ევროკავშირისა და CENN-ის დახმარებით, კასრისწყლის ბაღში შენობის გასანათებლად მზის ენერგიას იყენებენ
მზის პანელები კასრისწყლის ბაღში
კახეთში, ახმეტის მუნიციპალიტეტში, სოფელ კასრისწყალის საბავშვო ბაღში, შენობის გასანათებლად საჭირო ელექტროენერგიას მზის პანელებისგან იღებენ.
განახლებადი ენერგიის სისტემით, გასულ წელს ბაღმა 3600 კილოვატი ელექტროენერგია დაზოგა. ამან დაწესებულებას ყოველწლიური ხარჯი 1200 ლარით შეუმცირა.
პარიზის შეთანხმება კლიმატის ცვლილების შესარბილებლად
2017 წლის 21 თებერვალს საქართველოს მთავრობამ დაამტკიცა პარიზის შეთანხმება, რომლითაც შეუერთდა მსოფლიოს 200-მდე ქვეყნის მზაობას, გაატაროს პოლიტიკა გლობალური კლიმატის ცვლილების შესარბილებლად.
პარიზის შეთანხმება არის პირველი უნივერსალური, იურიდიულად სავალდებულო კლიმატის შეთანხმება, რომლის მიზანია გლობალური საშუალო ტემპერატურის ზრდის 1.5°C-მდე შეზღუდვა. ამისთვის ქვეყნებს მთელი რიგი სამუშაოების გატარება უწევთ.
კლიმატის ცვლილების შერბილებისა და მწვანე ეკონომიკაზე გადასვლისთვის, განახლებადი ენერგიის წყაროების დანერგვას დიდი მნიშვნელობა აქვს. ევროკავშირის ქვეყნები უკვე წლებია ამას ცდილობენ და სხვა ქვეყნებსაც ეხმარებიან მსგავსი ინიციატივების განხორციელებაში.
სწორედ ევროკავშირის დახმარებით გახდა შესაძლებელი, მზის პანელების დამონტაჟება ახმეტის ერთი სოფლის საბავშვო ბაღშიც.
საიდან გაჩნდა მზის პანელების დამონტაჟების იდეა საბავშვო ბაღში
ევროკავშირის დაფინანსებულ პროექტს, რომლის მიზანი კლიმატის ცვლილების შერბილებაა, ორგანიზაცია CENN ახორციელებს. ეს არის – „საქართველოს კლიმატის პროგრამა“ – ოთხწლიანი პროგრამა, რომელსაც CENN კახეთის რეგიონული განვითარების ფონდთან (KRDF), ჭიათურელთა კავშირთან (ACU), რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის აგროტურიზმის განვითარების ასოციაციასა (RLS-ADA) და ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირთან (YPU) თანამშრომლობით ახორციელებს.
გასულ, 2023 წელს, CENN-მა, „საქართველოს კლიმატის პროგრამის“ ფარგლებში საგრანტო კონკურსი გამოაცხადა. არასამთავრობო ორგანიზაცია „კახეთმა“ კასრისწყლის ბაღში მზის პანელების დამონტაჟება ამ საგრანტო კონკურსში გამარჯვების შედეგად შეძლო.
გრანტის მოპოვების შემდეგ, ორგანიზაცია „კახეთმა“ მემორანდუმი გააფორმა საბავშვო ბაღების ცენტრთან ახმეტის მუნიციპალიტეტში და დაიწყო მოკვლევა, სად აჯობებდა მზის პანელების დამონტაჟება.
„კვლევის საფუძველზე გადავწყვიტეთ, ეს ყოფილიყო სოფელი კასრისწყალი, რომელიც ახმეტის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრიდან დაახლოებით 160 კილომეტრით არის დაშორებული და მოწყვლად სოფლად ითვლება. ამას დაერთო ისიც, რომ სოფელში საბავშვო ბაღი ახალი გარემონტებული იყო და ვიფიქრეთ, კარგი იქნებოდა, ეს ადგილი აგვერჩია პროექტისთვის“, – ამბობს პროექტის ასისტენტი და ორგანიზაცია „კახეთის“ გამგეობის თავმჯდომარის მოადგილე შორენა ჩაფურიშვილი.
2022 წლის შემოდგომიდან კასრისწყლის საბავშვო ბაღში 3-კილოვატიანი მზის პანელების მონტაჟი დაიწყეს. ვინაიდან რესურსები შეზღუდული იყო, გადაწყდა, რომ თავდაპირველად აქცენტი განათებისთვის საჭირო ელექტროენერგიის გამომუშავებაზე გაკეთებულიყო.
შორენა არ გამორიცხავს, რომ მომავალში ამ ენერგიის გამოყენება გაფართოვდეს:
„თუ შენობაში დამატებითი სისტემები დამონტაჟდება, შესაძლებელი გახდება ამ პანელების საშუალებით ცხელი წყლის გამომუშავებაც და დაფარვის გაფართოებაც“.
პროექტი 2023 წლის გაზაფხულზე დასრულდა. მას შემდეგ, ამ ბაღში ეკექტროენერგიაში თანხა აღარ გადაუხდიათ.
ტრენინგების ციკლი ადგილობრივების ინფორმირებულობის გაზრდისთვის
პროექტის მიზანი, გარდა განახლებადი ენერგიის გამოყენებისა, ინფორმირებულობის გაზრდაც იყო.
პროექტის ფარგლებში, გარემოს დაცვის, კლიმატის ცვლილებების თემაზე, ოცზე მეტი ტრენინგი ჩატარდა. ამ ტრენინგებს არამხოლოდ კასრისწყლის, მეზობელი სოფლების მცხოვრებლებიც ესწრებოდნენ.
შორენა ამბობს, რომ შეხვედრები სხვა სოფლებშიც ტარდებოდა, რათა უფრო მეტ ადამიანს შესძლებოდა დასწრება. დამსწრეთა უმრავლესობა ახალგაზრდები იყვნენ.
„ახალგაზრდების ჩართულობა არ გაგვჭირვებია. უფროსი თაობის მოყვანა იყო უფრო რთული. საბავშვო ბაღის თანამშრომლებიც გვეხმარებოდნენ მობილიზებაში“,- იხსენებს იგი.
ტრენინგებს მოწვეული ექსპერტები ატარებდნენ. თემები მრავალფეროვანი იყო – კლიმატის ცვლილების გამოწვევები, კატასტროფების რისკების შემცირება, განახლებად ენერგიები და მათი გამოყენების საშუალებები.
შორენა ამბობს, რომ ამ ტრენინგების შემდეგ, ზოგმა თავად დაიწყო მცირე პროექტების განხორციელება. ერთ-ერთი ასეთი თამარ ასათაშვილია.
მაშინ თამარი მე-11 კლასის მოსწავლე იყო. ის მეზობელი სოფლიდან, მატანიდან დადიოდა შეხვედრებზე. მსგავსი თემებით იქამდეც იყო დაინტერესებული, ამიტომ, როცა პროექტის შესახებ გაიგო, ინტერესით ჩაერთო:
„ძალიან საინტერესო და პრაქტიკული ტრენინგები იყო. ყველაფერს ჩვენს თავზე ვცდიდით და ჩვენვე ვპასუხობდით. მაგალითად, რატომ ხდება ისე, რომ ჩვენს სოფელში ზამთარი ზამთარს აღარ ჰგავს, ამდენი წელია თოვლი არ მოსულა ნორმალურად, მაშინ, როდესაც მაღალმთიან რეგიონად შეიძლება ჩაითვალოს ეს ადგილი“.
ტრენინგებში მონაწილეობის შემდეგ, თამარი და მისი მეგობრები სხვებს ატრენინგებდნენ. სხვა ინიციატივებიც ჰქონდათ:
„რამდენიმე პროექტზე ვიმუშავეთ. მაგალითად სკოლაში გავაკეთეთ ზარი, რომელიც მზის ენერგიაზე მუშაობს. ახლა ყოველდღე, როცა ზარი ირეკება, ელექტროენერგიის დახარჯვის მაგივრად ის განახლებად ენერგიას იყენებს. შევიძინეთ მზის ენერგიაზე მომუშავე პატარა სასწავლო რობოტები. ასე ჩავრთეთ და დავაინტერესეთ ბავშვები ამ საკითხით.“
თამარი ამბობს, რომ ახალგაზრდები ასეთი საკითხებით დაინტერესებული არიან. ისინი ცდილობენ თავად წამოიწყონ სხვადასხვა სტარტაპ პროექტები გარემოს დაცვისა და კლიმატის ცვლილების თემაზე.
ინტერესი თამარსაც უფრო გაუღრმავდა. ახლა პირველი კურსის სტუდენტია. კომპიუტერულ ინჟინერიას სწავლობს, მაგრამ, არ გამორიცხავს, პარალელურად, განახლებადი ენერგიების თემების შესწავლა დაიწყოს.
რაც შეეხება სოფელ კასრისწყლის საბავშვო ბაღს, მზის პანელების დამონტაჟების შემდეგ პროექტის მოვლა-პატრონობა მუნიციპალიტეტის მერიამ ჩაიბარა. პროექტის ავტორებისგან მათ დეტალური რეკომენდაციები მიიღეს, როგორ უნდა მოუარონ იქ დამონტაჟებულ სისტემას.
შორენა ჩაფურიშვილი ამბობს, რომ ამ პროექტმა მას და მის თანამშრომლებს სტიმული მისცა, მეტი მსგავსი აქტივობა დაგეგმონ და მეტად იზრუნონ რეგიონში განახლებადი ენერგიების დანერგვაზე.
სტატია შექმნილია ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული პროექტის “საქართველოს კლიმატის პროგრამა” ფარგლებში, რომელსაც ახორციელებს CENN, კახეთის რეგიონული განვითარების ფონდთან (KRDF), ჭიათურელთა კავშირთან (ACU), რაჭა–ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის აგროტურიზმის განვითარების ასოციაციასთან (RLS-ADA) და ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირთან (YPU) თანამშრომლობით. პროექტის მიზანია 4 სამიზნე რეგიონში – გურია, იმერეთი, კახეთი და რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთი, სამოქალაქო საზოგადოების გაძლიერება და ადამიანის უფლებებისა და ფუნდამენტური თავისუფლებების ხელშეწყობა წყალსა და ჯანსაღ გარემოზე ხელმისაწვდომობის უფლებებზე აქცენტით.
