Ադրբեջանում շարունակում են պայքարել «սխալ» անունների դեմ։ Այս անգամ՝ ռուսական

Ադրբեջանցի ծնողներին արգելվում է երեխաներին ռուսական անուններ տալ, հայտարարել է նախարարների կաբինետին կից տերմինաբանական հանձնաժողովի ներկայացուցիչ Սայալի Սադիղովան։ Պաշտոնյաները դա բացատրում են «լեզվի մաքրության համար պայքարով»։ Սոցցանցերի օգտատերերը վրդովվում են և ծաղրում այդ արգելքն՝ այն աբսուրդային համարելով։ Իսկ փորձագետներն ասում են, որ այն նաև անօրինական է։

• Աուտիզմը հաղթահարող երեխաներ․ պատմություններ Հայաստանից

• Վրացիներն Ադրբեջանում․ ինքնատիպության և օտարացման միջև

Ինչո՞վ է մեղավոր Տատյանան

Անբարեհունչ և մտացածին անունների դեմ պայքարն Ադրբեջանում սկսվել էր դեռևս մի քանի տարի առաջ։ Այն ժամանակ շատերը դրան բավականին բարյացակամ վերաբերվեցին՝ համարելով, որ երեխային պետք է «պաշտպանել» ծնողների չափազանց բուռն երևակայությունից։

Մերժման գործընթացը հետևյալ կերպ է տեղի ունենում․ նորածնի ծնողները գնում են նրան գրանցելու, ասում են անունը, որը նա պետք է կրի, և պաշտոնյաները որոշում են, թե որքանով է «թույլատրելի» այդ անունը։

Եվ ահա սեպտեմբերին հանձնաժողովը թույլ չի տվել ադրբեջանցի ծնողներին իրենց դստերը «Տատյանա» անվանել, այն հունական ծագումով ռուսական անուն է։

«Կանոններ կան, որոնց պետք է հետևել՝ ադրբեջաներենն արտաքին ազդեցությունից պաշտպանելո համար։ Մեր նպատակը լեզուն պաշտպանելն է, այլ ոչ թե աղավաղելը։ Մենք չենք կարող ռուսական անուն բերել Ադրբեջան», — ասում է Սայալի Սադիղովան։

Նրա խոսքով՝ ուրիշ ազգերի ներկայացուցիչները, որոնք ապրում են Ադրբեջանում, կարող են երեխաներին անվանել՝ ինչպես ցանկանան։ Սակայն չեն նշվում այն դեպքերը, երբ երեխան ծնվում է խառը ռուս-ադրբեջանական ընտանիքում։

Ընդ որում, «Ռոբերտ», «Էլզա», «Սոֆյա» անունները թույլատրված են, թեև ադրբեջաներենի հետ որևէ կապ նույնպես չունեն։

Այդ պատճառով էլ մարդիկ չեն կարողանում հասկանալ տրամաբանությունը, որով առաջնորդվում է հանձնաժողովը։

«Ինչո՞ւ չի կարելի», — վրդովվում են սոցցանցերում

Չի կարելի ասել, որ ադրբեջանցիները զանգվածաբար երեխաներին ռուսական անուններ են տալիս։ Սակայն այն փաստը, որ դա արգելվում է, շատերին է զայրացրել։

Մեկնաբանություններ սոցցանցերից․

«Ինչպիսի՜ հիմարություն։ Հիմա ի՞նչ, կարևոր չէ՞, թե ինչ անուն է դուրդ գալիս։ Եթե ադրբեջանցի ես, պետք է երեխային միայն ադրբեջանական անո՞ւն տաս»։

«Ավելի լավ կլիներ համաշխարհային գեղարվեստական և գիտական գրականությունն ադրբեջաներեն թարգմանեին և լեզուն նորմալ դասավանդեին դպրոցներում, քան թե հիմար արգելքներ հորինեին»։

Թեև ոմանց արգելքն այնքան էլ անհեթեթ չի թվում․

«Իսկ ինչո՞ւ ադրբեջանցին պետք է իր երեխային ռուսական անուն դնի։ Չէ՞ որ ռուս ծնողներն իրենց տղային Մամեդ, իսկ դստերը Զուլֆիա չեն անվանում»։

«Դա անօրինական է», — ասում են փորձագետները

 «Ադրբեջանի Ընտանեկան օրենսգրքի №53 հոդվածում ասվում է, որ երեխայի անունն, ազգանունն ու անգամ հայրանունը տրվում է ծնողների փոխադարձ համաձայնությամբ։ Միայն ծնողների միջև տարաձայնությունների դեպքում պետք է հարցը քննի համապատասխան գործադիր մարմինը», — 1news.az-ին ասել է իրավաբան Աքրամ Հասանովը։

Նրա խոսքով՝ այս հարցում Տերմինաբանական հանձնաժողովի որոշումները կարող են խորհրդի տեսք ունենալ, բայց ոչ արգելքի։

Պատգամավոր Այթեն Մուստաֆազադեն ասում է, որ տերմինաբանական հանձնաժողովի իրավասության մեջ չի մտնում աշխարհում համընդհանուր ճանաչում ունեցող անունների արգելքը։

«Եթե ես դստերս ուզում եմ Օրնելա կամ Անժելինա անվանել՝ ի պատիվ սիրելի կինոդերասանների, ոչ ոք չպետք է ինձ խոչընդոտի այդ հարցում», — ասում է Մուստաֆազադեն՝ նման արգելքներն անվանելով մարդու իրավունքների խախտում։

Իսկ լեզվի մաքրության համար պայքարը պատգամավորն առաջարկում է սկսել լրատվամիջոցներից, հատկապես, հեուստատեսությունում գրական լեզվի նորմերի պահպանումից։

Իրավապաշտպան Էլդար Զեյնալովը հիշում է անունների նմանատիպ արգելքների նաև այլ դեպքեր։ Նա բացատրում է, որ նման դեպքերում ծնողները կարող են բողոքել։ Այդպիսի բողոքներից մեկը հասել է անգամ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան։ Այն ժամանակ հարցը վերաբերում էր «Աբուլֆազլ-Աբաս» տղամարդու անվանը (պատմական կերպարի, կրոնի համար նահատակված շիաներից մեկի անունը)։