"ნებისმიერი ბიბილოვის გარდა." როგორ მოიგო ალან გაგლოევმა ცხინვალში არჩევნები
საპრეზიდენტო არჩევნები ცხინვალში
ე.წ. სამხრეთ ოსეთში საპრეზიდენტო არჩევნები ოპოზიციონერი კანდიდატის გამარჯვებით დასრულდა. მეორე ტურში ალან გაგლოევმა მოქმედი პრეზიდენტი ანატოლი ბიბილოვი დაამარცხა. ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ გაგლოევის გამარჯვება ბიბილოვის მმართველობით საზოგადოების უკმაყოფილების და საპროტესტო ხმის მიცემის შედეგია. თუმცა ბიბილოვის მიერ გამოცხადებული რეფერენდუმი რუსეთთან შეერთების თაობაზე მაინც შეიძლება ჩატარდეს.
სამხრეთ ოსეთმა ხმა ცვლილებებს მისცა – ოპოზიციის კანდიდატმა ალან გაგლოევმა მოქმედ პრეზიდენტ ანატოლი ბიბილოვს მოუგო. გაგლოევმა ოქმების 85 პროცენტზე მეტის დამუშავების შემდეგ ხმების 53,67 პროცენტი მოიპოვა, მოქმედ პრეზიდენტს ანატოლი ბიბილოვს კი ხმების 41,3 პროცენტი ერგო.
არჩეული პრეზიდენტის ინაუგურაცია კენჭისყრის საბოლოო შედეგების გამოცხადებიდან 10 დღეში გაიმართება.
8 მაისს, წინასწარი შედეგების გამოცხადების შემდეგ, ბიბილოვმა მარცხი აღიარა და გაგლოევს გამარჯვება მიულოცა და წარმატებები უსურვა.
„დიდი იმედი მაქვს, რომ მას ყველაფერი გამოუვა“, – განაცხადა ბიბილოვმა და მადლობა გადაუხადა ყველა მოქალაქეს სამოქალაქო ვალის შესრულებისთვის.
თავის მხრივ, ალან გაგლოევმა, რომელიც თეატრალურ მოედანზე კენჭისყრის შედეგების გამოცხადებას მხარდამჭერებთან ერთად ელოდა, თქვა, რომ „სიამაყის გრძნობას განიცდის ხალხის მიმართ, იმის გამო, რომ ხალხმა გამოხატა თავისი აზრი და ის ფაქტი, რომ ანატოლი ილიჩმა [ბიბილოვმა] ცნო არჩევნები“.
„მინდა მადლობა გადავუხადო ხალხს მხარდაჭერისა და ნდობისთვის. ჩვენ შევქმნით ახალ გუნდს.”
რატომ წააგო ბიბილოვმა გაგლოევთან?
ამასობაში ექსპერტები მსჯელობენ ბიბილოვის დამარცხებისა და გაგლოევის გამარჯვების მიზეზებზე, რომელსაც ახალი მთავრობის შექმნა და დაპირებული ცვლილებების განხორციელება მოუწევს.
41 წლის ალან გაგლოევი 2020 წელს ოპოზიციური პარტია „ნიხასის“ ლიდერი გახდა. პოლიტიკაში 2017 წელს საპრეზიდენტო საარჩევნო კამპანიის დროს გამოჩნდა სამხრეთ ოსეთის აქამდე უცნობი კგბ-ს ოფიცერი. მაშინ მან ხმების 11 პროცენტი მოიპოვა.
გაგლოევმა და მისმა მხარდამჭერებმა – პარლამენტის ოპოზიციური ფრაქციების დეპუტატებმა, ბიბილოვი მკაცრად გააკრიტიკეს და სხვადასხვა დანაშაულებში დასდეს ბრალი: “ქართველებისთვის ტერიტორიების დათმობიდან” ინალ ჯაბიევის მკვლელობამდე, რომელიც ეჭვმიტანილი იყო შინაგან საქმეთა მინისტრის მკვლელობის მცდელობაში და დაკითხვის შემდეგ გარდაიცვალა.
თუმცა, როგორც ექსპერტები მიიჩნევენ, ოპოზიციას არ წარმოუდგენია ეფექტური საარჩევნო პროგრამა და კონკრეტული პრობლემების გადაჭრის გზები არ დაუსახავს.
ახლა გაგლოევსგან სწრაფ და სწორ გადაწყვეტილებებს მოელიან, რომლებმაც მის მხარდამჭერებს იმედი არ უნდა გაუცრუოს, თვლის პოლიტოლოგი და ბლოგერი ალან მამიევი:
„ბიბილოვმა მოახერხა, რომ ამომრჩევლების უმრავლესობა, ასევე ჩრდილოეთ ოსეთის ეთნიკური ოსები, საკუთარი თავის წინააღმდეგ განეწყო. რესპუბლიკაში გამუდმებით სკანდალები ხდებოდა. ეს არის ჯაბიევის საქმე, წნელისის საქმე [სოფელ წნელისთან ქართული პოლიციის საგუშაგოს დაყენების გამო გამოწვეული დაძაბულობა – JAMnews] ასევე [რუსეთიდან საქონლის] იმპორტის პრობლემები და სიგარეტის კონტრაბანდასთან დაკავშირებული პრობლემები. გარდა ამისა, მან ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ არჩევნებში მეტ-ნაკლებად რესურსების მქონე კანდიდატებს არ მიეღოთ მონაწილეობა, კერძოდ, თავდაცვის ყოფილ მინისტრ გასეევს, ვლადიმერ ქელეხსაევს, დავით სანაკოევს, მაგრამ საბოლოოდ ეს საპროტესტო არჩევნები აღმოჩნდა. ”
მოსახლეობა ხმას ნებისმიერს მისცემდა, ბიბილოვის გარდა, მიიჩნევს მამიევი.
მისი თქმით, „ამ სიტუაციაში ნებისმიერი გაიმარჯვებდა. და გაიმარჯვა გაგლოევმა. ასე გადაიქცა ბიბილოვი ყოვლისმომცველი პრეზიდენტიდან არაპოპულარულ პოლიტიკოსად“.
ბიბილოვის დამარცხების მიზეზები აშკარაა, ამბობს პარლამენტის ყოფილი წევრი როლანდ ქელეხსაევი. უპირველეს ყოვლისა, ეს არის კადრები – მან თანამდებობებზე დატოვა ის ადამიანები, რომლებიც მემკვიდრეობით მიიღო პრეზიდენტ თიბილოვისგან, მიუხედავად იმისა, რომ ოპოზიციაში ყოფნისას ბიბილოვი მათ მკაცრად აკრიტიკებდა კორუფციის გამო.
დეპუტატი აღნიშნავს, რომ ამის გამო რამდენიმე ადამიანს, რომლებმაც წვლილი შეიტანეს ბიბილოვის გამარჯვებაში, თანამდებობა არ შეხვდა.
ქელეხსაევი მოსახლეობის უკმაყოფილების ერთ-ერთ მიზეზად „კანონიერების ნაკლებობას“ და „გარკვეულ სტაგნაციასაც“ ასახელებს.
„ ის ყველა პრობლემას თავად აგვარებდა. და თუ რამე საკითხი ვერ წყდებოდა, მაშინ ხალხი წარუმატებლობაში პირადად პრეზიდენტს ადანაშაულებდა. მას ბევრი ნეგატივი დავინახეთ. ჩვენ ასევე დავინახეთ ძალოვნების განუკითხაობა და ინალ ჯაბიევის სიკვდილი ბოლო წვეთი იყო. ამ ყველაფერმა ერთად მისი დამარცხება გამოიწვია, ”– განმარტავს ქელეხსაევი.
მას მიაჩნია, რომ ბიბილოვს პირველი ტურის შემდეგაც შეეძლო სიტუაციის შეცვლა – რეფორმების შეთავაზება, სახალხო ნდობის მთავრობის შექმნის შემოთავაზება. ამას შეიძლება მის მიმართ დამოკიდებულება ერთგვარად შეერბილებინა, მაგრამ ასე არ მოხდა.
ოპოზიციის კანდიდატმა ამ საპროტესტო განწყობის წყალობით გაიმარჯვა, ამბობს ქელეხსაევი.
მაგრამ ჩაერევა თუ არა, მაგალითად, ალან გაგლოევი საკუთარი ძმის საქმის გამოძიებაში, რომელიც სამმაგი მკვლელობის ბრალდებით დააკავეს?
„გაგლოევმა საპროტესტო ამომრჩევლის ხარჯზე გაიმარჯვა და თქვა, რომ კანონისა და წესრიგის მხარეზეა. თუ ის კანონს უგულვებელყოფს, ადეკვატურ პასუხს მიიღებს. ხუთ წელიწადში კი ჩვენ ვიხილავთ იგივე ამომრჩეველს უკვე მის მოწინააღმდეგედ. ვიმედოვნებ, რომ ის დაბალანსებულ მიდგომას გამოიჩენს სახელმწიფო მართვის მიმართ და პირველ რიგში პირად ინტერესებს არ დააყენებს“, – მიიჩნევს ქელეხსაევი.
რეფერენდუმი რუსეთთან შეერთების საკითხზე
რა ბედი ელის სამხრეთ ოსეთის რუსეთთან შეერთების რეფერენდუმს, რომელიც პრეზიდენტმა ბიბილოვმა დააანონსა? დოკუმენტები ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში უკვე შეტანილკია. გაგლოევის გამარჯვების აღიარების შემდეგ, ბიბილოვმა განაცხადა, რომ რეფერენდუმი მაინც ჩატარდება.
მანამდე გაგლოევმა სატელევიზიო დებატების დროს ოფიციალურად განაცხადა, რომ იმავე საკითხზე პლებისციტს გამართავს.
როლანდ ქელეხსაევს მიაჩნია, რომ ახალი პრეზიდენტი ალან გაგლოევი რეფერენდუმს ჩაატარებს.
ალან მამიევის თქმით კი, „რეფერენდუმის ჩატარების შემთხვევაშიც კი, თავად შეერთება, უკრაინაში განვითარებული მოვლენების გამო, ამ დროისთვის სამომავლოდ გადაიდება.
საკადრო დანიშვნები
„შემიძლია ვთქვა, რომ საკადრო საკითხი ძალიან აქტუალურია. თუ ახალი პრეზიდენტი დანიშნავს არაპოპულარულ თანამდებობის პირებს, ეს მოსახლეობაში იმედგაცრუებას გამოიწვევს“, – მიიჩნევს როლანდ ქელეხსაევი.
გაგლოევის გარემოცვაში ჯერჯერობით ინტრიგა რჩება: დაბრუნდება თუ არა თავდაცვის ყოფილი მინისტრი იბრაგიმ გასეევი თანამდებობაზე და ვინ დაიკავებს საგარეო საქმეთა მინისტრის პოსტს, რომელზეც ყოფილი მინისტრი, დეპუტატი დავით სანაკოევი და საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე ალან კოჩიევი აცხადებენ პრეტენზიას.
ახლა ყველა ასევე ელოდება, ვინ დაიკავებს პრემიერის პოსტს და ვის დანიშნავს გაგლოევი ძალოვან სტრუქტურებში.
„წარუმატებელი საკადრო გადაწყვეტილებები მის რეიტინგზე აისახება. თუ ის ხელისუფლებაში დაბრუნებს ყოფილ ჩინოვნიკებს, რომლებსაც რესპუბლიკისთვის სასარგებლო არაფერი გაუკეთებიათ, ეს მისი პირველი შეცდომა იქნება”, –ამბობს ქელეხსაევი.
ალან მამიევი აღნიშნავს, რომ გაგლოევის გეგმებზე კომენტარის გაკეთება ჯერ კიდევ რთულია, რადგან „როგორც პოლიტიკოსს, მას ცხინვალის გარეთ ცოტა ადამიანი იცნობს“.
„ძნელი სათქმელია. ეს იყო საპროტესტო ხმის მიცემა. ვფიქრობ, თავად გაგლოევს თავისი გამარჯვების ბოლომდე არ სჯეროდა. მან ალბათ არ იცის რა გააკეთოს შემდეგ. მას სერიოზული გუნდი არ ჰყავს, რაც იმას ნიშნავს, რომ სხვის გუნდასც გამოიყენებს. საკითხავია ვისას? ეს გაუგებარია. მის ირგვლივ ყველა ბიბილოვის მოწინააღმდეგეა. მაგრამ რა არის შემდეგი? ჩვეულებისამებრ, დაიწყება ჩხუბი, გამარჯვებები მიღწეულია, მაგრამ ყველასთვის საკმარისი პოსტები არ იქნება, ვიღაცის განაწყენება მოუწევს”.
სკანდალები და დარღვევები
არჩევნების მეორე ტურმა კამათის გარეშე ჩაიარა. ერთ-ერთი მათგანის „გმირები“ სამხრეთ ოსეთის ცესკოს თავმჯდომარე ემილია გაგიევა და მდივანი ქრისტინა ავლოხოვა გახდნენ. ცოგიერთი Telegram-არხის ცნიბით, 7 მაისს, არჩევნების წინა დღეს, ისინი თვითნებურად გაემგზავრნენ ჩრდილოეთ ოსეთში და იქ პრეზიდენტობის კანდიდატ ალან გაგლოევთან ფარული შეხვედრები გამართეს.
გარდა ამისა, გაგიევას ბრალი დასდეს ხუთი ათასი ბიულეტენის დამოუკიდებლად გატანაში, რომელიც განკუთვნილი იყო ჩრდილოეთ ოსეთის ამომრჩევლებისთვის.
მოგვიანებით გამოჩნდა ვიდეო, სადაც ნაჩვენებია, ხმის მიცემის წინადღეს როგორ უსმავენ ავტომატურად ბეჭედს ალან გაგლოევის სასარგებლოდ უკვე შემოხაზული ბიულეტინებისთვის.
გარდა ამისა, ვლადიკავკაზში გაგზავნილი ცესკოს წევრი იგორ ჩოჩიევი ჩრდილოეთ ოსეთის საარჩევნო უბნებზე კანონის დარღვევით არ შეუშვეს. ის იქ მხოლოდ საჩივრის შეტანის შემდეგ შევიდა.
ზოგადად, საერთაშორისო დამკვირვებლებმა ისეთი დარღვევები, რომლებიც მნიშვნელოვნად იმოქმედებდა არჩევნების შედეგებზე, ვერ დაადგინეს. ამის შესახებ რუსეთის ფედერაციის საბჭოს არჩევნების მონიტორინგის დელეგაციის ხელმძღვანელმა სერგეი ცეკოვმა განაცხადა.
თუმცა, ამის მიუხედავად, არჩევნების დროს ინციდენტები დაფიქსირდა. კერძოდ, კანდიდატ ალან გაგლოევის ნათესავი, ოპოზიციონერი პარლამენტის წევრი შეეცადა ხელი შეეშალა რუსეთიდან ჩამოსული დამკვირვებლებისთვის მათ საქმიანობაში – მანქანით დაედევნა, გზა გადაუჭრა და სიტყვიერად დაუპურუსპირდა.
დამკვირვებლებმა ინციდენტი ტელეფონით გადაიღეს და შინაგან საქმეთა სამინისტროში საჩივრით შეიტანეს. მიმდინარეობს გამოძიება.
სოციალურ ქსელებში დროდადრო ჩნდებოდა ინფორმაცია ამომრჩევლის „მისყიდვის“ შესახებ, მსგავს ინფორმაციას ორივე კანდიდატის მხარდამჭერები აქვეყნებენ, თუმცა სამართალდამცავ უწყებებს ამ ინფორმაციაზე კომენტარს ჯერჯერობით არ აკეთებენ.
საარჩევნო პროცესის მონაწილეთაგან არცერთი განცხადება ან პრეტენზია არ ყოფილა, განაცხადა სამხრეთ ოსეთის გენერალურმა პროკურორმა მაგომედ ბაგაევმა.
ბიბილოვის პოლიტიკური პერსპექტივები
დარჩება თუ არა ბიბილოვი საჯარო პოლიტიკაში თუ დატოვებს რესპუბლიკას, ჯერჯერობით უცნობია.
„ვფიქრობ, ბიბილოვი მოსკოვში გაემგზავრება, რადგან ახალ ხელისუფლებას მის წინააღმდეგ პრეტენზიები ექნება. შესაძლოა მის მიმართ დემონსტრაციული დევნა დაიწყოს. ბოლოს და ბოლოს, საუბარია ფინანსური ნაკადებისთვის ბრძოლაზე, იგივე სიგარეტის კონტრაბანდაზე, ვინ გააკონტროლებს მას. მთავარია გაგლოევის მთავრობაში ფინანსებზე ვინ “დაჯდება“. ეს დანიშვნა გაგლოევის გამარჯვების მთავარ ბენეფიციარებს გვაჩვენებს“, – აღნიშნავს მამიევი.
როლანდ ქელეხსაევს მიაჩნია, რომ ბიბილოვი სამხრეთ ოსეთს არ დატოვებს და შესაძლოა კვლავ სათავეში ჩაუდგას პარტიას ერთიანი ოსეთი, რომელსაც ყველაზე მეტი ხმა აქვს პარლამენტში. მაშინ როცა პარტია „ნიხასს“ – გაგლოევის თანაპარტიელებს – მხოლოდ ხუთი მანდატი აქვს, თუმცა მხარს ოპოზიციური კოალიცია უჭერს.
სტატია მომზადებულია ცხინვალის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
