რა არის "იტალიის სინდრომი" და რა ემართებათ მოლდოველ მიგრანტ ქალებს
“იტალიის სინდრომი” არის დეპრესია მოლდოვიდან მიგრანტ ქალებში. სპეციალისტებმა უკვე დაარქვეს სახელი იმ მდგომარეობას, რომელშიც აღმოჩნდებიან ხოლმე ქალები, ვინც იძულებულია ოჯახის სარჩენად სამშობლო დატოვოს. ამ ქალების საქმიანობას “badanta” (“მომვლელი”) ჰქვია და მათ შორის გავრცელებული დეპრესია გახდა ფენომენი, რომელსაც სპეციალისტები სწავლობენ. მათ ისტორიებს მოლდოვური გამოცემა Ziarul de Gardă აქვეყნებს.
ნინა
ნინა მაკარმა მოლდოვა 2005 წელს დატოვა და იტალიაში მომვლელად მუშაობა დაიწყო. მან სახლში სამი მცირეწლოვანი შვილი და ბევრი ვალი დატოვა.
ის ოჯახს ტელეფონით ყოველდღე ესაუბრებოდა, მაგრამ ოთხი წლის განმავლობაში შვილები საერთოდ არ უნახავს. მან საბუთების გაკეთება და მოლდოვაში ჩასვლა მხოლოდ 2009 წელს შეძლო. ამას მისი პირველი დიდი ტრავმა მოჰყვა.
”ამ ხნის განმავლობაში ჩემი უმცროსი ქალიშვილი იმდენად შეიცვალა, რომ – ამის თქმა ჩემთვის მტკივნეულია, – ის ვერ ვიცანი. და ეს არის ყველაზე დიდი ტკივილი, რომელსაც დღემდე ვატარებ”, – აღიარებს ნინა.
- დედა-შვილობა სკაიპით. ათასობით ემიგრანტი ქალი ვერ ხედავს, როგორ იზრდებიან მათი შვილები
- “სამსახურის დაკარგვაზე დიდი პრობლემებიც არსებობს”. როგორ ებრძვიან ქართველი მიგრანტები პანდემიას
- მათ დეპორტირებას ღამით ახდენენ, და ბარგის ჩალაგების დროს არ აძლევენ – სომეხ მიგრანტებს ევროპაში თავშესაფარს აღარ აძლევენ
მას შემდეგ, რაც ქალი, რომელსაც ის უვლიდა, გარდაიცვალა, იგი თვეების განმავლობაში სხვა სამუშაოს ვერ პოულობდა.
”ჩემი უმცროსი ქალიშვილი სულ ახალი ჩამოყვანილი მყავდა. ბინის ქირა უნდა გადამეხადა, სკოლაში უნდა გამეშვა. ეს ძალიან რთული იყო”, – იხსენებს იგი.
შემდეგ დეპრესის პირველი ნიშნები დაეტყო. მისი ქცევა შეიცვალა, თავს დაკარგულად გრძნობდა.
”სხვებმა დაინახეს, რომ შევიცვალე, მაგრამ მე საკუთარ თავს ვერ შევატყვე. მეგონა, თვითონ გავუმკლავდებოდი, გადავლახავდი, რჩევას არავისგან ვიღებდი. ყველაფერზე ვღიზიანდებოდი.
მეზობელი იმ სახლში, სადაც ვმუშაობდი, ექიმი იყო. მან პირველმა მითხრა, რომ კარგად არ გამოვიყურებოდი, დეპრესიაში ვიყავი და რომ არ მემკურნალა, მოვკვდებოდი. მან ეს პირდაპირ სახეში მომახალა”, – იხსენებს ნინა.
თერაპია კი ნინამ მას შემდეგ დაიწყო, რაც გაირკვა, რომ მას ციროზის გამო ღვიძლის გადანერგვა სჭირდებოდა. ექიმმა კი უთხრა, რომ სანამ ორგანოს გადაუნერგავდა, ჯერ “სული უნდა განეკურნა”.
ის ამჟამად ისევ იტალიაში აგრძელებს მუშაობას, მოხუც ქალს უვლის, თუმცა თავს არც ისე კარგად გრძნობს.
ვერა
ვერა ანტოჩი იტალიაში 2005 წელს წავიდა.
პირველ წელს ის მხოლოდ ოჯახის ვალების გასტუმრებაზე მუშაობდა.
”ამ წლების განმავლობაში ვმუშაობდი სხვადასხვა ადამიანებთან: საწოლზე მიჯაჭვულებთან, დემენციანებთან, ზოგი მლანძღავდა, ზოგი შეხებას ვერ იტანდა, ზოგი სულ აღგზნებული იყო. ზოგჯერ მათი შვილები მოდიან სტუმრად და ხუთ წუთზე მეტხანს ვერ ჩერდებიან – ატირებულები გამოდიან, რადგან ერთმანეთს ვერაფერს აგებინებენ. მაგრამ ჩვენ ამასთან გამკლავების სწავლა გვიწევს.”
ათწლეულის განმავლობაში ამგვარმა მუშაობამ გავლენა იქონია მის ჯანმრთელობაზე. 2015 წელს იგი თავს სულ უფრო და უფრო ცუდად გრძნობდა. ჩვეულებრივი დღე იყო, დილის შვიდ საათზე მან ექიმის დანიშნული ფარისებრი ჯირკვლის აბები მიიღო და თავი შეუძლოდ იგრძნო.
მას სასწრაფო დახმარების გამოძახება მოუხდა. ექიმმა სხვა წამლები დაუნიშნა და ფსიქოლოგთან კონსულტაცია ურჩია.
თავი უკეთესად რომ იგრძნო, სამსახურს დაუბრუნდა.
2017 წლის მარტში მან გადაწყვიტა სახლში დაბრუნებულიყო იმ იმედით, რომ მალე პენსიაზე გავიდოდა. თუმცა, საპენსიო ასაკი გაიზარდა და ის თავს უხერხულად გრძნობდა, როდესაც ყოველ ჯერზე დახმარებას შვილებს სთხოვდა.
2019 წლის შემოდგომაზე მან ქვეყანა ისევ დატოვა, რადგან სხვა გამოსავალი ვერ ნახა.
იტალიაში 93 წლის ქალის მომვლელად დაიწყო მუშაობა. რომელიც, მისი თქმით, “ფეხზე იყო და ნათელი გონება ჰქონდა”. იმდენად ნათელი, რომ სახლში მუშაობის დროს ცხელი წყლის გამოყენებას უკრძალავდა. იმ მოტივით რომ თავად ” ყველაფერს ცივი წყლით რეცხავდა”.
იგი უძლებდა მანამ, სანამ ჯანმრთელობის პრობლემების დაეწყო.
ერთხელაც მიხვდა, რომ აკანკალებული ხელების გამო ხელში ვეღარაფერს იჭერდა.
ცოტა ხნის შემდეგ სახლში დაბრუნდა, სადაც საავადმყოფოში გამოკვლევისთვის მოათავსეს. მას რევმატოიდული ართრიტის დიაგნოზი დაუსვეს, წამლები დაუნიშნეს და ინვალიდობის ჯგუფი მიანიჭეს.
“მას შემდეგ, რაც ფეხზე დავდექი, ისევ წავედი და სულ ასეა. ჩვენ არჩევანი არ გვაქვს. ვმუშაობდი, სანამდეც შემეძლო, დეცემადმდე ”, – ამბობს ვერა.
ამჟამად ის 81 წლის დემენციის მქონე ქალს უვლის. მას ჯერ კიდევ აქვს დეპრესიული ეპიზოდები, დღეები როდესაც ხელები უკანკალებს და არ ემორჩილება, მაგრამ სახლში დაბრუნებაზე არ ფიქრობს.
როგორ ავიცილოთ თავიდან ემოციური “გადაწვა”
დეპრესიის პირველი ნიშნები დემოტივაცია, ენერგიის ნაკლებობა, წონის დაკლებაა, ასევე ძილის პრობლემები, ხანგრძლივი უძილობა, შფოთვა, ნერვიულობა, სიცილიდან ტირილამდე უეცარი გადასვლა და პირიქით, ამბობს ფსიქოლოგი ანა ნიკულაეში.
”ამ ქალების შემთხვევაში, რომლებიც საზღვარგარეთ მუშაობენ, აუცილებელია შეთანხმდნენ სამუშაო პირობებზე, რაც მათ საშუალებას მისცემს ჰქონდეთ რეგულარული დროითი ინტერვალი – ყოველდღიურად, ყოველკვირეულად და ყოველწლიურად, რომ არ “გადაიწვან”. ასევე მნიშვნელოვანია ჯანმრთელობის დაზღვევის აღება, რათა ჰქონდეთ სპეციალისტთან ვიზიტის საშუალება, როდესაც ემოციური დისკომფორტის პირველ ნიშნებს იგრძნობენ”, – გირჩევთ ნიკულაეშს.
მისი აზრით, “იტალიის სინდრომი” არის სოციალური დეპრესიის ფორმა, რომელიც ძირითადად გვხვდება იმ ადამიანებში, რომლებიც სამედიცინო მომზადების გარეშე სერიოზული დაავადებების მქონე ადამიანებს უვლიან დიდი ხნის განმავლობაში, რის გამოც მათ უმწეობის ძლიერი განცდა უჩნდებათ.
