Phubber App-ის გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობა და კამპანიები ნეგატიური ზეგავლენის შესამცირებლად
Phubber App
მსოფლიოში წელიწადში ასი მილიარდი ტანსაცმელი იწარმოება და მათგან 85 პროცენტი მალევე ნაგავსაყრელზე ხვდება. 70-80 პროცენტს ადამიანები არც იმ 15 პროცენტიდან იყენებენ, რასაც ყიდულობენ. არადა, ამ რაოდენობის სამოსის წარმოებას მილიარდობით ლიტრი წყალი სჭირდება, რომ აღარაფერი ვთქვათ, სხვა, გარემოზე მავნე ზეგავლენაზე.
“მოდის სფერო მეორე ადგილზეა გარემოს დაბინძურების კუთხით”, – ამბობს ანანო დოლაბერიძე, კომპანია “ფაბერის” თანადამფუძნებელი და აღმასრულებელი დირექტორი.
“ფაბერი” სოციალური შოპინგის პირველი პლატფორმაა საქართველოში. Phubber App არის ონლაინ აპლიკაცია , სადაც შესაძლებელია მეორეული და გამოუყენებელი ტანსაცმლის, ფეხსაცმლისა და აქსესუარების ყიდვა-გაყიდვა.
გარემოსდაცვითი პოლიტიკა მნიშვნელოვანი კომპონენტია “ფაბერის” კონცეფციაში. ამიტომ, კომპანიას გამუდმებით აქვს მწვანე აქტივობები.
ამ სტატიაში წაიკითხავთ, როგორ გაჩნდა საქართველოში სოციალური შოპინგის პირველი პლატფორმა; რატომ არის მოდის ინდუსტრია მეორე ადგილზე გარემოს დაბინძურების კუთხით; როგორია “ფაბერის” მდგრადი პოლიტიკა და რატომ გადაწყვიტა კომპანიამ მომხმარებლების წყლის ბოთლებით დასაჩუქრება.
სოციალური შოპინგი
“სოციალური შოპინგი” საერთაშორისო ბაზარზე ძალიან პოპულარულია. ეს არის ონლაინ პლატფორმები, სადაც მომხმარებლებს შეუძლიათ იყიდონ და გაყიდონ ტანსაცმელი. ასეთი აპლიკაციებია, მაგალითად, Vestiaire Collective საფრანგეთში, Depop ბრიტანეთში, Poshmark – ამერიკაში.
საქართველოში ასეთი პლატფორმა 2019 წელს გაჩნდა. Phubber App-ზე მუშაობა, მარკეტერმა ანანო დოლაბერიძემ და მისმა მეგობარმა, გიორგი ჩუგოშვილმა, 2018 წელს დაიწყეს.
ეს არის აპლიკაცია, რომელიც აერთიანებს კომერციულ და სოციალურ ფაქტორს. აპლიკაცია არის საშუალება იმისათვის, რომ ადამიანმა გაყიდოს ის სამოსი, რომელშიც დიდი თანხა გადაიხადა და აღარ სჭირდება. მეორე მხრივ კი, შეძლოს ასეთივე ნივთების შეძენა.
ანანო დოლაბერიძე 12 წელიწადია მოდის სფეროშია. ეს ინდუსტრია ყოველთვის უყვარდა. მაგრამ, რაც უფრო ბევრს კითხულობს, მით უფრო დარდობს, რამდენად აზიანებს მოდის ინდუსტრია გარემოს.
?მსოფლიოში ყოველწლიურად ასი მილიარდი ტანსაცმელი იწარმოება და მათგან, 85 პროცენტი ნაგავსაყრელზე ხვდება. ეს ის მაჩვენებელია, რასაც ადამიანები არ ვყიდულობთ, არ ვიყენებთ. წარმოებისას ხდება ოკეანეების, ზღვების დაბინძურება, წყლის რესურსების დიდი დოზით მოხმარება. და, ეს ხდება იმისთვის, რომ ეს ყველაფერი მოხვდეს ნაგავსაყრელზე. თუ, ვთქვათ, ჩვენს ირგვლივ ასე არ არის, ბანგლადეშში, დაკაში და ბევრ სხვა ქალაქში საშინელება ხდება”, – ამბობს ანანო.
მისივე თქმით, საბოლოოდ ნაგავსაყრელზე ხვდება 70-80 პროცენტი იმ ტანსაცმლიდანაც (საერთო წარმოების 15%), რასაც ჩვენ ვყიდულობთ: “რადგან, მათ დიდ ნაწილს არ ვიყენებთ, ვყიდულობთ და გვიდევს”.
იდეა, შეექმნა პლატფორმა, რომელიც საშუალებას მისცემდა ადამიანებს, გაეყიდათ ის ტანსაცმელი, რომელსაც აღარ იყენებენ, სწორედ აქედან გაჩნდა.
“ჩვენთვის მთავარია რამდენიმე კომპონენტი – პირველი არის ცირკულარული და ციფრული მოდა, და ასევე, ეთიკური შოპინგი. ჩვენ ვამოწმებთ ყველა ნივთს, ვადგენთ მათ ავთენტურობას და ყალბი პროდუქცია ფაბერზე ვერ და არ იყიდება”, – ამბობს ანანო.
მდგრადი და ეთიკური შოპინგი ფაბერის მთავარი მისიაა. აქედან ჩაეყარა საფუძველი ყველა იმ პროექტსა და იდეას, რომლის მიზანი, გარემოზე გავლენის შემცირება იყო
Phubber App-ს მხოლოდ საქართველოში უკვე ჰყავს 200 ათასზე მეტი მომხმარებელი. აპლიკაცია არის სომხეთისა და აზერბაიჯანის ბაზარზეც. ასევე, უკრაინაშიც, თუმცა, ომის გამო დროებით შეჩერებულია. ფაბერში სასურველი სამოსის შესაძენად შექმნილია ე.წ “დეპარტამენტები”, რომლებიც თემატურადაა დაყოფილი. განყოფილებები მოიცავს ქართველი დიზაინერების კოლექციებს, ქართულ ბაზარზე წარმოდგენილ ბრენდებს, ვინტაჟურ ნივთებს, ავთენტურ ბრენდებს. ასევე, pre-owned დეპარტამენტს, სადაც ავტორიზებული მომხმარებლები და ინფლუენსერები თავიანთ ნივთებს დებენ.
ციფრული მარკეტის აპლიკაციას სოციალური ქსელის ფუნქციაც გააჩნია. მომხმარებლებს შეუძლიათ გამოიწერონ მისთვის საინტერესო მომხმარებლის სიახლეები. ასე ისინი პირველები ნახავენ მის მიერ გასაყიდად დადებულ ნივთებს. აპლიკაცია საშუალებას იძლევა, მომხმარებელმა მონიშნოს მისთვის საინტერესო ბრენდები და თვალი ადევნოს მათ პროდუქციას. “Phubber App” ძალიან მარტივი და მოსახერხებელია.
“ფაბერის” მწვანე პროექტები
“გვჯერა, რომ ყოველდღიური, პატარ-პატარა გადაწყვეტილებები საბოლოო ჯამში ცვლის მოცემულობას”, – ანანოს საუბარი ნამდვილად შთამაგონებელია.
ასეთი გადაწყვეტილებების ჩამონათვალი ვრცელია.
“ყველა Black Friday-ზე ვაკეთებთ Green Friday-ს კომუნიკაციას. მოტივი არის გავუგზავნოთ ადამიანებს გზავნილი, რომ ამ დღეს ხდება ქაოსური შესყიდვები, – გვიხსნის ანანო და ამატებს, რომ ეს ქცევა მხოლოდ Black Friday-ს არ ეხება, ასე ხდება მაგალითად, ახალი წლის და სხვა დღესასწაულებზეც.
“სინამდვილეში, დღესასწაულებსა და ფასდაკლებებზე უმეტესობა ნივთს იმიტომ ყიდულობს, რომ იაფია, და არა იმიტომ, რომ სჭირდება. შესაბამისად, ჩვენი გზავნილია – ნუ იყიდი ზედმეტს და თუ იყიდი, იყიდე Resale პლატფორმაზე”
მინის ბოთლები პლასტმასის ჩასანაცვლებლად
წელს, ნოემბერში, Black Friday-ს კვირეულზე, კომპანიამ გადაწყვიტა მყიდველებისთვის საჩუქრად მინის ბოთლები გაეგზავნა.
ანანო ფიქრობს, რომ ადამიანები არ ფიქრობენ, რამხელა ზიანს აყენებენ გარემოს პლასტმასის ნარჩენების დაგროვებით. მითუმეტეს, რომ პლასტმასა ბუნებაში ყველაზე დიდხანს რჩება:
“გადაიხდი ლარ-ნახევარს, დალევ წყალს და აგდებ ბოთლს ისე, რომ არც ფიქრობ, რას აკეთებ. გამოსავალი მარტია – თუ გექნება მინის ბოთლი, ონკანიდან აავსებ წყალს და უარს იტყვი პლასტმასაზე. თუ წვლილს შევიტანთ იმაში, რომ ყველა ადამიანს ჰქონდეს შუშის ბოთლი, ვფიქრობთ, რომ ერთი ნაბიჯით უკვე წინ ვიქნებით”.
კომპანიამ დაახლოებით 500 ბოთლი შეიძინა. მათთან ერთად, ყუთებში, მეორეული ვინტაჟური სამოსის ქსოვილისგან შეკერილი ფერადი თმისსამაგრებიც ჩადო.
- Upcycling – გამოყენებული ქსოვილის ახალი სიცოცხლე
თმისსამაგრები შემთხვევით არ შეურჩევიათ. მდგრადი პოლიტიკის ნაწილია Upcycling მიმართულებაც.
Upcycling არის ნარჩენების, უსარგებლო ან არასასურველი პროდუქტის ახალ მასალებად, ხარისხიან პროდუქტად გარდაქმნის პროცესი.
“ფაბერი” ცდილობს, ეს მიმართულებაც მოდური გახადოს. ამიტომ, შეარჩიეს ეს საჩუქარი:
“ესეც არის ნიშანი, რომ თუ სახლში რაღაც ნივთი აღარ გჭირდება და აღარ იყენებ, მოუძებნო დანიშნულება. თუნდაც, მარტივად გადააკეთო, გამოყენებადი გახადო და პირდაპირ ნაგავსაყრელზე არ აღმოჩნდეს”.
- ნერგები მეორეული, გადამუშავებადი მასალებისგან შექმნილ ქოთნებში
“Black Friday-ს” ფარგლებში, სულ ვცდილობთ, რომ უფრო ღირებული, უფრო მეტის მთქმელი იყოს ჩვენი აქცია და მხოლოდ გზავნილებით არ ვიფარგლებით”, – ამბობს ანანო.
ამიტომ, გასულ წელს, გზავნილებთან ერთად მომხმარებლებს მეორეული, გადამუშავებადი მასალებისგან შექმნილ პატარა ქოთნებით ნერგები გაუგზავნეს.
“ეს იყო წახალისება, საცხოვრებელი გარემოს გასამწვანებლად”, – ამბობს ანანო.
- “პარკი არ მინდა”
Phubber App-ის აქტივობების ჩამონათვალშია ჩანთების კამპანიაც. მეორეული ტანსაცმლისა და ქსოვილებისგან კომპანიამ ნაჭრის ჩანთები შეკერა.
“მაშინ ჩვენი გზავნილი იყო, რომ არ გჭირდება პარკი. როცა რაღაც პროდუქტს იყიდი, ნუ მოითხოვ ახალ პარკს, ატარე ჩვენი ჩანთა, რომელიც ძალიან მოსახერხებელია”.
Phubber App-ის სამომავლო გეგმები
გარდა Resale ჩვევის გამომუშავებისა, “ფაბერი” გეგმავს ადამიანებში წაახალისოს და ტენდენციად აქციოს სამოსის თხოვების, გაქირავების, გაცვლის ჩვევა.
“დაახლოებით ათი წელიწადი არანაირი ტანსაცმელი რომ არ აწარმოონ, რაც ნაწარმოებია, მთელ მსოფლიოს ეყოფა”, – ამბობს ანანო და იხსენებს ნაწყვეტებს კონფერენციებზე მისი გამოსვლებიდან:
“მარტივი მაგალითისთვის, დაახლოებით ათი ათასი ლიტრი წყალი სჭირდება ერთი ჯინსის წარმოებას. ადამიანებს ვთხოვ ხოლმე, რომ სახლში, უბრალოდ, გარდერობთან დადგნენ და გადაარჩიონ რას იყენებენ და რას არა. თუ აღმოჩნდება, რომ ათი ჯინსი გაქვს, რომელსაც არ იყენებ, ესე იგი, ასი ათასი ლიტრი წყალია დახარჯული. ამ დროს, შეიძლება ხუთ წელიწადში შენს შვილს სასმელი წყალი აღარ ჰქონდეს”.
გარემოს და ბუნებრივ რესურსებს თუ არ გავუფრთხილდებით, კატასტროფის წინაშე რომ აღმოვჩნდებით, ამაზე უკვე ყველა საუბრობს. ამიტომ, ანანოს მსმენელებისთვის მისი შეხსენება ხანდახან აღარ სჭირდება.
“ჩვენ ვცდილობთ შევცვალოთ მომხმარებლის ქცევა და მათი განწყობები. და გვჯერა, რომ მცირე ნაბიჯებით, ეტაპობრივად, ეს მიღწევადია”, – სჯერა ანანოს და ამის მაგალითიც აქვს.
90-იან წლებ გამოვლილი თაობისთვის სხვისი გამოყენებული ნივთების შეძენა მხოლოდ უარყოფითთან ასოცირდებოდა. მაშინ, ქვეყნისთვის მძიმე ეკონომიკურ წლებში, ე.წ. მეორადები გადარჩენის ერთადერთი გზა იყო. ეს გამოცდილება ახლაც ცოცხლობს. განსაკუთრებით, მაღალ ასაკობრივ ჯგუფში.
“როდესაც იდეას ვტესტავდით, რეაქციები ძალიან უარყოფითი იყო – ამბობს ანანო და იხსენებს, რომ მისი მეგობრების დამოკიდებულებაც კი განსხვავებული იყო.
“რას იტყვის ხალხი, ნახმარი ტანსაცმელი რომ გავყიდო?! იტყვიან, რომ მიჭირს! ხომ იტყვიან, რატომ არ გააჩუქაო?!”
“მე რატომ უნდა ვიყიდო მეორადი, როცა ამდენი მაღაზია და ამდენი შესაძლებლობაა” – ასეთი იყო მოსაზრებები.
მაგრამ, აპლიკაციის ჩაშვებიდან ზუსტად ათ დღეში Phubber App-ს ათი ათასი მომხმარებელი ჰყავდა, ყველანაირი მარკეტინგული ხარჯის გარეშე.
ამიტომ, ანანოს, რომელიც მთელი სხეულით ასხივებს ენთუზიაზმსა და მოტივაციას, სჯერა, რომ მისი კომერციულ-სოციალური ბიზნესი სამყაროს თუ ვერა, ადამიანების ჩვევებს ნამდვილად შეცვლის.
Phubber App
ისტორია მომზადებულია პროექტის “საზოგადოების გაძლიერება ცირკულარული გადაწყვეტების დანერგვისათვის საქართველოში” ფარგლებში, რომელსაც ახორციელებს CENN, USAID-ის ეკონომიკური უსაფრთხოების პროგრამის მხარდაჭერით.
