შეუჩერებს თუ არა ევროკავშირი საქართველოს დახმარებას და რა იქნება შემდეგ. ქართველი და უცხოელი ექსპერტების ანალიზი
მას შემდეგ, რაც ევროკავშირის მედიაციით მიმდინარე პოლიტიკური დიალოგი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის უშედეგოდ დასრულდა, ევროპარლამენტში დაიწყო საუბარი იმაზე, რომ ქვეყანას შესაძლოა ფინანსური დახმარება შეუჩერდეს.
1 აპრილს შვიდმა გავლენიანმა ევროპარლამენტარმა გამოაქვეყნა წერილი, სადაც საუბარია იმაზე, რომ საქართველომ შესაძლოა ოქტომბერში ვერ მიიღოს 60 მილიონი ევრო, რომელიც COVID -19-ის კონტექსტში საქართველოსთვის ევროკავშირის მიერ გამოყოფილი 1,5-მილიარდ ლარიანი პაკეტის ნაწილია.
● ევროპარლამენტმა შესაძლოა საქართველოს ფინანსური დახმარება შეუჩეროს
● ევროკავშირში საქართველოს ელჩმა თანამდებობა დატოვა
ტრანშის შეჩერების მიზეზად ევროპარლამენტარები ასახელებენ ქვეყანაში შექმნილ პოლიტიკურ კრიზისს. წერილში მეტი წელი პასუხისმგებლობის ხელისუფლებას, “ქართულ ოცნებას” ეკისრება, თუმცა ასევე ხაზგასმულია ოპოზიციის როლიც იმაში, რომ კომპრომისული შეთანხმება ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის არ შედგა.
● შეთანხმება ისევ ვერ მოხერხდა. დანიელსონი საქართველოს დღეს დატოვებს
ოპოზიცია ამბობს, რომ ევროპარლამენტარების აღნიშნული გზავნილი “ქართული ოცნების” ხელისუფლების პოლიტიკის შედეგია.
ხოლო ხელისუფლება, რომლის პასუხისმგებლობაც ტექსტში საგანგებოდ არის გამოკვეთილი, ამბობს, რომ ისეთი არაფერი მომხდარა და ეს არა ევროკავშირის, არამედ რამდენიმე ევროპარლამენტარების პოზიციაა.
ექსპერტები და პოლიტიკური კომენტატორები კი ამბობენ, რომ ასეთ მკაცრ ტონს ევროკავშირის მხრიდან, ისინი შევარდნაძის ეპოქის შემდეგ ვერ იხსენებენ და აღნიშნული წერილი შემაშფოთებელი პოლიტიკური სიგნალია საქართველოსთვის, რომ ქვეყანა წითელ ხაზს მიადგა.
JAMnews-ი ამ თემაზე რამდენიმე ქართველ და უცხოელ ექსპერტს ესაუბრა:
_____________________________________________________________________________
ჰანს ფრიდრიხ გუთფროდი, ილიაუნის ასოცირებული პროფესორი, რეგიონში პოლიტიკური მოვლენების გრძელვადიანი დამკვირვებელი
ევროპარლამენტარების ეს წერილი საქართველოში არსებულ პოლიტიკურ ჩიხში გადადგმული კიდევ ერთი ნაბიჯია. ძალიან მნიშვნელოვანია, ზუსტად გავიგოთ, ეს რა არის. ეს არის წამყვანი და გავლენიანი ევროპარლამენტარების გაფრთხილება და ჯერ არ არის განხორციელებული მოქმედება. ეს არ არის სანქციები, მაგრამ არის პოტენციური პირობითობა სამომავლო დახმარების შესახებ.
საქართველოს მძიმე ეკონომიკური მდგომარეობის, პანდემიის მოსალოდნელი მესამე ტალღის, ტურისტების შემოსავლების შესახებ გაურკვევლობის გათვალისწინებით, ასეთი დახმარება ძალზედ საჭიროა საქართველოსთვის. აგრეთვე ვალუტის შემდგომი გაუფასურების თავიდან ასაცილებლად, რაც თავის მხრივ უარყოფით გავლენას მოახდენს ქვეყნის მდგომარეობაზე. მაგრამ ამავე დროს ეს არის არაპირდაპირი მითითება, რომ დაპირისპირების ჩიხიდან გამოსვლის აბსოლუტური აუცილებლობა არსებობს და ამის გადადება არ შეიძლება, რათა მიიღოთ მმართველობა, რომელიც გაუმკლავდება ქვეყნის წინაშე მდგარ პრობლემებს.
_____________________________________________________________________________
ოლივერ რაისნერი, ფილოსოფიის დოქტორი, პროფესორი კავკასიის კვლევების და ევროპისმცოდნეობის მიმართულებით
იმ საკითხების მოსაგვარებლად, რომლებიც წესით ქვეყნის შიგნით პოლიტიკურ ძალებს შორის უნდა მოგვარებულიყო, ევროკავშირის ჩარევა რომ გახდა საჭირო, ეს ძალიან ბევრის მთქმელია მდგომარეობაზე.
“ევროპარლამენტარების განცხადებას პირველ რიგში პოლიტიკური, დეკლარაციული მნიშვნელობა აქვს და იგი ორივე მხარის, ხელისუფლების და ოპოზიციის მიმართ მკაცრი პოლიტიკური კრიტიკაა. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ეს შვიდი ევროპარლამენტარი სხვადასხვა პოლიტიკური ფრაქციიდანაა და არ არის მხოლოდ ევროპის სახალხო პარტიიდან, რომელიც, როგორც ცნობილია, უფრო „ნაციონალური მოძრაობის” მხარდამჭერია.
ეს არის ძალიან მძიმე კონტექსტის გაფრთხილება, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება თუ მართლა გინდათ, ასეთი მიდგომა არ შეიძლება.
ვფიქრობ, რომ საქართველოში რეალურად ძალიან მძიმე მდგომარეობაა. თუ ამ ვითარების გამოსწორება რეალურად უნდათ, ორივე მხარემ ხელისუფლებამაც და ოპოზიციამაც უნდა შეიცვალოს პოზიცია და რიტორიკა. ერთმანეთს, როგორც მტერს, ისე უყურებენ და ქვეყნის მტრებსაც კი ეძახიან ერთმანეთს და ასეთი მიდგომა იყო სტალინის ეპოქაში. ეს მენტალობა და რიტორიკა უნდა შეიცვალოს, რომ მტერი კი არა, პოლიტიკური კონკურენტია.
ასევე აუცილებელია ხალხი ჩაერთოს პოლიტიკურ პროცესში და ხალხთან იყვნენ პასუხისმგებელი, რასაც მე ვერც ერთ მხარესთან ვერ ვხედავ. ორივე მხარე ერთმანეთს ებრძვის მხოლოდ სახელმწიფო რესურსებზე კონტროლის მოსაპოვებლად.
საქართველოში საზოგადოება ძალიან მძიმე სოციალურ-ეკონომიკურ მდგომარეობაშია და ამის გამო ვერ ახერხებს პოლიტიკაში აქტიურ ჩართულობას.
ასევე მთავარი კითხვაა, როგორ ხედავენ პოლიტიკური აქტორები შიდაპარტიული დემოკრატიის საკითხს, ვის წინაშე აგებენ ისინი პასუხს. სერიოზული პრობლემაა საქართველოში ის, რომ პარტიები არ არიან დაკავშირებული საზოგადოების ფართო სპექტრთან. საზოგადოება არ არის ფორმირებული ინტერესთა ჯგუფების მიხედვით და პოლიტიკოსები, ეს ეხება ხელისუფლებასაც და ოპოზიციასაც, მხოლოდ საარჩევნო პერიოდში აკეთებენ პოპულისტურ დაპირებებს, მაგრამ მოქმედებენ ავტორიტარული მიდგომებით.
ეს არის ზუსტად ჰიბრიდული რეჟიმის მაჩვენებელი, რომ დემოკრატიისკენ წასასვლელად საჭირო ნამდვილი ნაბიჯები არ იდგმება.
_____________________________________________________________________________
კახა გოგოლაშვილი, რონდელის ფონდის ევროპული კვლევების ცენტრის დირექტორი, ევროკავშირში დიპლომატიური მისიის ყოფილი ხელმძღვანელი
ძალიან ცუდია, როდესაც საქართველოსადმი ყველაზე მეგობრულად განწყობილი ევროდეპუტატები ასეთ განცხადებას აკეთებენ.
მართალია, შვიდი დეპუტატია, მაგრამ შვიდივეს საკმაოდ მნიშვნელოვანი პოზიციები უკავია ევროპარლამენტში და, როდესაც აღმოსავლეთ პარტნიორობაზე მიდის დებატები, ნამდვილად ეკითხებიან ჭკუას.
ეს არის ძალიან სერიოზული ნაბიჯი პოლიტიკური თვალსაზრისით და მომავალში შეიძლება ფინანსური დახმარების გამოყოფაზეც იქონიოს გავლენა. არ დაგვავიწყდეს, რომ მოსახლეობის ერთ სულზე დღეს საქართველო ევროკავშირიდან ყველაზე მეტ დახმარებას იღებს და შესაძლოა, მომავალში ეს ასე აღარ გაგრძელდეს.
თუმცა, ამ კონკრეტულ ეტაპზე ეჭვი მეპარება, ევროკავშირის საბჭოში მიიღონ გადაწყვეტილება, რომ საქართველოს შეუჩერონ ფინანსური დახმარების მორიგი ტრანში. აქ საუბარია საქართველოს შიდა კრიზისზე და მიუხედავად იმისა, რომ ევროკავშირის მედიაცია ჩავარდა და მართლა სერიოზული კრიზისია ქვეყანაში, მაგრამ ეს მაინც არ ნიშნავს, რომ საქართველომ ისეთი რაღაც დააშავა, რაც, მაგალითად, ბელარუსში ლუკაშენკამ. ანუ, ადამიანის უფლებების ფუნდამენტური დარღვევები და ა.შ.
მეორეა, ევროპული პერსპექტივა და ამაზე კი მთელი ეს პროცესი გავლენას აუცილებლად იქონიებს. მაგალითად, 2024 წელს რომ გვინდა, განაცხადი გავაკეთოთ ევროკავშირის წევრობაზე და მივიღოთ ევროპული პერსპექტივა, ვთქვათ, ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსი ან რამე მინიშნება, რომ ევროკავშირი განიხილავს საქართველოს წევრობის საკითხს, ქვეყანაში არსებული მდგომარეობა რადიკალურად უნდა შევცვალოთ.
უნდა დასრულდეს ის, რაც ახლა ხდება. პოლიტიკური მხარეების ურთიერთვერატანის და გადაუწყვეტელობის კრიზისი უნდა დასრულდეს. ეს თუ არ დასრულდა და არსებითი ნაბიჯები არ გადაიდგა, ჭეშმარიტად დემოკრატიული ცხოვრებისკენ, ვერანაირ განაცხადს ვერ გავაკეთებთ. ამიტომ აუცილებელია, ყველა პოლიტიკურმა ძალამ ადეკვატური პოლიტიკური პასუხისმგებლობა გამოიჩინოს და საკუთარი პარტიული ინტერესების უკანა რიგში გადაწევა მოახერხონ. უნდა გააცნობიერონ, რომ სხვა არჩევანი და სხვა გამოსავალი არ გვაქვს.
_____________________________________________________________________________
დავით აფრასიძე, პოლიტიკის მეცნიერების დოქტორი, ილიაუნის პროფესორი
ეს წერილი ამ ქვეყნისთვის არის კარგიც და ცუდიც. კარგია იმიტომ, რომ გიჩნდება განცდა, მარტო არ ხარ და ევროპას ადარდებს ამ ქვეყნის ბედი და ძალიან ცუდია იმიტომ, რომ კიდევ ერთხელ რწმუნდები, რა უპასუხისმგებლო პოლიტიკური კლასი გყავს ქვეყანაში, რომელსაც არაფერი აინტერესებს.
როგორც ვხედავთ, პოლიტიკური კლასები ქვეყნის ბედს აკავშირებენ მხოლოდ საკუთარ ბედთან და კომპრომისი, პოლიტიკური შეთანხმება, პოლიტიკური წესრიგის დალაგება მხოლოდ იმ შემთხვევაშია მათთვის მისაღები, თუ თვითონ იქნებიან ხელისუფლების სათავეში. ეს ყველა მოთამაშეს ეხება.
როგორ შეიძლება, ადამიანს უხაროდეს, რომ სანქციები დაგიწესონ, მაგრამ სხვა გამოსავალს ქვეყნის შიგნით, სამწუხაროდ, ვერ ვხედავ. რეალობა ასეთია, ჩვენ გარე მხარდამჭერები რომ არ გვყავდეს, მივექანებით სამოქალაქო კრიზისისკენ.
სასურველი შედეგი, რა თქმა უნდა, არის ის, რომ გონზე მოვიდნენ ოპოზიციაც და ხელისუფლებაც და რაღაცა დადონ ამ ქვეყანაში, რისთვისაც არიან მოწოდებული.
წინააღმდეგ შემთხვევაში, შესაძლოა, ამ გამწვავების პირობებში ისეთი მდგომარეობა მივიღოთ, რომ მართლა რუსეთის ორბიტაზე აღმოვჩნდეთ, რაც ჩვენთვის საბოლოო დაღუპვა იქნება.
იმედი მაქვს, რომ ამ ეტაპზე დასავლეთისთვის საქართველო იმდენად მნიშვნელოვანია, რომ ნახევრად იძულების, ნახევრად მედიაციის მეთოდებით რაღაც შედეგზე გავალთ. სამწუხაროა, რომ ეს იმედი ისევ გარედან მაქვს.
_____________________________________________________________________________
ვანო ჩხიკვაძე, „ღია საზოგადოების ფონდის“ ევროინტეგრაციის პროგრამის მენეჯერი
შვიდი ევროპარლამენტარის წერილი პირველ რიგში არის პოლიტიკური მნიშვნელობის განაცხადი, რომელსაც შესაძლოა, ფინანსური შედეგიც ჰქონდეს ქვეყნისთვის, მაგრამ უმთავრესია პოლიტიკური მნიშვნელობა.
ის კომენტარები, რაც განსაკუთრებით ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან კეთდება, რომ ეს მხოლოდ შვიდი კაცის განცხადებაა და ა.შ., ძალიან არასერიოზულია.
მთავარი ის არის, რომ რომ ეს საკითხი დღის წესრიგში პირველად დადგა და პირველად გაისმა ის ფრაზა, რომ საქართველოსა და ევროკავშირის ურთიერთობები სასწორზე დევს.
ამან, წესით, ჩვენი პოლიტიკოსები საფუძვლიანად უნდა დააფიქროს. ეს ეხება ყველას, მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებაში „ქართული ოცნებაა“ და ხელისუფლებას ყოველთვის მეტი პასუხისმგებლობა ეკისრება.
ყველამ უნდა გააცნობიეროს, რომ სამწუხაროდ, დიახ, დგას საფრთხე რუსეთის ორბიტაზე დაბრუნების და ამაზე პასუხისმგებლობა აკისრია ყველას.
ეს განცხადება გაფრთხილება ამისთვისაა, რომ ასე არ მოხდეს და ვითარება გამოსწორდეს. განცხადებაშიც წერია, რომ ხელისუფლებაზე მეტი პასუხისმგებლობა მოდის, მაგრამ ყველას ეხება, რომ ეს პოლიტიკური კრიზისი უნდა მოგვარდეს.
რაც შეეხება ფინანსურ ნაწილს, ბუნებრივია, როდესაც ქვეყანაში პანდემია და ეკონომიკური კრიზისია, შემოსავალი ძალიან ცოტა შემოდის, 75 მილიონი ევროს დაკარგვა საქართველოსთვის ძალიან ცუდი იქნება და ეკონომიკასთან ერთად, ფინანსურ სტაბილურობასაც ძალიან დაარტყამს.
