«Ռեգիոնալ խաղացողները շահագրգռված չեն լայնամասշտաբ էսկալացիայով»․ կարծիք Երևանից
Ադրբեջանը կրակ է բացել Երասխի ուղղությամբ
Ադրբեջանական զինուժը կրակ է բացել Երասխում կառուցվող մետալուրգիական գործարանի ուղղությամբ։ Ժամեր առաջ հնչած կրակոցների հետևանքով վիրավորում են ստացել Հնդկաստանի երկու քաղաքացիներ։
Նույն ուղղությամբ Բաքուն կրակոցներ էր արձակել նաև նախօրեին։ Հայաստանի արտաքին գերատեսչությունը հանդես է եկել հաղորդագրությամբ՝ ընդգծելով, որ «Ադրբեջանի ծավալապաշտական նկրտումները սահմանափակելու» համար միջազգային հանրությունը պետք է ձեռնարկի հստակ քայլեր։
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանն ասում է՝ Ադրբեջանի ագրեսիվ վարքագիծը զսպելուն ուղղված քայլեր միջազգային հանրությունը չի անի, քանի դեռ այդ վարքագիծը անմիջական սպառնալիք չի ներկայացնում իր համար՝ այնպես, ինչպես դա եղավ Ուկրաինայի պարագայում։
Սրացում Երասխի հատվածում, Հայաստանի ԱԳՆ հայտարարությունը, ինչպես նաև փորձագիտական կարծիք
«Բաքուն նախ տեղեկատվական հիմք է ստեղծել, ապա կրակ բացել»
Հայաստանի պաշտպանության նախարարության գնահատականն է Երասխում կառուցվող գործարանի ուղղությամբ ադրբեջանական զինուժի գործողությունների վերաբերյալ։ Նախ Բաքվից հնչել է ապատեղեկատվություն հայկական կողմից կրակոցների մասին։ Գերատեսչությունում համարում են, որ դա ուժի կիրառման հերթական գործողություններն իրականացնելուց առաջ ադրբեջանական կողմի տեղեկատվական նախապատրաստումն էր։
Նախօրեին հաղորդվեց, որ Ադրբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները տարբեր տրամաչափի հրաձգային զենքերից կրակ են բացել Երասխի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի ուղղությամբ: Թիրախավորվել էին ինչպես ՀՀ ԶՈՒ դիրքերը, այնպես էլ քաղաքացիական նշանակության օբյեկտներ։ ՊՆ-ն հրապարակել էր վնասված քաղաքացիական ավտոմեքենայի լուսանկարները։
Նույն ուղղությամբ կրակոցների մասին հերթական անգամ հաղորդվեց այսօր առավոտյան․
«Ադրբեջանական կրակի հետևանքով վիրավորում են ստացել գործարանի կառուցման շինարարական աշխատանքներում ներգրավված Հնդկաստանի քաղաքացիներ Մուհամադ Ասիֆը և Միրհասան Սահաջանը»։
Առողջապահության նախարարության փոխանցմամբ՝ նրանց վիճակը միջին ծանրության է։
Վիրավորների մասին լուրից կարճ ժամանակ անց ՊՆ-ն հայտնեց, որ Երասխի ուղղությամբ հնչել են հերթական կրակոցները։
«Ադրբեջանն ուզում է ուժի կիրառմամբ ցանկալի լուծումներ պարտադրել Հայաստանին»
Նման արձանագրում է արել Հայաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունը։ ԱԳՆ գնահատմամբ՝ Երասխում կառուցվող գործարանի գնդակոծմամբ Ադրբեջանը բացահայտ արհամարհանք է ցուցաբերում ՀՀ միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների, մարդու իրավունքների և միջազգային իրավունքի նկատմամբ:
Նշվում է, որ նման գործողություններ ձեռնարկելու համար Բաքուն որպես նպաստող կամ խրախուսող միջավայր է ընկալում «միջազգային հանրության մեղմ արձագանքը և ամենաթողությունը»։
«Կոչ ենք անում միջազգային հանրությանը հստակ քայլեր ձեռնարկել՝ սահմանափակելու Ադրբեջանի ծավալապաշտական նկրտումները և վերջինիս անհիմն, անտրամաբանական և կամայական պահանջներին ուժի և ուժի կիրառման սպառնալիքի միջոցով հասնելու անընդունելի քաղաքականությունը»,- ասված է հայտարարության մեջ։
Անդրադառնալով Երասխում օտարերկրյա ներդրումների միջոցով կառուցվող մետալուրգիական գործարանի թիրախավորմանը՝ արտգործնախարարությունը հիշեցրել է կրակոցներին նախորդած «կեղծ մեղադրանքները», այսպես կոչված, բնապահպանական ռիսկերի մասին։ Եվ մեկ անգամ ևս վերահաստատել է՝ գործարանի կառուցումը լիովին համապատասխանում է Հայաստանի միջազգային պարտավորություններին․
«Ադրբեջանի կեղծ անհանգստությունը պարզապես նպատակ ունի խոչընդոտել Հայաստանի տնտեսական զարգացումը և օտարերկրյա ներդրումները»։
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանի մեկնաբանությունը․
Միջազգային հանրության կոշտ արձագանքի հավանականություն չկա
«Առայժմ միջազգային հանրությունը չի դրսևորել որևէ վարքագիծ, որը մեզ թույլ տա տեսանելի ապագայում մտածել, թե կարող են կամ պատրաստ են էական քայլեր անել Ադրբեջանի ագրեսիվ վարքագիծը զսպելու համար։ Ադրբեջանը սպառնալիք է ներկայացնում Հայաստանի համար, մեր երկրի սահմանամերձ շրջանների համար, Արցախի ժողովրդի համար, բայց միջազգային հանրության համար դա սպառնալիք չէ։
Միջազգային հանրությունն արձագանքում է այն քայլերին, որոնք սպառնալիք են իր համար, ինչպես տեսնում ենք, օրինակ՝ Ուկրաինայի պարագայում։
Մի բան, որ Ուկրաինայի պարագայում կոշտ արձագանքի է արժանանում ՌԴ վարքագծի առումով, գործնականում լռության է մատնվում Ադրբեջանի պարագայում։ Այս իրավիճակում չեմ կարծում, թե կա միջազգային հանրության կոնկրետ, հասցեական և կոշտ արձագանքի հավանականություն»։
Անուղղակի խրախուսում են Ալիևին շարունակել շանտաժի քաղաքականությունը
«Օրեր առաջ տեսանք, որ ԱՄՆ պետքարտուղարության խոսնակը ողջունելի էր համարել, այսպես կոչված, համաներման մասին Ալիևի հայտարարությունը։ Իսկ Ադրնեջանի նախագահը պարզապես շանտաժ էր արել Արցախի ղեկավարությանն ու ժողովրդին, խոսել էր ինչ-որ ներման մասին՝ թելադրելով պայմանները։
Երբ այդ տրամաբանության համատեքստում հայտարարությունն արժանանում է ողջույնի պետքարտուղարության խոսնակի մակարդակով, սա այլ բան, քան Ադրբեջանի շանտաժի քաղաքականության խրախուսում, շատ դժվար է գնահատել։ Դրանից հետո ԱՄՆ-ից չի եղել պարզաբանում, բացատրություն, սա է մտահոգիչ։
Եթե այդ ամենը չկա և կա այդ ողջույնը, սա, բնականաբար, առնվազն անուղղակի խրախուսում է Ալիևին շարունակել այն շանտաժի քաղաքականությունը, որը կիրառում է և որի դրսևորումները [նկատի ունի Երասխի մետալուրգիական գործարանի ուղղությամբ հնչած կրակոցները] հերթական անգամ տեսնում ենք»։
Բանակցությունը էսկալացիան բացառող գործոն չէ
«Էսկալացիայի հավանականություն միշտ կա։ Բանակցությունն էսկալացիան բացառող գործոն չէ ինքնին։ Հակառակը․ կարող է լինել բանակցություն և այդ բանակցությունը դառնա էսկալացիայի հիմք։ Շատ կարևոր է, թե ինչ է քննարկվում, այդ քննարկումը որքանով է կողմերին մոտեցնում համաձայնության, որքանով է սրում կողմերի մոտեցումները և ըստ այդմ՝ ուղղակի կամ անուղղակի ստեղծում շանտաժային քաղաքականությունը լեգիտիմացնելու հիմք։
Այս տեսանկյունից էսկալացիա միշտ է հավանական, որովհետև կա նաև էսկալացիայի գլխավոր նախադրյալն ու միջավայրը։ Դա շարունակվող համաշխարհային պատերազմն է։
Պաշտոնապես բոլոր կողմերից ազդարարվել է, այսպես կոչված, ուկրաինական հակահարձակման մեկնարկի մասին։ Իսկ դա առանցքային տեղեկատվաքարոզչական ապահովում ստացած և քաղաքական մեծ նշանակություն ստացած գործողություն է, որի վրա մեծ խաղ է կառուցել Արևմուտքը, նաև Ռուսաստանը։ Տրվել է այդ գործողության մեկնարկը, ինչը նշանակում է Ուկրաինայում իրողությունների թեժացման նոր ալիք։
Իսկ այս հանգամանքը Ադրբեջանի համար դառնում է ուժային բալանսի խախտվածությունն օգտագործելու նոր նախադրյալ։
Որքան սրվում են հարաբերությունները աշխարհաքաղաքական կենտրոնների միջև, այդքան Բաքվի համար պղտոր ջուրը դառնում է ձուկ որսալու համար նպատակահարմար միջավայր։
Պատահական չէ, որ այս փուլում տեսնում ենք նաև Ադրբեջանի ագրեսիվ քաղաքականության աշխուժացում։ Զգում են, որ ջուրը դարձյալ պղտորվում է, առաջանում է ուժային գործոնը առնվազն խաղարկել փորձելու նախադրյալ»։
Հունիսի 12-ին Վաշինգտոնում պետք է կայանար Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպումը։ Երևանը, սակայն, հաղորդեց, որ Բաքվի խնդրանքով բանակցությունների հերթական փուլը հետաձգվում է։
ԱՄՆ դիտարկմամբ՝ ժամանակացույցն է եղել միակ խնդիրը։ Հայկական կողմը չի բացառում, որ պատճառ է հանդիսացել Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի այցը Բաքու։
Լայնամասշտաբ էսկալացիայի ռիսկերը բարձր չեն
«Երբ խոսում եմ էսկալացիայի բարձր հավանականության մասին, դիտարկում եմ ավելի շատ սահմանային, լոկալ էսկալացիայի ռիսկերը։ Ավելի մեծ՝ մասշտաբային էսկալացիայի ռիսկը, իհարկե, չեմ կարող բացառել, աշխարհաքաղաքական իրավիճակն էլ դա չի բացառում, բայց դրա հավանականությունը համարում եմ շատ փոքր։
Այդպիսի մասշտաբի էսկալացիայով մոտիվացված ռեգիոնալ խաղացողներ այսօր չկան։ Նույն Թուրքիան շահագրգռված չէ նման մասշտաբով, որովհետև դա ենթադրելու է կոնֆլիկտ Իրանի և ՌԴ հետ։ Կան մի շարք գործոններ։
Իհարկե, չեմ բացառում, որ կան աշխարհաքաղաքականության սուբյեկտներ, որոնք հենց նույն Իրանի խնդրից, ՌԴ-Իրան գործակցությունից ելնելով կարող են դիտարկել այդպիսի գործողությունների հրահրումը՝ որպես այդ խնդիրները լուծելու միջոց։ Այնուհանդերձ ընդհանուր միջավայրն այնպիսի է, որ նման ռիսկերը բարձր չեն»։
Եթե լուրջ չվերաբերվենք, կարող ենք փաստի առաջ կանգնել
«Ադրբեջանը երկար տարիներ վարում է մի սկզբունքային քաղաքական գիծ։ Որևէ նշանակություն չունի՝ մեծ հարց է, թե փոքր, միջազգային նշանակություն ենթադրում է, թե ոչ, Ադրբեջանը փորձում է օգտագործել Հայաստանին կամ Արցախին որևէ պահանջ, բողոք ներկայացնելու ցանկացած առիթ։ Երասխի մետալուրգիական գործարանի դեպքում գործ ունենք հենց դրա հետ։
Խնդիրը Հայաստանին վնասելն է, բայց միևնույն ժամանակ Հայաստանի հանդեպ պահանջատիրության քեյսը հարստացնելը։ Ընդ որում, սրան պետք է լուրջ վերաբերվել։ Եթե մտածենք՝ լուրջ չեն ընդունի, այդտեղ հիմք չկա, կարող ենք վաղը կանգնել փաստի առաջ։
Միջազգային քաղաքականությունն ու միջազգային հանրության վերաբերմունքը ձևավորվում է ոչ թե ըստ խնդիրների բնույթի, այլ ըստ նրա, թե այդ խնդիրները որքանով են համարժեք իրենց շահերին, ինչպես կարող են օգտագործել իրենց նպատակի կամ ռազմավարության համար։ Եթե Ադրբեջանը կարողացավ այդ բողոքների շուրջ շահերի հանգույց ձևավորել, միջազգային հանրությունը կարող է նաև սկսել լուրջ վերաբերվել այդ ամենին»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Ադրբեջանը կրակ է բացել Երասխի ուղղությամբ
