პოლონეთმა რუსეთში მიმავალი სანქცირებული ტვირთი დააკავა, რომლის მიმღები აზერბაიჯანული კომპანია იყო
პოლონეთმა სანქცირებული ტვირთი დააკავა
2025 წლის 19 მაისს, პოლონეთის საბაჟო სამსახურმა რუსეთში მიმავალი საქონელი დააკავა, რომელიც ევროკავშირის მიერ დაწესებული სანქციებით აკრძალულია. ტვირთის გამგზავნად ესპანური კომპანია სახელდება, ხოლო მიმღებად — აზერბაიჯანული ფირმა. კომპანიების ზუსტი სახელწოდებები ოფიციალურად არ გაუხმაურებიათ.
საბაჟო გამშვებ პუნქტ “კოროშინში“, პოლონეთის ეროვნულმა საგადასახადო ადმინისტრაციამ (KAS) დაადგინა, რომ სატვირთოში დაახლოებით ხუთი ტონა საბურავი იყო განთავსებული. ასევე, დოკუმენტაციაში ისინი მსუბუქ და ავტობუსების საბურავებად იყო მოხსენიებული, შემოწმებისას კი გაირკვა, რომ პროდუქცია Boeing-ის ტიპის თვითმფრინავებისთვის იყო განკუთვნილი.
მომხდართან დაკავშირებით პოლონეთის ხელისუფლებამ საქმის წარმოება დაიწყო საბაჟო მაქინაციების მუხლით.
ცოტა ხნის წინ, დიდმა ბრიტანეთმა აზერბაიჯანულ ნავთობტანკერ “ზანგეზურს“, ორ კომპანიასა და ხუთ ბიზნესმენს სანქციები დაუწესა — ბრალად მათ რუსული ნავთობის გადაზიდვაში მონაწილეობა ედებათ.
სანქციების გამოცხადების შემდეგ, აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტრო, სახელმწიფო ნავთობკომპანია SOCAR-ი და კასპიის საზღვაო სანაოსნო კომპანია საჯაროდ კომენტარს არ აკეთებენ. საგარეო უწყების ოფიციალურ გვერდებზე ერთი კვირის განმავლობაში არც ერთი განცხადება არ გამოქვეყნებულა.
2022 წლიდან ევროკავშირმა რუსეთზე დაწესებული სანქციების ფარგლებში აკრძალა პროდუქციის ექსპორტი, რომელიც ავიაციის ინდუსტრიას შეიძლება ემსახურებოდეს. აკრძალვა მოიცავს როგორც თვითმფრინავების სათადარიგო ნაწილებს, ისე ტექნიკურ დახმარებას. შესაბამისი რეგულაციები ევროპის კომისიის დოკუმენტებში მკაფიოდ არის აღნიშნული.
პოლონეთის საბაჟო სამსახურის განცხადებით, თვითმფრინავებისთვის განკუთვნილი საბურავები სწორედ ასეთ სანქციებში ხვდება, შესაბამისად მათი რუსეთში გაგზავნა აკრძალულია. ტვირთის ასეთ მარშრუტზე გადაადგილება ევროკავშირის კანონმდებლობის დარღვევად ითვლება.
გავლენიანი წყაროები, მათ შორის Reuters, The Moscow Times და პოლონეთის ეროვნული საგადასახადო ადმინისტრაცია, ადასტურებენ აღნიშნულ ფაქტს და მას ევროკავშირის სასანქციო რეჟიმის დარღვევის მცდელობად აფასებენ.
სხვა გამოცემებმა, მათ შორის Kyiv Post-მა და Aerotime Aero-მ, ყურადღება გაამახვილეს იმაზე, რომ რუსეთი აქტიურად ცდილობს სანქციების გვერდის ავლით კრიტიკულ ტექნოლოგიებზე წვდომას – ხშირად მესამე ქვეყნების გავლით.
ეს ინციდენტი, რომელშიც ესპანური და აზერბაიჯანული კომპანიები ფიგურირებენ, კიდევ ერთხელ გამოკვეთს სანქციების აღსრულების საკითხის მნიშვნელობას.
ექსპერტების აზრით, კონკრეტული კომპანიების სახელწოდებების გაუმჟღავნებლობა ართულებს საზოგადოებრივ კონტროლს და აფერხებს სამართლებრივი რეაგირების პროცესს.
გამოძიების შედეგად, პოლონეთის სამართალდამცველები დაადგენენ ტვირთის ზუსტ დანიშნულებას და იმსჯელებენ, დაირღვა თუ არა სასანქციო რეჟიმი.
ანალიტიკოსების შეფასებით, მსგავსი შემთხვევები ამოწმებს არა მხოლოდ კონკრეტულ ქვეყნებს, არამედ საერთაშორისო თანამეგობრობის მზადყოფნას, ეფექტიანად და ერთობლივად გამოიყენოს სანქციების მექანიზმები.
აზერბაიჯანი დუმს
ამ ინციდენტს ზოგიერთი ანალიტიკოსი განიხილავს, როგორც მაგალითს იმისა, თუ როგორ ცდილობს პოლონეთი ევროკავშირის სანქციების შესრულების უზრუნველყოფას. თუმცა, იმ ფაქტმა, რომ აზერბაიჯანი აღნიშნულ მარშრუტში ფიგურირებს, ბადებს კითხვებს ქვეყნის დამოკიდებულებაზე სანქციების მიმართ და მის შესაძლო როლზე, როგორც პროცესში მონაწილე მხარეზე.
ზოგი ანალიტიკოსის შეფასებით, ბაქო ცდილობს განმუხტოს სიტუაცია — არც სანქციების წინააღმდეგ პროტესტით გამოდის და არც მათზე ღიად რეაგირებს. სხვები ამას განიხილავენ როგორც ე.წ. “მინიმალიზაციის სტრატეგიას“ — როცა ცდილობენ, სანქციები მცირე და უმნიშვნელო მოვლენად წარმოაჩინონ.
ორივე შემთხვევაში შედეგი ერთია: ქვეყნის შიგნით საზოგადოება და საერთაშორისო თანამეგობრობა ვერ იღებენ გამჭვირვალე ინფორმაციას მიმდინარე პროცესების შესახებ.
