რუსეთს ამერიკელი პატიმრების ზელიმხან ხანგოშვილის მკვლელში გაცვლა სურს - CNN
ზელიმხან ხანგოშვილი
CNN-ის ინფორმაციით, რუსეთი ამერიკელი პატიმრების, პოლ უელანისა და ბრიტნი გრაინერის სანაცვლოდ საქართველოს მოქალაქის, ჩეჩენი საველე მეთაურის, ზელიმხან ხანგოშვილის მკვლელის – ფედერალური უსაფრთხოების სამსახურის (ФСБ) ყოფილი თანამშრომლის – ვადიმ კრასიკოვის გათავისუფლებას ითხოვს. ასევე, რუსეთი ამერიკას რუსი იარაღით მოვაჭრის, ვიქტორ ბუტის გათავისუფლებასაც სთხოვს.
პოლ უილენი რუსეთში ჯაშუშობის ბრალდებით გაასამართლეს, ხოლო ბრიტნი გრაინერი კალათბურთელია, რომელსაც რუსეთში ჩაფრენისას სამედიცინო მარიხუანა აღმოუჩინეს, მისი სასამართლო პროცესი კვლავ გრძელდება. აშშ ორივე პირისთვის წაყენებულ ბრალდებებს პოლიტიკურად მოტივირებულად მიიჩნევს.
როგორც CNN საკუთარ წყაროზე დაყრდნობით წერს, რუსეთმა აშშ-ს გაცვლის ეს ვარიანტი არაფორმალურად შესთავაზა. კრასიკოვი 2021 წლის დეკემბერში ხანგოშვილის მკვლელობისთვის გაასამართლეს და სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯეს. ხანგოშვილი ჩეჩნეთის ომის ვეტერანი, ასევე საქართველოს უსაფრთხოების სამსახურის კონტრდაზვერვის ყოფილი ოფიცერი იყო.
წყაროებმა CNN-თან განმარტეს, რომ თხოვნა პრობლემურია რამდენიმე მიზეზის გამო, მათ შორის კი მთავარი არის ის, რომ კრასიკოვი სასჯელს გერმანიის ციხეში იხდის და რადგან შეთავაზება ФСБ-ს არხებით გაკეთდა, აშშ-ს მთავრობა ამ მოთხოვნას საკუთარი წინა შეთავაზების თანასწორად არ უყურებს.
CNN-თან გერმანულმა ანონიმურმა წყარომ თქვა, რომ ბაიდენის ადმინისტრაციას გრაინერისა და უელანის გათავისუფლება იმდენად სურს, რომ აშშ-ს ოფიციალურმა პირებმა გერმანელებს ჩუმად მიმართეს, შეეძლებოდათ თუ არა გაცვლაში კრასიკოვის ჩართვა.
“რათა შევინარჩუნოთ საუკეთესო შესაძლებლობა წარმატებული შედეგისთვის, არანაირ სპეკულაციაზე საჯაროდ კომენტარს არ გავაკეთებთ”. – თქვა CNN-თან აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის წარმომადგენელმა.
1 კვირის წინ, 24 ივლისს, აშშ-ს სახელმწიფო მდივანმა, ენტონი ბლინკენმა განაცხადა, რომ “აშშ-მ კვირების წინ მაგიდაზე დადო მნიშვნელოვანი შეთავაზება”, რათა მოეგვარებინათ გრაინერისა და უელანის გათავისუფლება. ბლინკენის თქმით, ამერიკისა და რუსეთის მთავრობებს შეთავაზებაზე ჰქონდათ არაერთი და პირდაპირი კომუნიკაცია.
“კრემლს ვაიძულებდი მიეღო მნიშვნელოვანი შეთავაზება, რომელიც ჩვენ პოლ უელანისა და ბრიტნი გრაინერის გათავისუფლებისთვის დავდეთ”. – აღნიშნა ბლინკენმა რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრთან, სერგეილ ლავროვთან სატელეფონო საუბრის შემდეგ.
CNN-თან რამდენიმე წყარომ დაადასტურა, რომ თუ კრასიკოვს არ გაათავისუფლებენ, რუსული მხარე მოითხოვს ორი სხვა პატიმრის – ბუტისა და ჰაკერობაში დადანაშაულებული რომან ზელეზნევის გათავისუფლებას.
ვინ იყო ზელიმხან ხანგოშვილი
ზელიმხან ხანგოშვილი 1979 წელს პანკისის რაიონის სოფელ დუისში დაიბადა. 1990-იან წლებში ზელიმხანი უფროს ძმასთან, ზურაბთან ერთად ჩეჩნეთში გაემგზავრა. როცა ჩეჩნეთის მეორე ომი დაიწყო, ზელიმხანი უკვე ჩეჩენ მებრძოლთა რიგებში იბრძოდა.
ხანგოშვილი ერთ-ერთი საველე მეთაური იყო. სხვადასხვა ინფორმაციით, ის იჩქერიის მეორე პრეზიდენტის, ასლან მასხადოვის უახლოეს გარემოცვაში შედიოდა. მასხადოვის და ხანგოშვილს ახლო ურთიერთობას ადასტურებს ასლან მასხადოვის შვილი ანზორ მასხადოვიც. გავრცელებული ცნობებით, ჩეჩნეთის მეორე ომში ხანგოშვილი საშუალო რგოლის მეთაური იყო და მცირე რაზმს ხელმძღვანელობდა.
ხანგოშვილს ბრალს სდებდნენ ტერორისტულ აქტებშიც, თუმცა ხანგოშვილის კავშირი ჩეჩენი ტერორისტების მიერ ორგანიზებულ რომელიმე ტერაქტთან არცერთ ეტაპზე არ დადასტურებულა. დროთა განმავლობაში ხანგოშვილზე ინტერპოლით გამოცხადებული ძებნაც შეწყდა. როგორც მისი ნაცნობები ამბობენ, იგი ასევე შორს იყო ექსტრემისტული ისლამისგან.
2006 წელს ქართულმა სპეცსამსახურებმა ეთნიკურად ჩეჩენი, ხანგოშვილის ნაცნობი პირი დააკავეს, რომელიც საქართველოში მის მოსაკლავად სწორედ რუსეთის უსაფრთხოების თანამშრომლებმა გამოაგზავნეს. მისი სახელი კიდევ ერთხელ გაისმა 2008 წლის გაზაფხულზე. მაშინ, რუსეთის უსაფრთხოების ფედერალურმა სამსახურმა საქართველოს სასარგებლოდ ჯაშუშობისთვის რამზან თურქოშვილ დააკავა, რომელიც, რუსეთის სპეცსამსახურების ცნობით, ხანგოშვილთან იყო კავშირში.
საქართველოში ცხოვრების პერიოდში იგი აქტიურად თანამშრომლობდა საქართველოს ანტი-ტერორისტულ ცენტრთან. ამ თანამშრომლობის ყველაზე გახმაურებული შემთხვევა 2012 წლის ლაფანყურის სპეცოპერაცია იყო. მაშინ ლოპოტას ხეობაში დაბანაკებულ ჩეჩენ ამბოხებულებთან მოლაპარაკებებში ერთ-ერთი მედიატორი ახმედ ჩატაევთან ერთად სწორედ ზელიმხან ხანგოშვილი იყო.
2015 წლის 28 მაისს, თბილისში, ზურაბ ჟვანიას სახელობის მოედანზე ხანგოშვილს უცნობი შეიარაღებული პირი დაესხა თავს. ის ხელისა და მხრის არეში მძიმედ დაიჭრა.
ზელიმხან ხანგოშვილმა საქართველოს გენერალურ პროკურატურას უსაფრთხოების განსაკუთრებული ზომების მიღება სთხოვა, თუმცა, თხოვნაზე უარი მიიღო. ხანგოშვილმა იარაღის ტარების უფლება მოითხოვა, თუმცა პროკურატურაში ამაზეც უარი უთხრეს.
საბოლოოდ, საქართველოს მოქალაქე ზელიმხან ხანგოშვილი 2019 წლის 23 აგვისტოს ბერლინში მოკლეს. მკვლელობის ბრალდებით დაპატიმრებული რუსეთის ფედერაციის მოქალაქე, ვადიმ კრასიკოვი აღმოჩნდა.
რამდენიმე ჟურნალისტური გამოძიების მიხედვით, კრასიკოვი ФСБ-ს სპეცრაზმის ვეტერანი და რამდენიმე გახმაურებული შეკვეთილი მკვლელობის ფიგურანტია.
გერმანიის ფედერალური პროკურატურის საბრალდებო დასკვნაში ნათქვამია, რომ კრასიკოვი რუსეთის ხელისუფლების დავალებით მოქმედებდა.
“შეკვეთილი მკვლელობის მიზეზი გარდაცვლილსა და რუსეთის ხელისუფლებას შორის არსებული მტრული ურთიერთობებია. მოკლულს ასეთივე ურთიერთობები აკავშირებდა ჩეჩნეთისა და ინგუშეთის ადგილობრივ ხელისუფლებასთან და, ასევე, საქართველოს პრორუსულ მთავრობასთანაც”, – ნათქვამია გერმანიის პროკურატურის განცხადებაში.
ამ მიზეზით 2019 წლის 4 დეკემბერს გერმანიამ ქვეყნიდან ორი რუსი დიპლომატი გააძევა. მოგვიანებით იგივე ზომები მიიღო მოსკოვმაც და ქვეყნიდან გერმანელი დიპლომატები გააძევეს.
აღსანიშნავია, რომ გერმანულმა მხარემ რუსეთს რამდენჯერმე მიმართა გამოძიებაში დახმარების თხოვნით, მაგრამ უშედეგოდ.
