როგორ ერგებიან აფხაზეთში ომსა და მშვიდობას
სანქციები რუსეთის წინააღმდეგ და აფხაზეთი
უკრაინაში საომარი მოქმედებების გამო რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციები აფხაზეთსაც ეხება. რუსეთი სოხუმის მთავარი ეკონომიკური პარტნიორია. JAMnews-ის კორესპონდენტი მარიანა კოტოვა მიმოიხილავს როგორ იმოქმედა ომმა და ეკონომიკურმა სანქციებმა აფხაზეთში მცხოვრებლების ცხოვრებაზე.
ტანსაცმლის ბაზარი “სოხუმპრიბორი” აფხაზეთის დედაქალაქში, 11 საათი. ვაჭრობის დრო. მოვაჭრეებმა, ჭიქა ყავასთან უახლესი ამბები განიხილეს, ვიღაცამ ჭიქაშიც კი ჩაიხედა.
„დღეს ყავის ნალექზე მკითხაობა უფრო სანდოა, ვიდრე ახალი ამბების კითხვა. რა არის ჭიქაში და, რა არის ინტერნეტში – ყველა სათავისოდ ხედავს“, – ამბობს ერთ-ერთი მოვაჭრე.
კიდევ ერთი ჭიქის დალევა შეიძლება. მყიდველი არ ჩანს. მაგრამ, როგორც მეწარმეები ამბობენ, ტანსაცმელსა და ფეხსაცმელზე მოთხოვნა არ შემცირებულა. პირიქით. ხალხმა უფრო ლამაზი კაბებისა და პიჯაკების ყიდვა დაიწყო.
„ჩვენთან ქორწილებსა და ქელეხებს ვერც ავადმყოფობა გააუქმებს და ვერც ომი, – ამბობს ქალი, – ჩვენთან უყვართ ჩაცმა. საკვებზე დაზოგავენ, მაგრამ ახალი სეზონისთვის ახალ ფეხსაცმელს აუცილებლად იყიდიან, თუნდაც ვალით”.
საქონელს ისევ ყიდულობენ, როგორც ადრე. ვიღაც ინტერნეტით უკვეთავს, შემდეგ საქონელი თურქეთიდან, გემით ჩამოდის. ვიღაც პიატიგორსკში მიდის, ჩინურ საქონელზე. თუმცა, უმეტესობა დისტანციურ შეკვეთაზეა გადასული. იხდიან ბანკის საშუალებით. ბიზნესი, ყველაზე ტოტალური შეზღუდვების პირობებშიც კი, გამოსავალს სწრაფად პოულობს.
„ჩვენ ჯერ კიდევ პანდემიის დროს მოვერგეთ. ადრე თავად მივფრინავდით თურქეთში. ახლა თუ გავფრინდებით, მხოლოდ დასასვენებლად”, – გვეუბნება ერთ-ერთი მეწარმე.
საქონლის ღირებულებას დოლარში იხდიან. მაგრამ ვალუტის გადაცვლის ჯიხურები, როგორც რუსეთში, მხოლოდ ვალუტის შესაძენად მუშაობენ, ხალხზე არ ყიდიან.
თუმცა, არც ეს არის პრობლემა. ვალუტის შავი ბაზარი ყოველთვის არსებობდა. არც ერთი ვაჭარი არ ახურდავებდა დოლარს ბანკში. ეს შეზღუდვების შემოღებამდეც წამგებიანი იყო.
„სავალუტო საქმე ყოველთვის მომგებიანი იყო, მაგრამ ახლა განსაკუთრებით. ახლა ჩვენთან მოდიან ისინიც, ვისაც ეშინოდა და ბანკის მეშვეობით ახორციელებდა ყველა ტრანზაქციას. რისი უნდა გვეშინოდეს? ჩვენ უფრო სანდო პარტნიორი აღმოვჩნდით. უბრალოდ, ახლა ჩვენ განვიცდით ყალბი ბანკნოტების რისკის გამო. უნდა ვიყიდოთ მოწყობილობა გადამოწმებისთვის, თორემ შეიძლება წარსულში ჩავრჩეთ“, – გვეუბნება ანჟელა (სახელი შეცვლილია).
ფასები და დეფიციტი
აფხაზეთში სანქციებს და საქონლის შესაძლო დეფიციტს მშვიდად ხვდებიან. სურსათსა და ჰიგიენურ ნივთებზე დიდი აჟიოტაჟი და მოთხოვნა არ არის. თაროები სავსეა, მაგრამ ფასები ერთ თვეში 15-დან 40 პროცენტამდე გაიზარდა. ყველაზე მეტად ეს პენსიონერებს აწუხებთ.
”კარაქი მაშინვე გაძვირდა, ასი რუბლით (1,2 დოლარი), წიწიბურას ფასმაც ძალიან მოიმატა. როგორც ჩანს, ბორშისთვის საჭირო ყველა პროდუქტიც გაძვირებულია. მაგრამ ზაფხულშიც ძალიან “დახტოდა” ფასები. ჭარხალი და სტაფილო ახლა ას რუბლზე მეტი ღირს, როგორც იმპორტირებული ხილი. ხორცი ორასი რუბლით გაძვირდა. თუ პენსია არ გაიზრდება, მაშინ ქამრის შემოჭერა მოგვიწევს”, – ამბობს პენსიონერი ლუბა ვართაგავა.
დეფიციტი მხოლოდ აფთიაქში შეინიშნება. ისიც მხოლოდ ერთ მედიკამენტზე – ფარისებრი ჯირკვლის უკმარისობის მქონე პირებისთვის საჭირო წამალზე – თიროქსინზე. ენდოკრინოლოგები ფიქრობენ, რომ ეს დეფიციტი ხელოვნურად შეიქმნა.
პაციენტებმა, რომლებსაც უწყვეტი თერაპია სჭირდებათ, ყველა ხელმისაწვდომი კოლოფების ყიდვა დაიწყეს. ერთ-ერთი აფთიაქის ფარმაცევტი ამბობს, რომ როგორც კი მიხვდა, რომ ასეთი მოთხოვნა გაჩნდებოდა, გადაწყვიტა თიროქსინის მხოლოდ ერთი შეფუთვა გაეყიდა, თითქოს ის უკანასკნელი იყო.
„გულმა მიკარნახა ასე გამეკეთებინა. იმიტომ, რომ თუ ყველას ერთ ადამიანს მივცემ, რამდენიმე სხვა დაზარალდება”, – ამბობს ფარმაცევტი.
მძღოლები შეშფოთებულები არიან. ისინი უკვე ეძებენ სათადარიგო ნაწილების მომარაგების გზებს. საამქროს ერთ-ერთი თანამშრომელი დარწმუნებულია, რომ ფასები გაიზრდება, მაგრამ სრული დეფიციტი არ იქნება.
„ჩვენთან ადრეც შემოჰქონდათ ვაჭრებს სათადარიგო ნაწილები საქართველოდან. თუ როსტოვში ან კრასნოდარში ვერ ნახავდნენ, მაშინ ვლადივასტოკში უკვეთავდნენ, ყველაზე უარეს შემთხვევაში კი საქართველოდან შემოჰქონდათ. მე ვფიქრობ, რომ ვლადივოსტოკში ჩინეთიდან კონტრაბანდულად მაინც შეიტანენ, მაგრამ ყოველ შემთხვევაში, საქართველოდან იაფი იქნება. პოვნით ვიპოვით, მთავარია ფასი”, – ამბობს ავტომექანიკოსი.
ტურისტული სეზონის მოლოდინში
ტურიზმის სექტორში დასაქმებულები გაცილებით უფრო პოზიტიურად არიან განწყობილნი. სასტუმროებისა და ტურისტული სააგენტოების პროგნოზით, კარგი ტურისტული სეზონია მოსალოდნელი.
„აფხაზეთის საუკეთესო სასტუმროებში ნომრის დაჯავშნა უკვე შეუძლებელია. ყველაფერი დაკავებულია, – ამბობს ტურისტული აგენტი ვერონიკა, – თუმცა ფასები საკმაოდ მაღალია. სამსულიანი ოჯახის ათდღიანი შვებულება საშუალოდ, 250 ათასი რუბლი ღირს (3 ათასი დოლარი)“.
მცირე სასტუმროებზე მოთხოვნის კუთხით ჯერ დიდად არაფერი შეცვლილა. თუმცა, ამბობენ, რომ დასკვნების გაკეთება ნაადრევია.
”როგორი იქნება სეზონი, ზოგადად, ამას, მაისის შუა რიცხვებში უფრო ვხვდებით”, – ამბობს კამა, მინი-სასტუმროს თანამფლობელი, – ”მაგრამ იმის თქმა, რომ ბევრი ხალხი იქნება, უკვე შემიძლია”.
აფხაზეთის სახალხო კრების დეპუტატობის კანდიდატმა ახრა სმირმა, წინასაარჩევნო კამპანიის დროს, ერთ-ერთ სატელევიზიო პირდაპირ ეთერში შემდეგი რამ თქვა:
„დღეს რუსეთი იგივე მდგომარეობაში აღმოჩნდა, როგორშიც აფხაზეთია უკვე 30 წელია. სანქციების ქვეშ და იზოლაციაში. მაგრამ გამოსავალი ყოველთვის არის და ყოველთვის არსებობენ პარტნიორები, რომლებიც მზად არიან დაგეხმარონ, ივაჭრონ და იმეგობრონ”.
სანქციები რუსეთის წინააღმდეგ და აფხაზეთი
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
