ძალადობის და რეპრესიების ორი თვე. რა ხდებოდა"აგენტების კანონის" ინიციირებიდან მის მიღებამდე პერიოდში - საიას ანგარიში
საიას ანგარიში რუსული კანონის შესახებ
“საქართველო: ადამიანის უფლებები რუსული კანონის პირისპირ” – ასე ჰქვია ანგარიშს, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაცია “ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ” “აგენტების კანონის” ინიციირებიდან მის მიღებამდე პერიოდი შეაჯამა.
ანგარიშის თანახმად, ამ ორი თვის განმავლობაში ხელისუფლებამ მიმართა არა ერთ ძალადობრივ მეთოდს, რათა სამოქალაქო საზოგადოება წნეხის ქვეშ მოექცია. დარღვევებს შორისაა სამართალდამცველთა მხრიდან სისტემური ძალადობა, უმაღლესი პოლიტიკური თანამდებობის პირების მიერ ძალადობის წახალისება, შეკრების თავისუფლების უხეში დარღვევა და სხვა.
როგორც ანგარიშში ვკითხულობთ, გამოიკვეთა კანონპროექტის მოწინააღმდეგეთა მიმართ ფიზიკური ძალადობისა და სიტყვიერი შეურაცხყოფის არაერთი შემთხვევა სამართალდამცავი ორგანოს წარმომადგენლებისა და მესამე პირების (ე.წ. ტიტუშკების) მხრიდან.
აქციებზე საპოლიციო ღონისძიებები, უმეტესად, არ ატარებდა კანონიერ და პროპორციულ სახეს.
შეზღუდული იყო მედიის წარმომადგენელთა გამოხატვის თავისუფლება. არ იყო დაცული მათი უსაფრთხოება. ანგარიშში აღნიშნულია, რომ ეს ტენდენცია წინა წლებში დაიწყო, თუმცა “რუსული კანონის” ინიცირების შემდეგ საგრძნობლად გაუარესდა. “გახშირდა ჟურნალისტების პროფესიულ საქმიანობაში უკანონო ჩარევისა და ხელშეშლის შემთხვევები,” – ვკითხულობთ ანგარიშში.
2024 წლის აპრილი-მაისის პერიოდში „რუსული კანონის“ წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციების დროს, საიას ინფორმაციით, დაახლოებით 210-მდე პირი დააკავეს. მათ შორის სისხლის სამართლის წარმოება დაწყებულია 8 პირზე.
დაკავებულებთან მიმართებით მნიშვნელოვანი გამოწვევა იყო სამართლიანი სასამართლოს უფლების უზრუნველყოფა.
ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტრო დღესაც აგრძელებს აქციის მონაწილეების გამოკითხვაზე დაბარებას. “ამ მასშტაბით რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციების მონაწილეების გამოკითხვაზე დაბარება იწვევს ეჭვს, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტრო გამოკითხვის სახით კიდევ ერთ სისხლის სამართლებრივ მექანიზმს იყენებს დემონსტრანტების დასაშინებლად. აქციის მონაწილეთა მიმართ სისხლის სამართალწარმოება შეიძლება მიზნად ისახავდეს საპროტესტო აქციის მუხტის ჩახშობას და მოქალაქეების დაშინებას,” – აღნიშნულია ანგარიშში.
იქვე ვკითხულობთ, რომ გარდა ფიზიკური ძალადობისა, გამოიკვეთა დემონსტრანტებისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლების, აქტივისტების დაშინებისა და მუქარის არაერთი შემთხვევა, რაც “რუსული კანონის თაობაზე” მათ კრიტიკულ პოზიციას უკავშირდებოდა.
რეპრესიების ფორმად გამოყენებული იყო სატელეფონო ზარების – “აგენტების კანონის” მოწინააღმდეგეებს მასობრივად ურეკავდნენ ტელეფონზე და აგინებდნენ და ემუქრებოდნენ.
სხვადასხვა წყაროდან საია-სთვის მოწოდებული ინფორმაციის თანახმად, მუქარის შემცველი ზარები განხორციელდა არასამთავრობო ორგანიზაციების, ჟურნალისტების, ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების, სამოქალაქო საზოგადოებისა და რეგიონული მედიაორგანიზაციების წარმომადგენლებთან და მათი ოჯახების წევრებთან, მათ შორის, არასრულწლოვან შვილებთან.
როგორც საია წერს, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის ინსპექტორმა ამ საქმეების შესწავლა ისე დაასრულა, რომ არ გამოუკვლევია, მოხდა თუ არა ამ მონაცემების (ტელეფონის ნომრების და პირადი ინფორმაციის) მოპოვება სახელმწიფო ბაზაზე წვდომის შედეგად.
ის რომ მოქალაქეებზე თავდასხმები სახელმწიფოს მაღალი რანგის წარმომადგენლების მიერ იყო მხარდაჭერილი, ამას საპარლამენტო უმრავლესობის წევრის, დიმიტრი სამხარაძის საჯარო ფეისბუკ-პოსტიც მოწმობს, რომელიც დეპუტატმა 2024 წლის 31 მაისს დაწერა, აღნშნავს საია. [“ქართული ოცნების” დეპუტატმა სამხარაძემ 31 მაისს ფეისბუქზე დადო ვიდეო, სადაც ჩანს, როგორ ესვრიან კვერცხებს იმ შენობებს, სადაც ბრიტანეთის საკონსულოს სავიზო ცენტრი, ტვ BMG, პარტია ახალი და სხვა საერთაშორისო კომპანიების ოფისებია. სამხარაძემ ვიდეოს დააწერა, რომ ასეთი პასუხი გაეცა ხელისუფლების წევრების ბულინგს _JAMnews]
“საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია განაგრძობს უფლებადარღვევების დოკუმენტირებასა და დაზარალებული პირების დაცვას. საია, მტკიცებულებებზე დაყრდნობით, გამოავლენს და საზოგადოებას მიაწვდის ინფორმაციას ისეთი ფაქტების შესახებ, რომლებიც ძირს უთხრის დემოკრატიული, სამართლებრივი და სოციალური სახელმწიფოს კონსტიტუციურ პრინციპებს,” – წერს საია.
ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენება
საიას ანგარიშშივე ვკითხულობთ, რომ სამსახურიდან გაგდებით ემუქრებოდნენ საჯარო დაწესებულებაში დასაქმებულ პირებს, ასევე აიძულებდნენ, სოციალურ ქსელებში მოეწონებინათ „ქართული ოცნების“ პოლიტიკოსების, კონკრეტულად, თბილისის მერის, კახა კალაძის მიერ გამოქვეყნებული პოსტები.
როგორც ანგარიშიდან ირკვევა, „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის მოწინააღმდეგეთა მიმართ სახელმწიფო იყენებს სხვადასხვა რეპრესიულ მეთოდს, მათ შორის, სავარაუდოდ, მათ უზღუდავს მუნიციპალიტეტის ჯანდაცვის პროგრამებით სარგებლობის შესაძლებლობას“.
„23 აპრილს ბათუმის სახელმწიფო დრამატული თეატრის სცენიდან მსახიობებმა, რომლებმაც დაამთავრეს სპექტაკლი ფრაზით – „რუსეთი ოკუპანტია. ჩვენი გზა ევროპაშია. არა რუსულ კანონს!” – მიიღეს სასტიკი წერილობითი საყვედური თეატრის ადმინისტრაციისგან.
გარდა ამისა, საგანგაშოა, რომ „რუსული კანონის“ მოწინააღმდეგეთა მიმართ სახელმწიფო იყენებს სხვადასხვა რეპრესიულ მეთოდს, მათ შორის, სავარაუდოდ, მათ უზღუდავს მუნიციპალიტეტის ჯანდაცვის პროგრამებით სარგებლობის შესაძლებლობას.
საია-ს ერთ-ერთ რეგიონულ ოფისს მიმართა მოქალაქემ, რომელმაც მიმდინარე წლის აპრილში განცხადება შეიტანა მუნიციპალიტეტის მერიაში და, ჯანმრთელობის პრობლემების გამო, სამედიცინო კვლევების დასაფინანსებლად ერთჯერადი დახმარება ითხოვა. როგორც მოქალაქე განმარტავს, სიტყვიერად მაშინვე დაჰპირდნენ 500 ლარით დახმარებას, მაგრამ გადაწყვეტილების შესახებ, მიუხედავად იმისა, რომ უკვე 1 თვეზე მეტი გავიდა, მას წერილობითი პასუხი დღემდე არ მიუღია. მისი თქმით, მანამდე მისმა ნაცნობებმა, რომლებიც ადგილობრივ თვითმმართველობაში არიან დასაქმებულნი, მას მოსთხოვეს, რომ არ გაეზიარებინა „რუსული კანონის“ საწინააღმდეგო პოსტები. ის გამოთქვამს ვარაუდს, რომ ადგილობრივი ხელისუფლება სახელმწიფო რესურსს შერჩევით, მხოლოდ თავის მომხრეებზე ანაწილებს“, – აღნიშნულია ანგარიშში.
