Qafqazda azadlıq: Azərbaycanda vəziyyət stabil pisdir, Ermənistanda yaxşılaşır, Gürcüstanda isə pisləşir. Freedom House

2005-ci ildən başlayaraq, qrtıq 13 ildir ki, dünyada insan haqları və azadlıqlarının vəziyyəti ildən-ilə pisləşir, Freedom House nüfuzlu beynəlxalq təşkilatının illik hesabatında deyilir.

2018-ci ildə insan haqları və azadlıqları ilə bağlı vəziyyət 68 ölkədə pisləşib, 50-də isə yaxşılaşıb. Freedom House bunun əsas səbəbi kimi ABŞ-da demokratik institutların yaşadığı böhranı göstərir.

•Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin qərarı ilə Rusiya Gürcüstana 10 milyon avro ödəməlidir

•Gürcüstandakı azlıqların etiraz haqqı yoxdur – respondentlərin 43 faizi belə hesab edir

•Prezident Putinin əsas düşməni kimdir?

Ölkələrin reytinqi 100 ballıq şkala ilə tərtib olunub (0 ən aşağı göstəricidir), onların hamısı üç kateqoriyaya bölünüb – azad, qismən azad, azad olmayan.

Cənubi Qafqaz ümumi fonda necə görünür?

Azərbaycan – 100 mümkün baldan 11

Azərbaycan 11 ballıq reytinqlə azad olmayan ölkələr kateqoriyasına aid edilib.

Bu ölkədə insan haqları və azadlıqlarının vəziyyəti haqda hesabat hazırlıq mərhələsində olub. Amma ümumi məlumatlar təsəlliedici deyil:

• Vətəndaşların siyasi haqları sıfır səviyyəsindədir: birdən yeddiyə qədər olan və əladan pisə doğru rəqəmlərin yüksəldiyi şkala üzrə 7

•  Vətəndaş azadlıqları sıfıra yaxındır: eyni şkala üzrə 6.

Ermənistan – 100 mümkün baldan 51

Ermənistan 51 ballıq reytinqlə qismən azad ölkələr sırasına daxil olub.

Ötən illə müqayisədə ən böyük yüksəliş “Siyasi haqlar” kateqoriyasında qeydə alınıb. Burada Ermənistan beş pillə yüksəlib, birdən yeddiyə qədər olan və əladan pisə doğru rəqəmlərin yüksəldiyi şkala üzrə 4 ilə qiymətləndirilib.

Ölkə göstəricilərində yaxşıya doğru dəyişikliyi hesabatda aşağıdakı səbəblərlə izah edirlər:

• Prezident Serj Sarqsyanın istefası daha azad və ədalətli seçkilərin – həm parlament, həm bələdiyyə (Yerevan merliyinə) – keçirilməsinə imkan verib.

• Mərkəzi Seçki Komissiyasının üzvləri növbədənkənar parlament seçkilərində daha məsuliyyətli davranış sərgiləyiblər.

• Siyasi partiyaların və ictimai birliklərin, o cümlədən də seçkiqabağı dövrdə fəaliyyətinə hakimiyyətin müdaxiləsi azalıb.

• Həm ölkə, həm də bələdiyyə səviyyəsində müxalifətin seçki yolu ilə hakimiyyətə gələ biləcəyi nümayiş etdirilib.

• Cəmiyyətdə tolerantlıq səviyyəsi tədricən artır, məsələn, şəhərlərdən birinin meri vəzifəsinə ölkə tarixində ilk dəfə qadın seçilib.

Gürcüstan – 100 mümkün baldan 63

Gürcüstanın reytinqi həmişəki kimi Cənubi Qafqazda ən yüksəkdir və ölkə qismən azad ölkələr kateqoriyasına daxil olub.

Amma əsas iki kateqoriya – “Siyasi hüquq” və “Vətəndaş azadlıqları” üzrə Gürcüstan bir pillə enib. “Siyasi hüquqlar” kateqoriyası üzrə ölkə birdən yeddiyə qədər olan və əladan pisə doğru rəqəmlərin yüksəldiyi şkala üzrə 3 balla qiymətləndirilib.

Hesabat müəllifləri ciddi mənfi hadisə və tendensiyaları qeyd ediblər:

• Oliqarxların siyasi həyata hədsiz təsiri. İlk növbədə söhbət “Gürcü arzusu” iqtidar partiyasının lideri, milyarder Bidzina İvanişvilidən gedir.

• Tbilisidə kütləvi etirazlara və bu aksiyaların liderlırinin həbsinə gətirib çıxaran polisin və məhkəmələrin qeyri-hüquqi davranışları.

• Prezident seçkiləri zamanı seçicilərin satın alınması və gözünün qorxudulması, inzibati resurslardan istifadə halları.

• Seçki komissiyalarının əməllərindən məhkəmələrə şikayət edilən zaman yetərincə şəffaflığın təmin edilməməsi.

• Seçkiqabağı blokların yaradılmasına qadağa qoyulması və bunun kiçik partiyaları təmsil olunmaq şansından məhrum etməsi.

• Hakimiyyətin yüksək eşelonunda korrupsiya ilə mübarizənin aparılmaması. Dövlət vəzifələrinə təyinat zamanı əsas rolu qohum və dost münasibətlərinin oynaması.

• Medianın dövlət tərəfindən təzyiqə məruz qalması. Məsələn, Rustavi-2 telekanalının sahibkarının müəyyən edilməsi ilə bağlı qalmaqallı proses və İctimai Televiziyada kadr siyasəti.

• Dini azlıqların diskriminasiyadan şikayətlənməsi, Gürcüstan Pravoslav Kilsəsinin isə yüksək imtiyazlı vəziyyətdə olması.

Abxaziya, Dağlıq Qarabağ, Cənubi Osetiya

Abxaziya, Dağlıq Qarabağ və Cənubi Osetiya Freedom House-un hesabatında “ərazi adlandırılıb”. Hər üçündəki vəziyyətin təfərrüatlı hesabatı mövcud deyil. Onların reytinqi isə aşağıdaki kimidir:

• Abxaziya — qismən azad ərazi, 100 mümkün baldan 41.

• Dağlıq Qarabağ — qismən azad ərazi, 100 mümkün baldan 31.

•  Cənubi Osetiya — azad olmayan ərazi, 100 mümkün baldan 10.