"ახალი დონის აბსურდი" - რუსეთი გაეროს უშიშროების საბჭოს თავმჯდომარე გახდა. რას ნიშნავს ეს
რუსეთი გაეროს უშიშროების საბჭოს თავმჯდომარე გახდა
მთელი მსოფლიო შეშფოთდა იმის გამო, რომ 1 აპრილიდან რუსეთი ერთი თვის განმავლობაში გაეროს უშიშროების საბჭოს უხელმძღვანელებს, მიუხედავად იმისა, რომ სწორედ ის არის აგრესორი და ომის დამნაშავე უკრაინაში.
ეს ნიშნავს, რომ მთელი აპრილის განმავლობაში გაეროს უშიშროების საბჭოს უხელმძღვანელებს ქვეყანა, რომლის პრეზიდენტსაც ოფიციალურად გამოწერილი აქვს ჰააგის ტრიბუნალის დაპატიმრების ბრძანება.
უშიშროების საბჭოს 15 წევრიდან თითოეული რიგრიგობით თავმჯდომარეობს ყველა თვეს და ეს არ არის არჩევითი, ანუ რუსეთს თამჯდომარეობა მოუწია.
ბოლოს რუსეთი გაეროს უშიშროების საბჭოს თავმჯდომარე 2022 წლის თებერვალში იყო – მაშინ როცა უკრაინაში შეიჭრა.
“1 აპრილიდან გაერომ აბსურდის დონე ახალ სიმაღლეზე აიყვანა”, – თქვა სერხი კისლიცამ, უკრაინის მუდმივმა წარმომადგენელმა გაეროში.
რუსეთის შესახებ უშიშროების საბჭოში აზრთა ერთიანობა არ არსებობს
უშიშროების საბჭოს მუდმივი წევრის მიერ სხვა ქვეყანაში არაპროვოცირებული შეჭრის უახლესი შემთხვევა იყო აშშ-ს სამხედრო შეჭრა ერაყში. მაგრამ შეერთებული შტატები არასოდეს ყოფილა ისე გარიყული გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე, როგორც ეს მოხდა რუსეთთან. 193 წევრი ქვეყნიდან დაახლოებით 140-მა ხმა მისცა მოსკოვის პოზიციას.
ამ კენჭისყრაში რუსეთის მეგობრებად მხოლოდ ბელორუსია, ერითრეა, სირია და ჩრდილოეთ კორეა დარჩნენ.
თუმცა, დიპლომატიური ძალების ბალანსი ნაკლებად მკაფიოა უშიშროების საბჭოში, ვიდრე გენერალურ ასამბლეაზე.
- უშიშროების საბჭოს ხუთი მუდმივი წევრიდან აშშ, დიდი ბრიტანეთი და საფრანგეთი ერთსულოვანია შეფასებებში. მაგრამ დანარჩენი ორი არის რუსეთი და ჩინეთი, რომლებიც რეგულარულად იმეორებენ რუსულ თეზისებს საბჭოში.
- უშიშროების საბჭოს 10 არამუდმივ წევრს ირჩევს საერთო კრება ორი წლის ვადით. ამჟამინდელი შემადგენლობით, მოზამბიკი, არაბთა გაერთიანებული საამიროები და გაბონი ზოგადად ნეიტრალურია რუსეთის შეჭრის მიმართ უკრაინაში.
რიჩარდ გოვანი, გაეროს საერთაშორისო კრიზისული ჯგუფის დირექტორი, თვლის, რომ „რუსეთს არ ჰყავს ბევრი ახლო მოკავშირე საბჭოში, მაგრამ საბჭოს ბევრ წევრს სურს თავი აარიდოს დიდი ძალების თამაშებში მონაწილეობას“. „არსებობს განცდა, რომ საბჭოს ბევრ წევრს სურს, უკრაინის გარდა სხვა კრიზისებზე გადაიტანოს ყურადღება, სადაც გაეროს ცოტა მეტი სიკეთის გაკეთება შეუძლია“, – განუცხადა გოუენმა The Guardian-ს.
აშშ: “ამ პოსტში მოსკოვის დაბლოკვის საშუალება არ არსებობს”
აშშ, დიდი ბრიტანეთი, საფრანგეთი და მათი მხარდამჭერები უშიშროების საბჭოში, სავარაუდოდ, გამოხატავენ თავიანთ უკმაყოფილებას აპრილში რუსეთის მიერ გამართულ ღონისძიებებზე მათი წარმომადგენლობის შემცირებით.
მაგრამ ცნობილია, რომ უშიშროების საბჭოს არც ერთი წევრი ქვეყანა არ გეგმავს ბოიკოტს ან პროტესტის სხვა ფორმას.
შეერთებულმა შტატებმა მოუწოდა რუსეთს “მოქცეულიყო პროფესიონალურად”, როდესაც ის ამ როლს აიღებს, მაგრამ თქვა, რომ არ არსებობს საშუალება მოსკოვის ოფისში დაბლოკვისთვის.
თუმცა, ამ საკითხთან დაკავშირებით სხვა მოსაზრება არსებობს.
“რუსეთი უნდა გაირიცხოს გაეროს უშიშროების საბჭოდან”
გაეროში უკრაინის მუდმივმა წარმომადგენელმა სერგი კისლიცამ და იელის უმაღლესი აღმასრულებელი ინსტიტუტის პრეზიდენტმა ჯეფრი სონეფელდმა გამოაქვეყნეს სტატია Times-ში კონკრეტული წინადადებებით: თუ როგორ და რატომ ავიცილოთ ეს თავიდან – რუსეთის გაერო-ს უშიშროების საბჭოს თავმჯდომარეობამდე ორი კვირით ადრე.
„2022 წლის თებერვალში რუსეთის მიერ საპრეზიდენტო უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებამ უშიშროების საბჭო ფაქტობრივად პარალიზებული გახადა.“
საბედნიეროდ, გაეროს წევრებს აქვთ გამოსავალი ამ სიტუაციიდან, თუ საკმარისად გაბედულები იქნებიან, რათა აღასრულონ გაეროს წესდება.
- სსრკ-ს დაშლის შემდეგ 15 ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკიდან 13-მა (მათ შორის აზერბაიჯანი, სომხეთი და საქართველო) მიმართა გაეროში დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად გაწევრიანებას. უკრაინასა და ბელორუსიას არ სჭირდებოდათ ასეთი განაცხადების წარდგენა, რადგან ისინი იყვნენ გაეროს პირველ წევრებს შორის 1945 წლიდან.
- თუმცა, რუსეთს არ გამოუყენებია იგივე – ამავე დროს ის არასოდეს ყოფილა ოფიციალურად აღიარებული გაეროს მიერ სსრკ-ს მემკვიდრე სახელმწიფოდ.
- რუსეთი გაერო-მ აგრესორ სახელმწიფოდ აღიარა და ეს მას ტექნიკურად ართმევს უფლებას ხელმძღვანელობდეს ამ ორგანიზაციის ნებისმიერ ორგანოს – განსაკუთრებით უშიშროების საბჭოს.
- ამის საფუძველზე რუსეთი უნდა გაირიცხოს უშიშროების საბჭოსა და გენერალური ასამბლეიდან.
- მას შეუძლია მიმართოს გენერალურ ასამბლეას ხმის მიცემის გარეშე დამკვირვებლის სტატუსით – როგორც წინასწარი ნაბიჯი.
- შემდეგ რუსეთმა ოფიციალურად უნდა წარუდგინოს წევრობის განაცხადი, რომელსაც განიხილავენ და უყრიან კენჭს როგორც გენერალურ ასამბლეაში, ასევე უშიშროების საბჭოში.
რუსეთი გეგმავს საბჭოში თავისი ყველა უფლება გამოიყენოს
ნიუ-იორკში, გაეროს შტაბ-ბინის დიპლომატები აღნიშნავენ, რომ საბჭოს დღის წესრიგის დიდი ნაწილი აპრილში, ისევე როგორც ნებისმიერ სხვა თვეში, დაკავებულია რუტინული და უაზრო ბიუროკრატიული პროცედურებით.
მაგრამ საბჭოს თავმჯდომარეობა უფლებას აძლევს მოქმედ თავმჯდომარეს მოაწყოს საკუთარი სხდომები და შექმნას დღის წესრიგი.
რუსეთმა უკვე განაცხადა, რომ გეგმავს სამი ასეთი შეხვედრის გამართვას.
- ბრიფინგი „იარაღისა და სამხედრო ტექნიკის ექსპორტის მარეგულირებელი ხელშეკრულებების დარღვევასთან დაკავშირებული რისკების შესახებ“ 10 აპრილს არის დაგეგმილი. მოსალოდნელია, რომ შეერთებულ შტატებს გააკრიტიკებენ ბოლო წლებში უკრაინისა და სხვა მოკავშირეებისთვის იარაღის მიწოდების გამო.
- დანარჩენი ორი მოსალოდნელი სესია არის ღია დისკუსია – „ეფექტური მულტილატერალიზმის“ და ახლო აღმოსავლეთის ვითარების შესახებ.
უკრაინის უშიშროების საბჭოს სხდომები აპრილში არ არის დაგეგმილი, მაგრამ თუ ცხრა წევრი მხარს დაუჭერს მის დღის წესრიგში დაყენებას, მაშინ ასეთი შეხვედრა შეიძლება დაინიშნოს.
„სავარაუდოდ, ყველა შეეგუება გლობალური ფარისევლობის ამ ახალ დონეს. სირცხვილია, მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ არსებობს შანსი, ეს არ მოხდეს“, – განაცხადა უკრაინის მუდმივმა წარმომადგენელმა გაეროში სერხი კისლიცამ.