Եվրախորհրդարանը հիասթափված է և առաջարկում է կասեցնել ֆինանսական օգնությունը Վրաստանին
Եվրախորհրդարանի պատգամավորները հայտարարել են «խորը հիասթափության» մասին, որ Վրաստանի իշխանությունն ու ընդդիմությունը հրաժարվել են փոխզիջման գնալ՝ չնայած տևական ջանքերին և Եվրախորհրդի նախագահի հատուկ ներկայացուցչի միջնորդությանը։
Համատեղ հայտարարությունում, որը հրապարակվել է ապրիլի 1-ին, առաջարկվում է, որ Եվրամիությունը կասեցնի ֆինանսական օգնությունը Վրաստանին։
Վրաստանում քաղաքական ճգնաժամի մասին
Քաղաքական ճգնաժամը Վրաստանում սկսվել է 2020 թ-ի հոկտեմբերին կայացած խորհրդարանական ընտրություններից հետո։ Ընդդիմությունը չի ճանաչել ընտրությունների արդյունքներն ու հրաժարվել է խորհրդարանի իր տեղերից։ Արդյունքում՝ պատմության մեջ առաջին անգամ երկրում գործում է միակուսակցական խորհրդարան։ Ընդ որում, բոլոր արևմտյան դիտորդներն ու դիվանագիտական առաքելությունները նշել են, որ ընտրություններն ազատ են եղել, թեև՝ բազում խախտումներով։
Իրավիճակը կտրուկ սրվել է 2021 թ-ի փետրվարի 23-ին այն բանից հետո, երբ իշխանությունները հատուկ գործողություն են իրականացրել․ ներխուժել են «Միացյալ ազգային շարժում» առաջատար ընդդիմադիր կուսակցության շենք և կալանավորել դրա առաջնորդ Նիկա Մելիային։
Քաղաքական գործընթացներն այժմ տեղի են ունենում փողոցում, որտեղ ընդդիմությունն ու քաղակտիվիստները մշտական հանրահավաքներ են անցկացնում։ Հիմնական պահանջները երկուսն են․ արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ և քաղբանտարկյալների ազատ արձակում։
Երկրում հավատարմագրված դիվանագետները որպես միջնորդ են հանդես եկել, սակայն չեն կարողացել կողմերին համաձայնության բերել։ Այնուհետև Վրաստան է ժամանել Եվրախորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը, իսկ վարչապետ Ղարիբաշվիլին Բրյուսել է հրավիրվել՝ իրավիճակի քննարկման համար։ Սակայն այդ հանդիպումները նույնպես ապարդյուն են անցել։
Երկու անգամ կողմերի միջև բանակցությունների միջնորդը ԵՄ նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Քրիստիան Դանիելսոնն է եղել, որը երկարատև հանդիպումներ է անցկացրել մի քանի օրվա ընթացքում։ Մարտի 31-ին իր երկրորդ այցի ժամանակ Դանիելսոնը կողմերին առաջարկել է համաձայնագրի իր տարբերակը, սակայն կողմերից ոչ մեկն արդյունքում չի համաձայնել ստորագրել այն։
Եվրախորհրդարանի պատգամավորները զգուշացնում են, որ քաղաքական փոխհամաձայնությունից հրաժարումն ազդելու է Եվրամիության և Վրաստանի միջև հետագա հարաբերությունների վրա։
«Փոխզիջումից քաղաքական կուսակցությունների հրաժարումից հետո Վրաստանի առաջնորդները չպետք է ակնկալեն, որ Եվրամիության հետ հարաբերությունները շարունակվելու են սովորական ռեժիմով։ Մասնավորապես, Եվրախորհրդարանը կոչ է անում կասեցնել Եվրամիության կողմից տրամադրվող ֆինանսական օգնությունը՝ ներառյալ ծախսերի կրճատումն ու ԵՄ մակրոֆինանսական օգնության և բյուջեի աջակցության ծրագրի նկատմամբ պահանջների ավելացումը», — ասված է ապրիլի 1-հայտարարությունում, որը ստորագրել են յոթ ազդեցիկ խորհրդարանականներ։
Խոսքը 60 մլն եվրոյի օգնության մասին է, որին Վրաստանը սպասում էր 2021 թ-ի հոկտեմբերին։
«Այս արդյունքի համար մեղավոր է և՛ իշխող կուսակցությունը, և՛ հիմնական ընդդիմադիր կուսակցությունները, որոնք մասնակցում են բանակցություններին։ Սակայն իշխող կուսակցության վրա հատուկ պատասխանատվություն կա»։
Այնուհետև Եվրախորհրդարանի պատգամավորների համատեղ հայտարարությունում ասվում է․
«Մենք վճռականորեն սատարում ենք Քրիստիան Դանիելսոնի անդուլ աշխատանքն ու ողջունում ենք համաձայնագրի նրա առաջարկած տարբերակի հրապարակումը, ինչն է՛լ ավելի է մեծացրել միջնորդական գործընթացի թափանցիկությունը։
Այդ փաստաթղթի բովանդակությունն իրոք ճիշտ ուղղություն է Վրաստանի համար․ հավակնոտ ընտրական և դատական բարեփոխումներ, պատասխանատվության զգալի բաշխում Վրաստանի խորհրդարանում և, որ ամենակարևորն է, որոշում ապագա ընտրությունների և քաղաքականացված արդարադատության երկու դեպքերի վերաբերյալ։
Այս առաջարկը քաղաքականապես հավասարակշռված է։ Այն հարգում է օրենքի գերակայությունն, ինչպես նաև 2020 թ-ի խորհրդարանական ընտրություններին տրված միջազգային գնահատականը։
Մենք ողջունում ենք նաև Jean Monnet երկխոսության գործընթացի իրականացման մեկնարկը, որը սատարում է Եվրախորհրդարանը, երբ քաղաքական իրավիճակը թույլ տա։
Վրաստանի խորհրդարանում ընտրական և դատական բարեփոխումների վերաբերյալ որոշումների կայացումը մեծ քաղաքական աջակցություն և ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ և Եվրախորհրդի Վենետիկի հանձնաժողովի խորհուրդների լիարժեք կատարման անհրաժեշտություն է պահանջում։
Այդ բարեփոխումները քաղաքական գործընթացի մասնակիցների միջև վստահության վերականգնման բանալին են․․․ Մենք իշխող կուսակցությանը կոչ ենք անում ապահովել իրոք համապարփակ գործընթաց՝ խուսափելու համար ինչպես ապագա ընտրությունների, այնպես էլ դատական համակարգի ձախողումից, նաև ապագայում հնարավոր համաձայնագրի համար անհարկի դուռ չփակելու համար։
Մենք Վրաստանի առաջնորդներին կոչ ենք անում անհապաղ միջոցներ ձեռնարկել։ Դրանից է կախված ԵՄ և Վրաստանի միջև հարաբերությունների ապագան»։
Հայտարարությունը ստորագրել են․
- Դևիդ Մակալիստերը (Գերմանիա), Արտաքին գործերի կոմիտեի նախագահ և Ժողովրդավարության աջակցության և ընտրությունների համակարգման խմբի համանախագահ,
- Մարինա Կալիուրանդը (Էստոնիա), Հարավային Կովկասի հետ կապերի պատվիրակության ղեկավար,
- Անդրեյ Կուբիլյուսը (Լիտվա), Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովում պատվիրակության ղեկավար,
- Վիոլա ֆոն Կրամոն-Տաուբադելը (Գերմանիա), Վրաստանում ժողովրդավարության աջակցության և ընտրությունների համակարգման խմբի առաջատար անդամ,
- Սվեն Միկսերը (Էստոնիա), Վրաստանի հարցերով Եվրախորհրդարանի մշտական զեկուցող,
- Միխայել Գալերը (Գերմանիա), Ուկրաինայի հարցերով Եվրախորհրդարանի մշտական զեկուցող,
- Պետրա Աուստրեվիուսը (Լիտվա), Բելառուսի հարցերով Եվրախորհրդարանի մշտական զեկուցող։