրբեջանի վարչապետ Ալի Ասադովը աղետի պատճառների հետաքննության ընթացքը քննարկել է իր ղազախստանցի գործընկեր Օլժաս Բեկտենովի հետ։
Պաշտոնական աղբյուրները դեռևս հայտարարություններ չեն անում հետաքննության ընթացքի մասին և հնարավոր վարկածներ չեն մատնանշում։
Աղետի առաջին ժամերին «Ադրբեջանական ավիաուղիներ» (AZAL) ընկերությունը հայտարարել էր, որ ողբերգության պատճառ կարող էր լինել ինքնաթիռի բախումը թռչունների երամի հետ։ Հնչել էր նաև վարկած, որի համաձայն՝ ինքնաթիռի ուղղության փոփոխության պատճառը կարող էր լինել Գրոզնիի վատ եղանակը։ Սակայն այս վարկածներից արագ հրաժարվեցին։
Այսօր AZAL-ի նախագահ Սամիր Ռզաևի՝ լրագրողների հետ զրույցում արած հայտարարությունից հետո բացառվեց նաև այն վարկածը, թե աղետի պատճառը կարող էր լինել ինքնաթիռի անսարքությունը։ Նրա խոսքով՝ հոկտեմբերին ինքնաթիռն անցել է կապիտալ տեխզննում, և որևէ անսարքության մասին խոսք լինել չի կարող։
Փաստացի այն բանից հետո, երբ սոցցանցերում տարածվեցին աղետի վայրից կադրեր, ինչպես նաև տեսանյութեր, որոնցում վերապրած ուղևորները պատմում էին ողբերգության մասին, ամենաքննարկվողը դարձավ այն վարկածը, որ ինքնաթիռը խոցվել է։
Ինքնաթիռի բեկորները ցուցադրող տեսանյութում երևում է, որ ֆյուզելաժի վրա կան բազմաթիվ անցքեր, որոնք նման են բեկորային արկերի հետքերի։
Աղետը վերապրած ուղևորներից մեկը՝ Զաուր Մամեդովը, պատմելով ողբերգության պահի մասին, ասում է, որ լսվել են երկու պայթյուն, ինչից հետո ինքնաթիռը շարքից դուրս է եկել։
Ադրբեջանական ինքնաթիռը Ռուսաստա՞նն է խոցել
Դեկտեմբերի 26-ի երեկոյան իշխանամետ դիրքորոշմամբ հայտնի Caliber-ի տելեգրամյան ալիքը ոչ միայն հաստատել է ինքնաթիռի խոցման հավանականությունը, այլև հայտարարել, որ այն խոցվել է ռուսական ՀՕՊ համակարգի կողմից։
«Ինչպես Caliber.Az-ի խմբագրությանը հայտնի է դարձել վստահելի կառավարական աղբյուրներից, հետաքննության նախնական արդյունքներից պարզ է դարձել, որ Բաքու-Գրոզնի երթուղով ուղևորվող «Ադրբեջանական ավիաուղիների» ինքնաթիռը Գրոզնի քաղաքին մոտենալիս հարձակման է ենթարկվել ռուսական «Պանցիր-Ս» ՀՕՊ համակարգի միջոցով։
Ավելին, ռուսական կողմի ՌԷՊ համակարգերի կիրառման արդյունքում ադրբեջանական ինքնաթիռի կապի համակարգը լիովին կաթվածահար է եղել։ Հենց դա է պատճառը, որ ինքնաթիռն անհետացել է ռուսական օդային տարածքի ռադարներից և հայտնաբերվել է միայն Կասպից ծովի ակվատորիայի շրջանում»,- ասված է հաղորդագրությունում։
Caliber.Az-ը նաև նշել է, որ ըստ ռուսական աղբյուրների՝ չվերթի իրականացման պահին Չեչնիայի տարածքի վրա ռուսական ՀՕՊ-ը փորձել է խոցել ուկրաինական ԱԹՍ-ներ։
«Այսպես, Չեչնիայի Հանրապետության Անվտանգության խորհրդի ղեկավար Համզաթ Կադիրովը հաստատել է դեկտեմբերի 25-ի առավոտյան Գրոզնիի վրա անօդաչուների հարձակման փաստը՝ նշելով, որ տուժածներ և ավերածություններ չկան։ Այս դեպքում ռուսական կողմը պարտավոր էր փակել իր օդային տարածքը քաղաքացիական ինքնաթիռների համար, ինչը, սակայն, չի արվել։ Թե ինչու Չեչնիան չի հայտարարվել ոչ թռիչքային գոտի՝ մեծ հարց է։
Ինչպես հայտնի է, Գրոզնի քաղաքի օդանավակայանը ինքնաթիռին թույլ չի տվել վայրէջք կատարել։ Ավելին, մեր ինքնաթիռին վայրէջքի թույլտվություն չեն տվել նաև Մախաչկալայի և Միներալնիե Վոդիի օդանավակայաններում։ ՀՕՊ-ի կրակի և ՌԷՊ համակարգերի ազդեցության ենթարկված ինքնաթիռի՝ կողմնորոշումը կորցրած անձնակազմը վերաուղղորդվել է Ղազախստանի Ակտաու քաղաք։ Կարելի է ենթադրել, որ այս խորհուրդը տրվել է մեկ նպատակով, որ ինքնաթիռն ընկնի Կասպից ծով, բոլոր վկաները զոհվեն, իսկ ինքնաթիռը սուզվի ջրի հատակը։ Նշենք, որ սա մեր ենթադրությունն է։
Ռուսական լրատվամիջոցներում տարածվող այլընտրանքային տարբերակներն իրենցից ներկայացնում են ուղղորդված ապատեղեկատվություն, որի նպատակը հանրությանը մոլորեցնելն է: Ինքնաթիռի սրահում արված տեսագրությունները վկայում են, որ երկու ուղևորներ բեկորային վնասվածքներ են ստացել: Բոլոր վկայությունները, այդ թվում՝ օդանավում լսված պայթյունների վերաբերյալ, մատնանշում են ՀՕՊ-ի աշխատանքը։
Հետաքննությանը մասնակցող ադրբեջանական կողմի համար իրավիճակը բացարձակապես ակնհայտ է։ Ոչ ոք չի պնդում, որ դա արվել է նպատակաուղղված։ Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով հաստատված փաստերը, Բաքվում ակնկալում են, որ ռուսական կողմը կխոստովանի ադրբեջանական ինքնաթիռի խոցումը, պաշտոնապես ներողություն կխնդրի ադրբեջանական ժողովրդից և կանցկացնի լիարժեք հետաքննություն, որի արդյունքում պատասխանատվության կենթարկվեն բոլոր մեղավորները»,- գրում է պարբերականը։
Փորձագիտական կարծիքներ
Քաղաքական մեկնաբան Ֆարհադ Մամեդովի կարծիքով՝ նախնական տեղեկատվության հրապարակայնացումը վկայում է այն մասին, որ Բաքվում ակնկալում են Ռուսաստանի պաշտոնական կառույցների կողմից այս փաստի ընդունում և դրան հետևող քայլեր՝ ներողություն ու փոխհատուցում։
«Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Ադրբեջանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում եղել են միջադեպեր, և Ադրբեջանը ներողություն է խնդրել։ Դրա մեջ ամոթալի ոչինչ չկա։ Արդյունքում չի տուժել հարաբերությունների որակը։
Հիմա հերթը Ռուսաստանինն է։
Մոսկվայի համար նպատակահարմար կլիներ չհետաձգել իր գործողությունները, չկապել դրանք քննչական հանձնաժողովի գործունեության պաշտոնական արդյունքների հետ։ Թեթևացնել իր և Ղազախստանի կյանքը, որի տարածքում տեղի է ունեցել ինքնաթիռի վթարը։
Իսկ եթե Մոսկվան հրաժարվի, ապա դա անկասկած կազդի հարաբերությունների որակի վրա», — նշում է Մամեդովը։
Քաղաքական մեկնաբան Շահին Ջաֆարլին կարծում է, որ նույնիսկ եթե ադրբեջանական ինքնաթիռը պատահաբար է խոցվել ռուսական ՀՕՊ համակարգի կողմից, կան անհասկանալի պահեր։
«Եթե հակառակ կողմը ընդուներ, որ պատահաբար է խոցել ինքնաթիռը, ներողություն խնդրեր և փոխհատուցեր վնասը, դա որևէ կերպ հասկանալի կլիներ։
Սակայն չի կարող լինել բավարար բացատրություն այն բանի, որ միջադեպից հետո ինքնաթիռին չեն թույլատրել վայրէջք կատարել Ռուսաստանի տարածքում։
Այս քայլը ոչ բարեկամական է Ադրբեջանի նկատմամբ, լիովին հակասում է երկու երկրների միջև համաձայնագրերին, քաղաքացիական ավիացիայի ոլորտում միջազգային կոնվենցիաներին և մարդասիրությանը։
Չգիտեմ՝ ով է առաջինն ասել, բայց սա մաքուր ճշմարտություն է՝ Ռուսաստանը չի ունենում դաշնակիցներ, նա ունենում է կա՛մ վասալներ, կա՛մ թշնամիներ…»,- գրել է Ջաֆարլին սոցիալական ցանցում։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Ադրբեջանական ինքնաթիռը Ռուսաստա՞նն է խոցել
