«Ռուսաստանի հետ առևտուրը կկրճատվի». ՀՀ Կենտրոնական բանկն ամփոփում է տնտեսական իրավիճակը
Կենտրոնական բանկի տարեկան հաղորդումը
Ռուս-ուկրաինական հակամարտության ազդեցությամբ պայմանավորված՝ Ռուսաստանի հետ Հայաստանի առևտուրը, ամենայն հավանականությամբ, կկրճատվի: Նման հայտարարություն է արել Կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալ Հովհաննես Խաչատրյանը: Նա նաև տեղեկացրել է, որ թեև Ուկրաինայի հետ առևտրի ծավալներն այս պահին գրեթե զրոյական են, սակայն դրանք ինչ-որ կերպ կլրացվեն:
ԿԲ նախագահի տեղակալը մայիսի 16-ին խորհրդարանի ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում ներկայացրել է Կենտրոնական բանկի գործունեության վերաբերյալ տարեկան հաղորդումը, ինչպես նաև պատասխանել պատգամավորների հարցերին:
«Տվյալները դեռ քիչ են, բայց, ամենայն հավանականությամբ, առևտուրը կկրճատվի»
«Մենք ունենք 2.5 մլրդ դոլարի միջազգային առևտուր ՌԴ-ի հետ, որտեղ 800 մլն դոլարն արտահանումն է, 1.7 մլրդ դոլարը՝ ներմուծումը: Վերջին 1.5 ամսվա դինամիկ զարգացումների պարագայում առկա տվյալները դեռ քիչ են հեռու գնացող ենթադրություններ անելու համար, բայց, ամենայն հավանականությամբ, առևտուրը կկրճատվի»,- ասել է Կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալը:
ԿԲ-ն դեռևս չունի վերջնական գնահատական, թե որ ուղղությամբ կլինի առևտրի ծավալների փոփոխությունը՝ վճարային հաշվեկշռի, կապիտալ հոսքերի, առևտրային հաշվեկշռի տեսանկյունից:
Ուկրաինայի հետ առևտուրը «զրոյին մոտ» է
Հովհաննես Խաչատրյանը տեղեկացրել է, որ Ուկրաինայի հետ Հայաստանն ունի ոչ մեծ ծավալի՝ 160 մլն դոլարի առևտուր: Ընդ որում՝ միայն ներմուծումը կազմում է 120 միլիոն դոլար:
ԿԲ փոխնախագահի փոխանցմամբ՝ եթե այդ թիվը դեռևս չի զրոյացել, ապա «զրոյին մոտ» է:
«Այդ ներմուծման և արտահանման ծավալները, բնականաբար, ինչ-որ կերպ լրացվելու են այլ ճանապարհներով»,- հայտնել է նա:
2021 թ.-ի համեմատ տրանսֆերտներն աճել են
Խաչատրյանի խոսքով՝ տրանսֆերտների դինամիկայի վրա էականորեն ազդել են միջազգային այցելուների կողմից արվող փոխանցումները:
Ըստ նրա՝ այդ փոխանցումների հաշվին է, որ նախորդ տարվա համեմատ ընդհանուր տրանսֆերտներն աճել են, թեև նվազել են սեզոնային աշխատողների դրամական փոխանցումները Հայաստան:
«Մենք երկու մասի ենք բաժանել տրանսֆերտներն այս պահին: Տեսնում ենք, որ ոչ առևտրային նպատակներով փոխանցվող, այսինքն՝ սեզոնային աշխատողների կողմից փոխանցվող գումարները նվազել են, զուգահեռ աճել են միջազգային այցելուների կողմից կատարվող փոխանցումները, իրենք էլ են ինչ-որ ձևով փոխանցումներ կատարում ՀՀ, այդ թվում՝ իրենք իրենց անունով: Գումարային իմաստով աճ կա՝ 2021 թ.-ի համեմատ»,- ասել է Հովհաննես Խաչատրյանը:
Կենտրոնական բանկի փոխնախագահի դիտարկմամբ՝ դժվար է ասել՝ ինչ չափով ու ինտենսիվությամբ կլինեն միջազգային այցելուների փոխանցումները հետագայում:
Տարեսկզբին ԿԲ-ն դրամական փոխանցումների նվազման կանխատեսում էր արել, ըստ որի 50%-ով նվազելու էին նաև փոխանցումները ՌԴ-ից:
Ծառայությունների արտահանման մասին
Տարվա առաջին 4 ամիսների կտրվածքով՝ ծառայությունների արտահանումն աճել է: Սա, ըստ Խաչատրյանի, պայմանավորված է միջազգային այցելուների հոսքով:
Միևնույն ժամանակ ԿԲ փոխնախագահն ընդգծել է, որ կա ծառայությունների արտահանում, որը գրանցված չէ.
«Այդ մարդիկ Հայաստանում են, պետք է ժամանակ անցնի, Վիճակագրական կոմիտեն իր գնահատականները թարմացնի: Մենք դա անում ենք, բայց կարճաժամկետ հատվածում հնարավոր չէ գնալ, տեսնել, թե օրինակ՝ ինչ գնեց միջազգային այցելուն»:
Նոր կանխատեսումներ դեռ չկան
ԿԲ փոխնախագահ Հովհաննես Խաչատրյանը նոր կանխատեսումների բացակայությունը պայմանավորում է արտաքին միջավայրի փոփոխություններով.
«Հիմնական պատճառը, որը և´ գնաճային է, և՛´ ինչ-որ չափով տնտեսական աճին նպաստող է, արտաքին միջավայրն է: Մենք ունենք արտաքին պահանջարկի էական աճ: Միջազգային այցելուները ստեղծել են և պահանջարկ, և գնաճային ճնշումներ են ավելացրել: Գնաճային ճնշումներ են ավելացել նաև անորոշությունների աճի պայմաններում՝ ռիսկի պրեմիաների էական կտրուկ աճի և միջազգային գների աճի պատճառով, որոնք տեղի ունեցան միջազգային արժեշղթաների կտրուկ խաթարման պատճառով»,- նշել է Խաչատրյանը:
Նրա դիտարկմամբ՝ պահանջարկի աճի տեսանկյունից միջազգային հոսքերն ունեցել են գնաճային ազդեցություն, սակայն մյուս կողմից՝ վերջին երկու ամիսներին Հայաստանում «փոխարժեքի իմաստով դրամի արժևորման փոքր ցիկլ է նկատվել»:
Կանխատեսումներն այս պահին անորոշ են՝ պայմանավորված նրանով, թե որքան երկարատև կլինեն ոչ ռեզիդենտների (ոչ ՀՀ քաղաքացիների) կողմից պահանջարկի և կապիտալ ներհոսքի ազդեցությունները:
ՌԴ տնտեսության մասին
ԿԲ նախագահի տեղակալը նշել է, որ Ռուսաստանի տնտեսության վերաբերյալ կանխատեսումները բացասական են, միևնույն ժամանակ՝ թվային տեսանկյունից շատ տարբեր: Խաչատրյանի պարզաբանմամբ՝ պատճառն այն է, որ կանխատեսումներն արվել են «շատ մեծ, անհասկանալի իրադարձությունների» շրջանում:
Ստեղծված անորոշ իրավիճակի և ռուբլու փոխարժեքի արժեզրկման արդյունքում ՌԴ-ում երկնիշ՝ մոտ 15% գնաճ էր նկատվել: Ըստ Հայաստանի ԿԲ-ի՝ իրավիճակի կայունացումից և ռուբլու փոխարժեքի փոփոխությունից հետո գնաճի ցուցանիշը կփոփոխվի:
