პარლამენტის ბიუროზე "რუსული კანონი" გავიდა. მან, შესაძლოა, საქართველოს ევროპული მომავალი დაასრულოს. დეტალები
რუსული კანონი პარლამენტში
პარლამენტის ბიუროს დღევანდელ სხდომაზე ინიციირებისათვის „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ” კანონის პროექტი წარედგინა. ბიურო მას განსახილველად პარლამენტის კომიტეტებს გადასცემს. საკომიტეტო განხილვების შემდეგ კი, კანონს სამი მოსმენით კენჭს უყრიან.
ოპოზიცია და სამოქალაქო საზოგადოება აცხადებს, რომ ამჯერადაც არ დაუშვებს აღნიშნული კანონის მიღებას, რომელსაც საქართველოში “რუსული კანონის” სახელით იცნობენ. საქართველოს დასავლელი მეგობრები აცხადებენ, რომ აღნიშნული კანონის მიღების შემთხვევაში ქვეყანაში რუსული გავლენა გაძლიერდება და საქართველომ, შესაძლოა, ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსი დაკარგოს.
დიდი ალბათობით, კანონის წინააღმდეგ პროტესტი კვლავ ქუჩაში გაგრძელდება.
პირველად “რუსული კანონის” დაბრუნების შესახებ ცნობილი გახდა 2024 წლის 3 აპრილს “ქართული ოცნების” აღმასრულებელი მდივნის, მამუკა მდინარაძის, ბრიფინგიდან.
წინა საღამოს, 2 აპრილს, „ქართული ოცნების“ ცენტრალურ ოფისში უმრავლესობის სხდომა გაიმართა.
ბრიფინგზე მდინარაძემ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ კანონპროექტი, რომლის მიღებასაც აპირებენ, ძველის ანალოგია. განსხვავება მხოლოდ ერთადერთია – ტერმინი „უცხოური გავლენის აგენტი“ ჩანაცვლდება ტერმინით „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელი ორგანიზაციით“. მდინარაძის თქმით, ეს იმიტომ გაკეთდა, რომ სიტყვა “აგენტი” ბევრს აღიზიანებდა. ეს დეტალი კანონის შინაარსს არ ცვლის, აღნიშნავენ ექსპერტები.
რა წერია კანონში:
კანონპროეტის თანახმად, არასამეწარმეო იურიდიული პირი და მედიაორგანიზაცია, რომელიც შემოსავლის 20 პროცენტზე მეტს უცხოეთიდან იღებს, სახელმწიფოს მიერ მოინიშნება როგორც „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელი”. არა აქვს მნიშვნელობა, თუ რას საქმიანობს ეს ორგანიზაცია. მაგალითად, „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელად” შეიძლება იქცეს გარემოსდაცვითი ორგანიზაცია, რომელიც საქართვველოში ფუტკრების ქცევას აკვირდება, ან ბავშვთა ჰოსპისი.
მნიშვნელოვანი დეტალია ის, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციებს სახელმწიფო სთხოვს, რომ ისინი თავად უნდა გამოცხადდნენ საჯარო რეესტრში და „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებლად” დარეგისტრირდნენ.
კანონპროექტების ავტორები მასზე საუბრისას ხშირად აპელირებენ, რომ ასეთი კანონი მოქმედებს ამერიკის შეერთებულ შტატებშიც. მეტიც, ამბობენ, რომ ამერიკული კანონი ბევრად მკაცრია, ქართული კი – უფრო რბილი.
ავტორები გულისხმობენ კანონს FARA (Foreign Agents Registration Act), რომელიც აშშ-ში მეორე მსოფლიო ომის წინ, 1938 წელს მიიღეს. ამ კანონის მიზანი იყო ამერიკის მოსახლეობა მესამე რაიხის ნაცისტური პროპაგანდის გავლენისგან დაეცვა.
მთავარი, რაც “ქართული ოცნების” კანონს FARA-სგან და ასევე სხვა ევროპულ ქვეყნებში მოქმედი “გამჭვირვალეობის შესახებ” კანონებისგან განასხვავებს სწორედ ის არის, რომ ეს კანონი “მესამე რეიხს” და რეალურ მტერს კი არ ებრძვის, არამედ ქვეყნის მთავარ საერთაშორისო პარტნიორებს და მეგობრებს, დონორებს, რომელთა დახმარებითაც ქვეყანაში დემოკრატიული პროცესები ვითარდება.
იგივე, საფრანგეთში, სადაც “უცხო ქვეყნის გავლენის” კანონი ასევე აქვთ, პირდაპირ არის ჩამოთვლილი ქვეყნები, რომელთა წინააღმდეგ მოქმედებს ეს კანონი და ამ ჩამონათვალში ის ქვეყნებია, რომელთა გავლენის გაძლიერებასაც საფრანგეთი საფრთხედ მიიჩნევს და არა პარტნიორი და მეგობარი ქვეყნები. საფრანგეთის შემთხვევაში ეს ქვეყნებია – რუსეთი, ჩინეთი, თურქეთი და ირანი. ფრანგულ კანონში პირდაპირი დათქმაა, რომ ევროკავშირის ქვეყნებზე ეს კანონი არ გავრცელდება. მსგავსი არანაირი ჩანაწერი არ არსებობს ქართული ოცნების კანონში.
ამ კანონის კრიტიკოსები აცხადებენ, რომ უპრობლემოდ დაუჭერენ მხარს აღნიშნულ კანონს, თუკი “ოცნება” ჩაწერს, რომ ეს კანონი იმოქმედებს რუსეთის მიერ დაფინანსებულ ორგანიზაციებზე, ან ნებისმიერი სხვა ქვეყნის მიმართ, რომელიც არ აღიარებს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას.
მეორე ტიპის ჩამკეტი მექანიზმი, რომელიც “უცხო ქვეყნების გავლენების შესახებ” კანონებს ზოგიერთ სხვა ქვეყნებში ახლავს ხოლმე, ეს არის შეზღუდვა საქმიანობის მიხედვით. მაგალითად, იგივე FARA-ში, რომელსაც ედრება “ოცნება”, წერია, რომ შეზღუდვები არა მედია ორგანიზაციებს და არასამთავრობო ორგანიზაციებს, არამედ მხოლოდ ლობისტურ ორგანიზაციებს ეხება. “ქართული ოცნების” ვარიანტში არც ამ ტიპის ჩამკეტი მექანიზმია გათვალისწინებული – ანუ კანონის რუსული ვარიანტია – ეხება პირველ რიგში სწორედ მედიაორგანიზაციებს და არასამთავრობო სექტორს.
ასევე მნიშნელოვანი საკითხია, რომ ეს კანონი ეწინააღმდეგება ევროკავშირის სამართალს. უნგრეთში როდესაც მიიღეს მსგავსი კანონი, ის ევროკავშირის სასამართლომ გააუქმა. ეს კანონი უნგრეთში იყო პირდაპირ მიმართული მედიის გასაჩუმებლად, არასამთავრობო ორგანიზაციების შეურაცხყოფისთვის, ღირსების შესალახად.
“ევროკავშირს ამაზე უფრო მსუბუქი კანონი უნგრეთში გაუქმებული აქვს. პირდაპირ ვიცით, რომ ასეთი კანონი ეწინააღმდეგება ევროკავშირის სამართალს. როგორ მიგვიღებს ევროკავშირი მასთან შეუსაბამო სამართლებრივი კანონებით, ეს შეუძლებელია”, – ამბობს “სამოქალაქო საზოგადოების ფონდის” წარმომადგენელი საბა ბრაჭველი.
● პარტია “საქართველოსთვის” რუსეთის გავლენებისგან დაცვის ალტერნატიულ კანონპროექტს აინიციირებს
● “რუსული კანონის მიღების შემთხვევაში, საქართველო ევროკავშირის წევრი ვერ გახდება” – კომენტარი
● სომხურმა არასამთავრობოებმა მხარი დაუჭირეს ქართულ სამოქალაქო საზოგადოებას „რუსული კანონის” წინააღმდეგ
ახლა, რაც შეეხება გამჭვირვალობას:
საგულისხმოა ის მომენტი, რომ როგორც დამოუკიდებელი იურისტები და ექსპერტები ამბობენ, სინამდვილეში, აღნიშნული კანონი საერთოდ არაფერს ახალს არ ითხოვს არასამთავრობო ორგანიზაციებისგან, რაზეც სახელმწიფოს უკვე ისედაც არ მიუწვდება ხელი.
მაგალითად, კანონი ავალდებულებს არასამთავრობო ორგანიზაციას ყოველი წლის იანვარში წინა წლის შემოსავლების და ხარჯების დეკლარირება მოახდინოს იუსტიციის სამინისტროში. წინააღდეგ შემთხვევაში, დაჯარიმდება 25 ათასი ლარით.
ბევრ არასამთავრობო ორგანიზაციას ეს ინფორმაცია თავისივე ვებ-გვერდზე აქვს ჩამოწერილი – დონორების, პროექტების და ხარჯების სია. გარდა ამისა, ორგანიზაციების საიდენტიფიკაციო მონაცემები და მისამართი საჯარო რეესტრში ამ კანონის გარეშეც არის მითითებული. ყოველი თვის და ყოველი წლის ბოლოს ეს ორგანიზაციები ამ კანონის გარეშეც ავსებენ დეკლარაციებს შემოსავლების სამსახურში, სადაც დეტალურად წერია, რამდენი ადამიანი მუშაობს ორგანიზაციაში, რა ქონებას ფლობს ეს ორგანიზაცია, რამდენია ხელფასში გადახდილი თანხა და ა.შ.
სახელმწიფო, ფინანსთა სამინისტროს, შემოსავლების სამსახურისა და ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის მეშვეობით, ამ კანონის ამოქმედებამდეც სრულად აკონტროლებდა საერთაშორისო დონორებისგან შემოსულ თითოეულ ფინანსურ ტრანზაქციას.
რომ არაფერი ვთქვათ იმაზე, რომ ყოველი ტრანზაქცია, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციიის მიერ ხორციელდება, საბანკო სისტემაში აისახება.
ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, ეჭვი არავის ეპარება, რომ აღნიშნული კანონი არ არის “გამჭვირვალობაზე”. ეს არის ცალსახად პოლიტიკური აქტი, რომლის მიზანი არასასურველი ორგანიზაციების გაჩუმებაა ისე, როგორც ეს მოხდა რუსეთში, მიიჩნევენ ექსპერტები.
რა არგუმენტები აქვს ხელისუფლებას:
თუ გადავხედავთ ხელისუფლების წარმომადგენლების მიერ გაკთებულ განცხადებებს, აშკარაა, რომ ამ კანონის მთავარი მიზანია გააშავოს, დისკრედიტაცია მოხდინოს და ნდობა და ავტორიტეტი დაუკარგოს ქვეყანაში მოქმედ ყველა ორგანიზაციას, რომელსაც სახელმწიფო ვერ აკონტროლებს.
ხელისუფლება მიზანმიმართული პროპაგანდით ცდილობს მტრის ხატი შექმნას დასავლელი პარტნიორების მიერ დაფინანსებული ორგანიზაციებისგან.
ეს ის ორგანიზაციებია, რომლებიც საქართველოში, ძირითადად, დემოკრატიული ღირებულებების, ადამიანის უფლებების და რეფორმების ხელშეწყობით არიან დაკავებულები. იკვლევენ და ააშკარავებენ კორუფციულ საქმეებს და ა.შ.
ხელისუფლების წარმომადგენლები და მათი სატელიტი პარტიები ხშირად ახსენებენ მოახლოებულ არჩევნებს, “შავ ფულს” და “გლობალურ ომის პარტიას”, რომელსაც საქართველოს ომში ჩართვა სურს.
ხელისუფლების აზრით, არის საფრთხე, რადიკალურმა ოპოზიციამ და არასამთავრობო სექტორმა უცხოური შავი ფული შემოიტანონ ქართულ პოლიტიკაში.
ასევე, ხელისუფლების და მისი სატელიტი პრორუსული პარტიების ვერსიით, არასამთავრობო სექტორი ეწევა ლგბტ პროპაგანდას და რყვნის საზოგადოებას.
“[გვთავაზობენ] ისეთ საქართველოს, სადაც მოსამართლეებს უცხოელები დანიშნავენ, სადაც ეროვნული იდენტობის მაგივრად, იქნება ლგბტ პროპაგანდა და ხალხის ნაცვლად, მთავრობას აირჩევს უცხოური ძალა ენჯეოების მეშვეობით,”– ამბობს “ქართული ოცნების” პრორუსული სატელიტი პარტიის, “ხალხის ძალის” წევრი, დეპუტატი, გურამ მაჭარაშვილი, – “არა უცხოურ ფულს ქართულ პოლიტიკაში! არა შავ ფულს ქართულ პოლიტიკაში! უცხოური შავი ფული ქართულ პოლიტიკაში ნიშნავს სუვერენიტეტის დანგრევას, ნებისმიერი უცხოური ძალის გუბერნიად გადაქცევას”.
მთელი ეს ანტიდასავლური კამპანია ვითარდება როგორც სოციალურ ქსელებში, დასპონსორებული გვერდებისა და ყალბი ანგარიშების დახმარებით, ასევე პროსახელისუფლებო მედიაში.
გამომძიებელ ჟურნალისტთა გაერთიანება აი, ფაქტმა გამოავლინა, რომ “ქართული ოცნების” დავალებით, რუსული კანონის მხარდამჭერ პოსტებს კოორდინირებულად აზიარებს საბუჯეტო ორგანიზაციაში დასაქმებული ათასობით ადამიანი – კონკრეტულად გამოძიებულია 59 მუნიციპალიტეტის მერიის, საკრებულოსა და ა(ა)იპ-ების თანამშრომლების აქტივობა.
პროსახელისუფლებო გვერდებზე იდებოდა ე.წ. “ქარდები”, რომლებზეც აღნიშნული კანონის გამამართლებელი არგუმენტები იყო ჩამოწერილი. ფეისბუკმა აღნიშნული ქარდები დეზინფორმაციად მონიშნა და წაშალა. მათ შორის, თავად მამუკა მდინარაძის გვერდზე დადებული “ქარდიც”.
როდის მიიღებენ რუსულ კანონს?
3 აპრილს მდინარაძემ თქვა, რომ კანონი მიმდინარე სესიის ბოლომდე სამივე მოსმენით იქნება მიღებული. მიმდინარე სესია ივნისის ბოლო პარასკევამდე გაგრძელდება.
სტანდარტულად, კანონპროექტის დამტკიცებას, მისი დარეგისტრირებიდან, საბოლოოდ მიღებამდე (კომიტეტსა და პლენარულ სხდომაზე სამ-სამი მოსმენით განხილვა და მიღება), დაახლოებით, 45 კალენდარული დღე სჭირდება, თუკი მაშინვე დაიწყება მისი განხილვა. ამ დროისთვის უცნობია, როდის გაიხსნება ოფიციალური მსჯელობა.
საინტერესოა, რომ “აგენტების კანონი” ერთადერთი ე.წ. “რუსული ტიპის” კანონი არ არის, რომელიც “ქართულმა ოცნებამ” მიმდინარე სესიაზე დასამტკიცებლად დაარეგისტრირა.
“ოცნების” ინიციატივით ასევე პარლამენტში შესულია ლგბტ უფლებების შემზღუდველი საკონსტიტუციო ცვლილებების პაკეტი და საქართველოს კონსტიტუციური კანონი „ოჯახურ ღირებულებათა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“.
ოპოზიციის და სამოქალაქო საზოგადოების რეაქცია
ოპოზიციურ პარტიები (ქართული ოცნების სატელიტი პარტიების გამოკლებით) ერთხმად გმობენ რუსულ კანონს და აღნიშნავენ, რომ მისი მიღება არ უნდა დაუშვან.
როგორც ოპოზიცია, ასევე პრეზდენტიც, რომელიც ხელისუფლების მწვავე ოპონენტია “რუსული კანონის” საკითხში, ერთხმად აცხადებენ, რომ მმართველი პარტიის მიზანია ევროინტეგრაციის საბოტაჟი.
პრეზიდენტმა კანონპროექტს „რუსული კანონი“ უწოდა და „ქართული ოცნების“ ხელისუფლება პირდაპირ დაადანაშაულა რუსული მიმართულების გატარებაში:
„ოცნებამ” თავისი განაცხადი ძალიან მკაფიოდ გააკეთა – ევროპას უთხრა „არა“!.. ყველა შესაძლო საკითხზე, რაც განაპირობებს ჩვენს ხვალინდელ დღეს და მოლაპარაკებების გახსნას, ყველა ამ მიმართულებით უთხრა მკაფიო უარი…„ოცნება“ არის დაკავებული ჩვენი ევროპული გზის და ჩვენი მომავლის საბოტაჟით!“ – განაცხადა სალომე ზურაბიშვილმა.
ზურაბიშვილმა ყველას მოუწოდა ევროპული დროშის ქვეშ გავიდნენ მომავალ საპარლამენტო არჩევნებზე და “ოცნებას” პასუხი გასცენ ამ შეურაცხყოფისთვის:
„პასუხი ამ ყველაფერზე, ამ უზრდელობაზე, ამ უხეშობაზე და ამ ძალიან დიდ შეურაცხყოფაზე საქართველოს მიმართ, რასაც ჰქვია „რუსული კანონი“ და რუსული მიმართულება, პასუხი არის მხოლოდ ერთი – ეს არის არჩევნებით ჩვენი ევროპული სათქმელის თქმა…”
ე.წ. აგენტების შესახებ კანონის წინააღმდეგ შვიდმა ოპოზიციურმა პარტიამ ერთობლივი განცხადება გაავრცელა. ისინი კანონპროექტის ხელახალ ინიციირებას სტრატეგიული პარტნიორებისთვის მიცემული სიტყვის გატეხად და ახალგაზრდების აბუჩად აგდებად აფასებენ.
„ჩვენ, ქართული პროდასავლური პოლიტიკური ძალები, ვგმობთ „ქართული ოცნების“ მიერ რუსული კანონის რეინიციირებას. ეს არის საქართველოს მოქალაქეებისა და ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორებისთვის მიცემული სიტყვის კიდევ ერთხელ გატეხა და იმ ახალგაზრდების აბუჩად აგდება, რომლებმაც ერთი წლის წინ დაიცვეს ჩვენი ისტორიული არჩევანი და ამით ჩვენს სამშობლოს შეუნარჩუნეს შანსი გახდეს ევროკავშირის სრულფასოვანი წევრი“, – წერია განცხადებაში.
ოპოზიციური პარტიების თანახმად, „ქართული ოცნების“ ერთადერთ მიზანს წარმოადგენს ძალაუფლებისა და ანტისახელმწიფოებრივი, კორუფციული ქმედებებით მოხვეჭილი ქონების შენარჩუნება.
განცხადებას ხელს აწერენ: ნიკა გვარამიას და ნიკა მელიას პოლიტიკური ძალა – „ახალი“; ზურაბ ჯაფარძის „გირჩი – მეტი თავისუფლება“; ელენე ხოშტარიას „დროა“; ექს-პრეზიდენტ სააკაშვილის პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“; ბიზნესმენ მამუკა ხაზარაძის მიერ დაფუძნებული „ლელო საქართველოსთვის“; „რესპუბლიკური პარტია“ და გიორგი ვაშაძის „სტრატეგია აღმაშენებელი“.
კანონის წინააღმდეგ გამოდიან დამოუკიდებელი მედიაორგანიზაციებიც, რომლებიც მედია ცენზურის პირდაპირ საფრთხეს ხედავენ “რუსულ კანონში”.
ასევე, რამდენიმე ერთობლიბლივი განცხადება გაავრცელეს საქართველოში მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციებმა. ერთ-ერთ განცხადებაში ისინი მიმართავენ “ქართული ოცნების” მაღალჩინოსნებს, მათ შორის, პრემიერს და პარლამენტის თავმჯდომარეს, რომლებიც წლების განმავლობაში მუშაობდნენ არასამთავრობო სექტორში, “აუხსნან ქართველ ხალხს, ავალებდნენ თუ არა მათ უცხო სახელმწიფოს ინტერესის სასარგებლოდ მოქმედებას”.
საერთაშორისო გამოხმაურება:
უპრეცედენტო გამოხმაურება მოჰყვა „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ” კანონის ხელახალ ინიციირებას საქართველოს საერთაშორისო პარტნიორების მხრიდან.
საქართველოს მეგობარი ქვეყნების წარმომადგენლები და ევროატლანტიკური სტრუქტურების მაღალჩინოსნები პირდაპირ ამბობენ, რომ კანონი დამღუპველი იქნება ქვეყნის ევროპული ინტეგრაციისთვის.
ევროპელი ლიდერები ცალსახად ამბობენ – არ არის გამორიცხული, რომ საქართველომ დეკემბერში მიღებული ევროკავშირს წევრობის კანდიდატის სტატუსიც დაკარგოს.
გერმანიის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესმდივანმა, სებასტიან ფიშერმა თქვა, რომ „უცხოეთის აგენტების შესახებ“ კანონპროექტის მიღების შემთხვევაში, ევროკავშირის ქვეყნები გამართავენ კონსულტაციებს ერთმანეთთან, რის შედეგადაც საქართველომ შესაძლოა დაკარგოს კავშირში გაწევრიანების შანსი.
22 ევროპარლამენტარის ერთობლივ განცხადებაში წერია, რომ “აგენტების კანონის” ხელახლა ინიციირება შეუთავსებელია ევროკავშირის ღირებულებებთან და დემოკრატიულ პრინციპებთან და ეწინააღმდეგება საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების ამბიციებს.
“საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების რეგრესიული პროცესის შემთხვევაში, ევროკომისიას შესაძლოა გაფართოების პროცესის საწყის პოზიციებზე დაბრუნება მოუწიოს”, – წერია განცხადებაში.
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის სპიკერი მეთიუ მილერი აცხადებს, რომ „აგენტების კანონი“ საფრთხეს უქმნის სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს, რომელთაც საქართველოს მოქალაქეებისთვის საყოველთაო სიკეთე მოაქვთ.
„ჩვენ ღრმად ვართ შეშფოთებული, რომ საქართველოს პარლამენტში შეტანილი კანონპროექტი საქართველოს ჩამოაცილებს ევროპის გზას და დააზარალებს სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს, რომლებიც აუმჯობესებენ საქართველოს მოქალაქეების ცხოვრებას. მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, რომ მიჰყვეს ევროკავშირის მისწრაფებებს”, – განაცხადა აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის სპიკერმა მეთიუ მილერმა.
ერთობლივი განცხადება გაავრცელეს ევროპის 12 ქვეყნის საკანონმდებლო ორგანოების საგარეო კომიტეტების თავმჯდომარეებმა.
განცხადების ავტორები – ევროკავშირის 10 ქვეყნის, ასევე ნორვეგიისა და გაერთიანებული სამეფოს პარლამენტების საგარეო კომიტეტთა ხელმძღვანელები აცხადებენ, რომ ოცნების კანონპროექტი „თავისი შინაარსით რუსეთის “უცხოეთის აგენტების” კანონის ზუსტი ასლია“.
ისინი გამოხატავენ „ღრმა შეშფოთებას“ „ამ რუსული სტილის კანონის მიზნების გამო“, კანონისა, რომელიც, მათი განცხადების თანახმად, „შემუშავებულია საქართველოს ენერგიული პროდასავლური სამოქალაქო საზოგადოებისა და არასამთავრობო სექტორის სტიგმატიზების და დასუსტების მიზნით“.
ჰელსინკის კომისიის განცხადებით, რუსული სტილის „აგენტების კანონი“ თავდასხმაა საქართველოს დემოკრატიაზე.
საერთაშორისო ორგანიზაცია Freedom House-ი მმართველ პარტიას მოუწოდებს, „დაუყოვნებლივ“ უკან გაიწვიოს ხელახლა ინიციირებული „აგენტების კანონი“.
ჩეხეთის ელჩი საქართველოში, პეტრ კუბერნატი, წერს X-ზე:
„საგარეო გავლენის გამჭვირვალობის კანონპროექტში სიტყვები, „უცხო ძალა“, ნამდვილად არ ჟღერს მეგობრულად, იმის გათვალისწინებით, რომ ეს დახმარება პარტნიორი ქვეყნებისგან მოდის“.
ერთადერთი ქვეყანა, რომლის წარმომადგენელმა აღნიშნული კანონპროექტი “ნორმალურ პრაქტიკად” შეაფასა, რუსეთი იყო.
რუსეთის პრეზიდენტის პრესმდივანი დმიტრი პესკოვი “ქართული ოცნების” ინიციატივაზე ამბობს, რომ „ამის „რუსულ პროექტად“ მიჩნევა, აბსურდულია”. მისი თქმით, „არცერთ სუვერენულ სახელმწიფოს არ სურს სხვა ქვეყნების ჩარევა თავის შიდა პოლიტიკაში. ეს ნორმალური პრაქტიკაა”.
“რუსული კანონის” ისტორია საქართველოში მოკლედ:
პირველად „უცხოური აგენტების შესახებ” კანონის მიღება „ქართულმა ოცნებამ” 2023 წლის მარტში სცადა. მაშინ პარლამენტმა, პროტესტის მიუხედავად, „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ” კანონპროექტი პირველი მოსმენით 2023 წლის 7 მარტს დაამტკიცა.
თუმცა, საპარლამენტო კენჭისყრას კიდევ უფრო დიდი პროტესტი მოჰყვა – ათიათასობით ადამიანი სპონტანურად, წინასწარ დაუგეგმავად გამოვიდა საქართველოს პარლამენტის შენობასთან პროტესტის გამოსახატად. საპროტესტო აქციები, სადაც მონაწილეთა დიდი ნაწილი ახალგაზრდები იყვნენ, რამდენიმე დღე გრძელდებოდა – ხელისუფლება მომიტინგეებს რამდენიმე დღის გამნავლობაში ცრემლსადენი გაზითა და წყლის ჭავლთ შლიდა. ათობით მოქალაქემ სხვადასხვა სახის დაზიანება მიიღო. მათ შორის ერთ-ერთმა ცალ თვალში დაკარგა მხედველობა.
უპრეცედენტო საზოგადოებრივმა პროტესტმა და საერთაშორისო თანამეგობრობის მხრიდან მწვავე კრიტიკამ შედეგი გამოიღო – 9 მარტს ხელისუფლება იძულებული გახდა უკან დაეხია და „ქართული ოცნების“ საპარლამენტო უმრავლესობამ გაეწვია პირველი მოსმენით უკვე მიღებული კანონპროექტი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“. რეგლამენტის თანახმად, 2023 წლის 10 მარტს სპეციალურად დანიშნულ პლენარულ სხდომაზე პარლამენტმა მეორე მოსმენით უყარა კენჭი აღნიშნულ კანონპროექტს და ჩააგდო.
ეს ეპროევროპული სამოქალაქო საზოგადოების გამარჯვებად ჩაითვალა, თუმცა ჯერ კიდევ მაშინ, ბევრი ექსპერტი და პოლიტიკოსი პროგნოზირებდა, რომ ოცნება აუცილებლად კვლავ დაუბრუნდებოდა “რუსულ კანონს”.
მაშინაც, როგორც დღეს, ოცნების მთავარი არგუმენტი იყო უცხო ქვეყნის მიერ დაფინანსებული ორგანიზაციების გამჭვირვალობა.
