Վրաստանում քննարկում են 11-ամյա տղայի մահը․ ինքնասպան է եղել ընտանեկան բռնության պատճառո՞վ, թե՞ սպանվել
Օգոստոսի 23–ին Վրաստանի արևմուտքում գտնվող Տերժոլի շրջանի գյուղերից մեկում մահացած է հայտնաբերվել 11-ամյա տղա։ ՆԳՆ–ն հետաքննություն է
սկել ինքնասպանության հասցնելու հոդվածով։
Ձերբակալվել է երեխայի հայրը․ ընտանիքի անդամներն ու հարևաններն ասում են, որ հայրը հաճախ էր ծեծում անչափահաս որդուն, և երեխան, ըստ երևույթին, չի
դիմացել բռնությանը։
Ազգականները կասկածում են, որ հայրը կարող էր երեխային մահու չափ ծեծել, այնուհետև ինքնասպանություն բեմադրել։ Արդյոք տղան սպանվել է, թե ինքնասպան եղել, պետք է պարզի փորձաքննությունը։
Ի՞նչ է կատարվել
Մահացած 11-ամյա տղան ապրում էև հոր հետ։ Նա մեկ տարեկան է եղել, երբ
մայրը Հունաստան է մեկնել աշխատելու և երեխային թողել հոր հետ։ Դրանից հետո մայրն այլևս Վրաստան չի եկել, սակայն ամեն ամիս ընտանիքին փող է
ուղարկել։
Ազգականներն ու հարևաններն ասում են, որ հայրը, որը հաճախ էր խմում, պարբերաբար ծեծում էր կնոջը, իսկ նրա մեկնելուց հետո՝ երեխային։ Ողբերգության օրը նրանք երեխայի լաց են լսել, որից հետո զանգահարել են 112 հեռախոսահամարով, դեպքի վայր է ժամանել ոստիկանությունն ու երեխային
մահացած գտել։
Դպրոցի ուսուցիչները, որում տղան սովորում էր, ասում են, որ նա շատ բարի և ուրախ երեխա էր և չէր կարող ինքնասպանություն գործել։
Մահացած երեխայի տատը նույնպես հաստատում է, որ հայրը հարբած վիճակում պարբերաբար ծեծել է որդուն և անմարդկային կերպով վարվել։ Ըստ տատի՝ մահվան օրը երեխան տատին և մորաքրոջը խնդրել է մոտենալ տանը, որովհետև վախենում էր հորից, բայց ներս չմտնել՝ նրան չզայրացնելու համար։
Տատը նաև ասում է, որ երեխայի հայրը ողբերգությունից մեկ օր առաջ Հունաստան է զանգահարել կնոջը և սպառնացել, որ եթե նա փող չուղարկի, «այլևս երբեք որդու ձայնը չի լսի»։
Տղայի ազգականները պահանջում են հոդվածը փոխել դիտավորյալ սպանությամբ։ Երեխայի հարևաններն ու ազգականները ևս մեկ կարևոր հանգամանք են նշում։
Նրանք ասում են, որ հաճախ են ոստիկանություն կանչել հոր կողմից երեխայի ծեծի պատճառով, ոստիկանությունն իմացել է ընտանեկան բռնության մասին, սակայն ոչինչ չի ձեռնարկել անչափահասի պաշտպանության համար, անգամ չի հաղորդել այդ դեպքի մասին սոցիալական պաշտպանության ծառայությանը։
Ո՞վ է մեղավոր
Վրաստանի ժողովրդական պաշտպան Նինո Լոմջարիան ասում է, որ երեխայի մահվան համար պատասխանատու են բոլորն, ովքեր «իմացել են նրա նկատմամբ բռնության մասին և չեն պաշտպանել նրան, թողել են հանցագործի ձեռքում»։
Ըստ Լոմջարիայի՝ Վրաստանում երեխաները միայնակ են ընտանիքում կամ հասարակությունում բռնության առջև․
«Նրանք տեղեկություն չունեն, թե ում դիմել և ինչ խնդրել, քանի որ դպրոցում դա ոչ ոք չի սովորեցնում։ Նրանք շրջապատի մարդկանց վրա հույս չեն կարող դնել, որովհետև երեխային ոչ ոք չի լսում, էլ ավելի քիչ է հավատում։ Սոցիալական ծառայությունը բավականաչափ ռեսուրսներ չունի, իսկ իրավապահ մարմինները բավականաչափ որակավորում և զգայունություն չունեն երեխաների նկատմամբ
բռնության կանխարգելման համար»։
Ըստ օմբուդսմենի՝ երեխաների նկատմամբ հոգածության և պաշտպանության
համակարգը զգալի խնդիրների է բախվում․ բացակայում է երեխաների աջակցության արդյունավետ ծառայություն, որոնք տուժել են ընտանեկան բռնությունից, նրանց հետ քիչ է աշխատում հոգեբանը։ Իսկ երեխաների իրավունքների իրազեկմանը կամ ընտանեկան բռնությունից պաշտպանելու մեխանիզմներին աջակցելու նախաձեռնությունները խոչընդոտում են կրոնական կամ կեղծ հայրենասիրական մտածողությունը։
• Վրաստանում գրեթե 30 հազար երեխա զրկված է օճառից օգտվելու և տանը լվացվելու հնարավորությունից՝ UNICEF
«Մեզ մոտ երեխաները չգիտեն, թե ում օգնությանը դիմել, երբ դաժան վերաբերմունքի և ծեծի են ենթարկվում։ Երկրում հատուկ թեժ գիծ չկա երեխաների համար, և որպես այդպիսին առաջարկում են 1505–ը։ Սակայն այս համարով
զանգահարում են բոլորը, շատ երկար սպասում, և օպերատորները երեխաների հետ խոսելու հատուկ հմտություններ չունեն։
Այս երեխան պետք է իմանար, թե ում դիմել օգնության։ Նա պետք է ունենար փաստաբան, որը նրան կպաշտպաներ», — գրել է իրավապաշտպան Աննա Արգանաշվիլին։
11–ամյա երեխայի մահը սոցցանցերում քննարկման գլխավոր թեման է։
«Հոր հետ միասին պետք է նստեցնել նաև ազգականներին, որոնք ամեն ինչ իմացել են և լռել»։
«Բռնությունն ամիսներ է տևել, և հարևանները ոստիկանություն են կանչել միայն ինքնասպանության օ՞րը։ Արդյո՞ք դա այդպես է»։
«Սա զարմանալի չէ։ Մենք գիտենք, և UNISEF–ի հետազոտությունը ցույց է տվել, որ մեր երկրում ավտորիտար ոճը նորմա է․ «Հետո ի՞նչ, որ երբեմն ծեծում է»; «Երեխային պետք է խիստ դաստիարակել» և այլն»։
«Երեխան զանգահարել է, օգնություն խնդրել, դպրոցն էլ, ոստիկանությունն էլ
իմացել են։ Մենք մարդասպանների հասարակություն ենք։ Ինչպե՞ս հասանք սրան»։
«Մարդկանց մեղադրելու փոխարեն հետաքրքրվեք ոստիկանության մեղավորությամբ և նրանով, որ բռնության զոհերի համար թեժ գիծն աշխատում է միայն մինչև երեկոյան վեցն, ընդ որում՝ վճարովի է»։
Ի՞նչ է ասում քննությունը
11-ամյա տղայի մահվան փաստի առթիվ հետաքննություն է սկսվել ընտանեկան
շարժառիթներով ինքնասպանության հասցնելու հոդվածով։
Եթե պարզվի, որ երեխան ինքնասպան է եղել, բռնության համար մեղադրվող հայրը
կարող է 2-4 տարվա ազատազրկման դատապարտվել։
Միաժամանակ իրավապահները հարցաքննել են նրանց, ովքեր պնդում են, որ երեխան սպանվել է։
Գործին է միացել ժողովրդական պաշտպանը։
«Այս դեպքը, լինի ինքնասպանություն, թե ենթադրյալ սպանություն, ամեն դեպքում, համակարգային խնդիրների հետևանք է։ Ինչպես տեսնում ենք, ենթադրյալ ֆիզիկական և հոգեբանական բռնությունը երեխայի նկատմամբ պարբերական բնույթ է կրել։ Այս մասին տեղյակ են եղել նաև շրջապատի
մարդիկ և, հավանաբար, ոստիկանությունը։ Մենք ուսումնասիրում ենք, թե ինչ
հաղորդումներ է ստացել ոստիկակնությունը և արդյոք տեղյակ է պահել
սոցիալական ծաայությանն», — ասել է Նինո Լոմջարիան։
