Աբխազիայի ընտրությունների ֆոնին «հայկական հարց» է բարձրացել. ո՞րն է պատճառը
Աբխազիայի հայերը՝ ճնշումների մասին
Աբխազիայի հայկական համայնքի ղեկավար Ալիկ Մինոսյանը հայտարարել է, որ նախագահական ընտրությունների ֆոնին տեղի հայերի վրա ճնշում է գործադրվել:
«Նախընտրական արշավի մեկնարկից ի վեր մի շարք հայաբնակ գյուղերի ղեկավարների վրա ճնշումներ են գործադրվում և հնչում են սպառնալիքներ՝ պահանջելով աջակցել կոնկրետ ուժերի:
Աբխազիայի Հանրապետության հայկական համայնքը ձեռնպահ էր մնում հրապարակային հայտարարություններից՝ պահպանելով ընտրական գործընթացներին չմիջամտելու սկզբունքները: Սակայն իրավիճակը, որում հնչում են բռնության և սահմանադրական իրավունքների սահմանափակման բացահայտ կոչեր, պահանջում է անհապաղ և կոշտ արձագանք»,- պնդում է Մինոսյանը:
Որպես հակահայկական տրամադրությունների հրահրման ապացույց՝ նա ներկայացնում է Աբխազիայի նախագահ պաշտոնակատար Վալերի Բգանբայի զարմիկի (ընդդիմադիր) և ոմն Յուրի Վանաբայի միջև հեռախոսային խոսակցության ձայնագրությունը, որի ընթացքում հնչում է իրենց քաղաքական ընտրության համար աբխազահայերին պատժելու կոչ:
Բանն այն է, որ փետրվարի 15-ին կայացած նախագահական ընտրությունների առաջին փուլում Աբխազիայի այն գյուղերում, որտեղ բնակվում է էթնիկ հայերի հոծ բազմություն, ձայների ճնշող մեծամասնությունը ստացել է իշխող ուժի թեկնածու Բադրա Գունբան՝ վաղաժամկետ հրաժարական տված նախկին նախագահ Ասլան Բժանիայի փաստացի իրավահաջորդն ու Կրեմլի ակնհայտ ֆավորիտը:
Նրա հիմնական մրցակից, ընդդիմադիր թեկնածու Ադգուր Արձինբայի շտաբում նման արդյունքը համարել են անբնական, քանի որ սովորաբար այդ գյուղերում ձայները բաշխվում են հավասարաչափ:
Ընդդիմությունը կարծում է, որ այդ հատվածներում եղել են ընտրակաշառքի դեպքեր: Ըստ ընդդիմադիրների՝ դեր է խաղացել այն հանգամանքը, որ որոշ ռուսական լրատվամիջոցներ տարածում էին առասպելը, թե, իբր, Ադգուր Արձինբան Թուրքիայի դրածոն է: Ինչը, բնականաբար, նրան պոպուլյար չի դարձրել հայերի շրջանում:
Բացի այդ, ընդդիմությունը ներկայացրել է հակադարձ՝ Բադրա Գունբայի կողմնակիցների կողմից Աբխազիայի էթնիկ հայերի վրա ճնշում գործադրելու օրինակ. կա տեսանյութ, որտեղ մարդկանց մի խումբ, այդ թվում՝ բարձրաստիճան պաշտոնյա, ծեծի են ենթարկում Արձինբայի շտաբի հայազգի ակտիվիստին:
Ընդ որում, չնայած կրքերի բորբոքմանը և փոխադարձ մեղադրանքներին, հակամարտող երկու ճամբարներն էլ հայտարարում են հայկական համայնքի ներկայացուցիչների հանդեպ իրենց սիրո և հավատարմության մասին, հանգստություն պահպանելու կոչեր հնչեցնում:
Ի պատասխան Ալիկ Մինոսյանի բողոքի, Ռուսաստանի Քննչական կոմիտեի (ՔԿ) ղեկավար Ալեքսանդր Բաստրիկինը նախաձեռնել է քննություն «Աբխազիայում Ռուսաստանի քաղաքացիների իրավունքների խախտումների և նրանց հանդեպ սպառնալիքների փաստերի վերաբերյալ»:
«Ռուսաստանի Դաշնության սահմաններից դուրս հանցագործություն կատարած օտարերկրյա քաղաքացիները ռուսական օրենսդրության նորմերով քրեական պատասխանատվության են ենթակա այն դեպքում, եթե հանցագործությունն ուղղված է Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացու դեմ»,- ՌԴ Քրեական օրենսգրքի 12-րդ հոդվածն է մեջբերել Ռուսաստանի ՔԿ պաշտոնական ներկայացուցիչ Սվետլանա Պետրենկոն:
Մեկնաբանություն
Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս է ընտրությունների ընթացքում հանկարծ ծագել «հայկական հարցը»: Աբխազ հասարակական գործիչ Ախրա Բժանիայի դիտարկմամբ՝ էթնիկ հայերի իրավունքներն իրականում խախտվել են, բայց այլ կերպ, քան փորձում են ներկայացնել Գունբան և ընկերները:
Ախրա Բժանիա
«Փետրվարի 15-ին՝ նախագահական ընտրությունների առաջին փուլի ընթացքում տեղի է ունեցել մի նախադեպ, որը հակասում է ազատ և գաղտնի կամարտահայտման սահմանադրական նորմին, ինչպես նաև մեր պետությունում ընդունված միջէթնիկական համաձայնության սկզբունքներին:
Մի շարք ընտրատարածքներում, հիմնականում հայկական համայնքի ներկայացուցիչների հոծ բնակության վայրերում, քվեաթերթիկների մոտ 70-75%-ը տրվել է մեկ կոնկրետ թեկնածուի՝ Բադրա Գունբային, և միայն 25-30%-ը՝ մնացած բոլոր թեկնածուներին: Բնականաբար, տարածքային հանձնաժողովների արձանագրություններում նման անհամաչափությունը որոշակի լարվածություն է առաջացրել թեկնածուների շտաբներում:
Բազմազգ Աբխազիայի նորագույն պատմության մեջ չի եղել դեպք, որ քաղաքացիների ընտրական նախապատվությունները ձևավորվեն ազգային համայնքներից մեկին պատկանելու հիման վրա:
Նախագահական ընտրություններից ոչ մեկում այս կամ այն էթնիկ խմբին պատկանող քաղաքացիների ձայների ճնշող մեծամասնությունը չի եղել մեկ կոնկրետ թեկնածուի օգտին: Միշտ եղել է կարծիքների որոշակի բազմազանություն:
Հետևաբար, կասկած չի հարուցում, որ վերոնշյալ թվերը կարող էին ստացվել միայն ընտրողների վրա ճնշում գործադրելու, նրանց կարծիքը մանիպուլյացիայի ենթարկելու, վախեցնելու և ընտրական գործընթացի փաստացի կեղծման արդյունքում: Հավանաբար, սա է նկատի ունեցել Ալեքսանդր Բաստրիկինը, երբ խոսում էր Աբխազիայում Ռուսաստանի քաղաքացիների իրավունքների խախտման մասին:
Դժվար է պատկերացնել, թե այս սադրանքի կազմակերպիչներն ընտրողների շրջանում ինչ ստեր են տարածել բոլոր թեկնածուների մասին, բացի իշխող ուժի թեկնածուից, բայց փաստն այն է, որ մարդիկ դարձել են ծրագրված ակցիայի զոհեր, ենթարկվել են շանտաժի և հոգեբանական ճնշման, ինչի արդյունքում մինչև 75% ձայն են տվել նախկին իշխանության թեկնածուին:
Հասարակական կարծիքը մանիպուլյացիայի ենթարկելով՝ այս սադրանքի հեղինակները սպառնալիք են ստեղծել ընտրական գործընթացի համար, և ամենակարևորը՝ փորձել են բարդացնել Աբխազիայի ազգային համայնքների եղբայրական հարաբերությունները: Միայն թե դժվար թե դա հնարավոր լինի. չափազանց շատ բան է մեզ կապում, և այդ կապերը ժամանակի ընթացքում չեն թուլանում:
Այնուամենայնիվ, չի կարելի հաշվի չառնել նաև այն քաղաքացիների պատասխանատվությունը, ովքեր մասնակցել են այս մասշտաբային կեղծիքին»:
