დნესტრისპირეთის დაბრუნება. როგორ გავაერთიანოთ მოლდოვა, სანამ რუსეთი უკრაინას ებრძვის
მოლდოვა დნესტრისპირეთს იბრუნებს
უკრაინაში რუსული ჯარების სრულმასშტაბიანმა შეჭრამ დაარღვია ათწლეულების განმავლობაში არსებული სტატუს კვო დნესტრისპირეთის პრობლემის გარშემო. თითქმის ყველა პოლიტიკოსი და ექსპერტი თანხმდება, რომ უახლოეს მომავალში შეიძლება შეიქმნას უნიკალური ვითარება დნესტრისპირეთის პრობლემის მოსაგვარებლად.
თუმცა, მზად არის კი კიშინიოვი ისარგებლოს რეინტეგრაციის ამ ისტორიული შანსით? აქვს კი მას კონფლიქტის მოგვარების კონკრეტული გეგმა?
სტატია მომზადებულია JAMnews-ის პარტნიორი ორგანიზაციის, Newsmaker-ის (კიშინიოვი) მასალის მიხედვით.
____________________________________
ჩემოდანი სახელურების გარეშე
რუსეთის შეტევა უკრაინაზე, მისი სამხედრო წარუმატებლობები, რუსული არმიის უუნარობა მოლდოვის საზღვრამდე მიაღწიოს დნესტრისპირეთის სექტორში, რუსეთის ფედერაციის ავტორიტეტის კოლოსალური ვარდნა საერთაშორისო ასპარეზზე და უკრაინის მნიშვნელოვნად გაზრდილი როლი – ეს ყველაფერი რადიკალურად ცვლის ძალთა ბალანსს დნესტრისპირეთის ირგვლივ მოლაპარაკების პროცესში. უახლოეს მომავალში, ყველა ამ წინაპირობამ შესაძლოა შექმნას „შესაძლებლობის ფანჯარა“ დნესტრისპირეთის ირგვლივ პროგრესისთვის.
სიტუაციები, როდესაც შიდა თუ გარე პოლიტიკური პირობები კონფლიქტის მოგვარების წინაპირობებს ქმნიდა, ადრეც იყო. თუმცა, მოლდოვა ამ „ფანჯრების“ გამოყენებას ვერასოდეს ახერხებდა.
ბოლო ორი ათწლეულის მანძილზე კიშინიოვში არავის უფიქრია დარეგულირების სერიოზულ გეგმაზე და დნესტრისპირეთისთვის რესპუბლიკის შიგნით სტატუსის შეთავაზებაზე.
მოქმედი ხელისუფლება ე.წ. „იუშენკოს გეგმის“ დროინდელ საკანონმდებლო წინადადებებს იყენებს: 2005 წლის კანონს „დნესტრის მარცხენა სანაპიროზე (დნესტრისპირეთი) დასახლებების სპეციალური სამართლებრივი სტატუსის შესახებ“ და მოლდოვის იმდროინდელი პარლამენტის მიერ იუშჩენკოს გეგმის საპასუხოდ მიღებულ დეკლარაციას.
ნაცვლად იმისა, რომ პოლიტიკური გადაწყვეტილებები მოეძებნათ პრობლემის საბოლოო მოგვარებისთვის, მრავალი წლის განმავლობაში აქცენტი გადატანილი იყო დნესტრის ნაპირებს შორის ნდობის აღდგენის ღონისძიებებზე. ვარაუდობდნენ, რომ მსგავს პროგრამებს უნდა შეექმნა პირობები პოლიტიკური გარღვევისთვის და საბოლოოდ მხარეები მზად იქნებოდნენ მოლდოვის ფარგლებში დნესტრისპირეთის სტატუსის განსახილველად.
როგორც რეინტეგრაციის ყოფილი მინისტრი, ვასილი შოვა ამბობს, “დღეს აშკარაა, რომ პოლიტიკური პროცესის ხელშეწყობა ნდობის აღდგენის ღონისძიებებით არარეალური, უტოპიური გეგმა იყო. პროგრესი არ დადგა, თუმცა პროგრესის არარსებობა ბევრისთვის მომგებიანი იყო”.
„ეს ერთ ადგილას დგომა მოსწონდათ არა მხოლოდ ტირასპოლში, არამედ კიშინიოვშიც და ასევე საერთაშორისო მოთამაშეებს, რომლებიც იყვნენ ჩართული პროცესში“, – ამბობს შოვა.
“ტექტონიკური ფილების მოძრაობა”
დღეს უკრაინის ომი ცვლის თამაშის წესებს, რომლებსაც მხარეები და შუამავლები 90-იანი წლების დასაწყისიდან იცავდნენ.
„მჯერა, რომ ამ რთულ ვითარებაში, აუცილებლად გაჩნდება შესაძლებლობების ფანჯარა დნესტრისპირეთის დარეგულირებასთან დაკავშირებით გარღვევის მისაღებად. სხვა საკითხია, რამდენად მზად ვართ ამისთვის. როდესაც შესაძლებლობების ფანჯარა იხსნება, ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ თქვენ ისარგებლოთ ამით“, – ამბობს შოვა.
სერგეი სიდორენკო, უკრაინული გამოცემის Evropeyskaya Pravda-ს მთავარი რედაქტორი და სენსაციური სტატიის “მოვიდა დნესტრისპირეთის ლიკვიდირების დრო” ავტორი, უფრო დეტალურად აღწერს, თუ როგორი იქნება ეს ფანჯარა.
მისი თქმით, ომი ადრე თუ გვიან დასრულდება უკრაინის გამარჯვებით და მშვიდობიანი მრავალმხრივი მოლაპარაკებებით, სადაც გამოიკვეთება რეგიონული უსაფრთხოების მომავალი სისტემის პრინციპები.
„ბევრს ეს არ მოსწონს, მაგრამ უკრაინული ტანკები წითელ მოედანზე არ გაივლიან. უბრალოდ იმიტომ, რომ ეს ბირთვული ქვეყანაა. რუსეთის დამარცხება ამ ომში არ იქნება კაპიტულაციაზე ხელმოწერა. ეს იქნება არა კაპიტულაცია, არამედ სამშვიდობო შეთანხმება. ჩემი აზრით, ამ შეთანხმებაში იქნება გარკვეული დებულებები საქართველოსა და მოლდოვას ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებაც“, – აღნიშნავს სიდორენკო.
ჟურნალისტის თქმით, საერთაშორისო დონეზე სულ უფრო ხშირად ახსენებენ ერთიანი მიდგომის პაკეტს რუსეთის მიერ კონტროლირებადი ყველა ტერიტორიის მიმართ – საქართველოში, უკრაინასა და მოლდოვაში.
ამავდროულად, აღნიშნავს სიდორენკო, მოლდოვაში ოფიციალურ დონეზეც კი არ არის მიღებული დნესტრისპირეთის ოკუპირებულ ტერიტორიად მოხსენიება. ამიტომ “პაკეტური მიდგომა” კიშინიოვის ინტერესებში არ შედის.
„მაგრამ თუ მოლდოვა გააგრძელებს სირაქლემას პოლიტიკას და პრობლემის იგნორირებას, მიუხედავად იმისა, რომ ტექტონიკური ფილები მოძრაობენ, და შეეცდება შეინარჩუნოს გაყინული კონფლიქტის სტატუსი, მაშინ ყველაფერი გადაწყდება კიშინიოვის გარეშე,”- ამბობს სიდორენკო.
ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ ეს არგუმენტი ოფიციალურ კიშინიოვზე არ მუშაობს.
„დიდი ხნის განმავლობაში, მოლდოვას პოლიტიკა დნესტრისპირეთში დაყვანილი იყო პრინციპზე „მოდით, ყველაფერი ჩვენ გარეშე გადაწყვიტეთ“. თუმცა, უნდა გვესმოდეს, რომ როდესაც საქართველოს, უკრაინისა და მოლდოვას შემთხვევები ერთ საქმეში გაერთიანდება, მათზე ერთიანი მიდგომა იქნება გამოყენებული. მოლდოვას ეს არ მოეწონება“, – მიიჩნევს სიდორენკო.
კიშინოველი სირაქლემა
მოლდოვის ხელისუფლების პასიური პოზიცია გასული ათწლეულების განმავლობაში ადვილი ასახსნელია. დნესტრის ორივე ნაპირის მაცხოვრებლები მიეჩვივნენ 30 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში არსებულ მდგომარეობას. მოსახლეობისთვის დღის წესრიგში არ დგას ამ კონფლიქტის საბოლოო, პოლიტიკური მოგვარება. მსგავს მოთხოვნებს ისინი არ აყენებენ.
საშუალოსტატისტიკური მოლდოველისთვის დნესტრისპირეთის კონფლიქტი უბრალოდ არ არსებობს, რადგან ხელს არ უშლის ცხოვრებაში: დნესტრის ნაპირებს შორის მოსახლეობის გადაადგილება შედარებით თავისუფალია, ისევე როგორც საქონლის გადატანა-გადმოტანა; დნესტრისპირეთის საწარმოებს შეუძლიათ ლეგალურად ჩაერთონ საგარეო ეკონომიკურ საქმიანობაში. დნესტრის ნაპირებს შორის არის დიალოგი, არის მჭიდრო ეკონომიკური და ენერგეტიკული კავშირები; მოლაპარაკების პროცესში არც ერთი მხარე არ ცდილობს კონფლიქტის ესკალაციას. შესაბამისად, ამ „ნორმალურობის განცდის“ გამო, მოლდოვის მოქალაქეების დიდი უმრავლესობა ვერ ხედავს რაიმე მნიშვნელოვან პრობლემას გადაუჭრელ კონფლიქტში.
საზოგადოებრივი აზრის კვლევის ცენტრის “ბარომეტრის” ბოლო გამოკითხვის მიხედვით, მოქალაქეების მხოლოდ 2,4 პროცენტი ასახელებს დნესტრისპირეთის კონფლიქტს პრიორიტეტულ პრობლემად, რომელიც სასწრაფოდ უნდა მოგვარდეს.
დნესტრის მარჯვენა სანაპიროზე ძნელად მოიძებნება ადამიანი, რომელიც მხარს დაუჭერდა ტირასპოლზე გადაჭარბებული ზეწოლის იდეას ან დნესტრისპირეთის კონფლიქტის მოგვარების ძალისმიერ სცენარს. საზოგადოებაში არსებობს პოლიტიკური და ეროვნული კონსენსუსი, რომ დნესტრისპირეთის პრობლემის მშვიდობიან გადაწყვეტას ალტერნატივა არ აქვს.
თუმცა, მეორე მხრივ, ტირასპოლთან ურთიერთობაში ნებისმიერი კომპრომისი ან დათმობა უკიდურესად არაპოპულარულია მოლდოველ პოლიტიკოსებსა და მემარჯვენე ამომრჩეველში. მათ გარეშე კი ძნელი წარმოსადგენია დარეგულირების სიცოცხლისუნარიანი მოდელის შექმნა, რომელიც მისაღები იქნებოდა მარცხენა სანაპიროსთვის და მოლაპარაკებების პროცესის ყველა მონაწილისთვის.
ამიტომაც, დნესტრის სტატუს კვოს შენარჩუნება მოლდოვის ხელისუფლებისთვის წამგებიანი სტრატეგია არასოდეს არ ყოფილა. ზოგიერთი არაკეთილსინდისიერი პოლიტიკოსისთვის კი დნესტრისპირეთის არსებობა და მასთან დაკავშირებული არალეგალური კავშირები მომგებიანიც კი იყო.
როგორც ვასილი შოვა ამბობს, ადამიანებმა ისწავლეს ცხოვრება ისე, რომ არ შეიმჩნიონ კონფლიქტი. მოლდოველი პოლიტიკოსები კი, რომლებიც სახელმწიფო ინტერესით უნდა ხელმძღვანელობდნენ და კონფლიქტის მოგვარებას ცდილობდნენ, ამ იდეას ხშირად საკუთარ პოლიტიკურ ამბიციებს სწირავენ.
თუმცა, უკრაინის ომის შემდეგ, შესაძლოა, მოლდოვაშიც შეიცვალოს ვითარება – როგორც რეგიონული კონტექსტი, ისე ქვეყნის შიგნით მდგომარეობა.
გასული წლის შუა რიცხვებში მოლდოვამ უკრაინასთან ერთად მიიღო ევროკავშირში გაწევრიანების კანდიდატის სტატუსი, ევროპული პერსპექტივა და ევროკავშირის ქვეყნების უპრეცედენტო მხარდაჭერა ამ გზაზე. პრეზიდენტმა სანდუმ განაცხადა, რომ მოლდოვას შეუძლია ევროკავშირის წევრი გახდეს უკვე ამ ათწლეულში.
შეიძლება თუ არა დნესტრისპირეთის პრობლემა გახდეს ევროინტეგრაციის დაბრკოლება? ვასილი შოვას თქმით, იმისათვის, რომ მოლდოვის უმაღლესი ჩინოვნიკების სიტყვები ევროინტეგრაციის შესახებ მხოლოდ ლოზუნგებად არ დარჩეს, ხელისუფლებამ მკვდარი წერტილიდან უნდა დაძრას დნესტრისპირეთის საკითხი.
თუმცა, მოლდოვური მედიის ინფორმაციით, კიშინიოვის წარმომადგენლებმა ბრიუსელში მიიღეს სიგნალი, რომ შეცვლილი რეალობის გათვალისწინებით, დნესტრისპირეთის პრობლემა, რომელიც მოსკოვმა სპეციალურად გაყინა იმისთვის, რომ მოლდოვას საგარეო პოლიტიკური შესაძლებლობები დაუბლოკოს, აღარ იქნება დაბრკოლება ევროკავშირში გაწევრიანების გზაზე.
რას ფიქრობენ დნესტრისპირეთში
დნესტრისპირეთის ადმინისტრაციის წარმომადგენლებს მთელი ამ ხნის განმავლობაში ძალიან ახარებდათ კიშინიოვის პასიურობა. ისინი რეგიონში არსებული „ნაცრისფერი“ სიტუაციის მთავარი ბენეფიციარები იყვნენ. დღესაც, შეცვლილი ვითარებისა, ტირასპოლი ცდილობს შეინარჩუნოს არსებული სტატუს კვო, მოლაპარაკებების არსებული ფორმატები და კვლავ დაჟინებით მოითხოვს მაღალი დონის მოლაპარაკებებს – დნესტრისპირეთის ლიდერსა და მოლდოვას პრეზიდენტს შორის.
მოლაპარაკების პროცესში ტირასპოლის ყოფილმა წარმომადგენელმა ვლადიმერ იასტრებჩაკმა განაცხადა, რომ კიშინიოვი დღეს ცდილობს ისარგებლოს უკრაინის სიტუაციით და ამაში კარგი არაფერია. თუმცა, ის აღიარებს, რომ ომის გამო კიშინიოვი ბევრად უფრო ხელსაყრელ მდგომარეობაში აღმოჩნდა და რეგიონზე ზეწოლის გაცილებით მეტი ბერკეტები აქვს.
ვლადიმერ იასტრებჩაკი აღიარებს, რომ დნესტრისპირეთის დარეგულირება შეიძლება გახდეს უკრაინის ომის შემდგომი დიდი შეთანხმების ნაწილი. თუმცა, მისი თქმით, ამ შეთანხმების კიშინიოვსაც უნდა ეშინოდეს.
„ვაღიარებ, რომ დნესტრისპირეთის დარეგულირება, შესაძლოა, ზოგიერთი გლობალური პროცესის ნაწილი გახდეს. თუმცა, მხოლოდ დნესტრისპირეთს არ გაცვლიან. თუ ჩვენ გაცვლა იქნება, მაშინ კიშინიოვსაც უნდა ეშინოდეს, ”- ამბობს იასტრებჩაკი.
რატომ ვერ აიღებს კიშინიოვი დნესტრისპირეთს ძალით?
ომის პირველ კვირებში, როდესაც გაურკვეველი იყო, სადამდე ჩავიდოდნენ რუსული ტანკები, მოლდოვის ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებდა იმისთვის, რომ ქვეყნის შიგნით დესტაბილიზაცია არ მომხდარიყო და რუსეთის პროვოცირება არ გამოეწვია.
თავის მხრივ ტირასპოლიც მშვიდობისმოყვარე და პაციფისტურ გზავნილებს აგზავნიდა კიევის მისამართით.
თუმცა, რუსეთის არმიამ უკრაინის თავდაცვაზე კბილები წაიტეხა და გეგმის მიუხედავად, რუსებმა ვერ შეძლეს სახმელეთო დერეფნის გაკეთება დნესტრისპირეთამდე. მიუხედავად ამისა, მოლდოვას ტერიტორიაზე ომის გავრცელების საფრთხე მაინც არ გამქრალა.
სერგეი სიდორენკოს თქმით, რუსული ჯარების სრულმასშტაბიანი შემოჭრის პირველ თვეებში უკრაინაში სერიოზულად და მუდმივად განიხილებოდა დნესტრისპირეთის საკითხის ძალისმიერი გადაწყვეტის იდეა.
”გაზაფხულის ბოლოს – ზაფხულის დასაწყისში, როდესაც უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა წარმატებული კონტრშეტევა დაიწყეს და მეტი იარაღი გაუჩნდათ, დნესტრისპირეთის საკითხის ძალით მოგვარების თემა ძალიან პოპულარული იყო პოლიტიკოსებში. არ იყო კარგად გააზრებული, თუ რატომ არ უნდა გაეკეთებინათ ეს. პოლიტიკოსები, რომლებიც ამ იდეას პროპაგანდას უწევდნენ, დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ მოლდოვაც მადლობელი იქნებოდა“, – ამბობს ჟურნალისტი.
მისი თქმით, ეს იდეა პოპულარული იყო უკრაინის სპეცსამსახურებშიც.
თუმცა, სიდორენკოს თქმით, ამჟამად სამოქალაქო საზოგადოებისა და ექსპერტების ძალისხმევით პოლიტიკოსებს აუხსნეს, რომ დნესტრისპირეთის პრობლემის გადასაჭრელად ძალის გამოყენება მიუღებელია.
„დღეს სპეცსამსახურებს ამ საკითხში შეუდარებლად მეტი ინფორმაცია აქვთ. მათ ესმით, რომ სამხედრო გადაწყვეტილება არც ისე პოპულარულია“, – ამბობს სიდორენკო.
ჟურნალისტი აღიარებს, რომ მთავარი მიზეზი, რის გამოც დნესტრისპირეთის პრობლემის ძალისმიერი გადაწყვეტა შეუძლებელია, არის კიშინიოვის პოზიცია და ფართო საზოგადოებრივი კონსენსუსი მოლდოვაში კონფლიქტის ექსკლუზიურად მშვიდობიანი გადაწყვეტის ირგვლივ.
ახლა, როდესაც დნესტრის მარცხენა სანაპიროზე სამხედრო ესკალაციის რისკები საგრძნობლად შემცირდა, ვიდრე ექვსი თვის წინ, მოლდოვის ხელისუფლება ახალი ამოცანის წინაშე დგას: შეეცადოს გამოიყენოს რეგიონული კონტექსტი კონფლიქტის სრულად მოსაგვარებლად.
აქვს თუ არა PAS-ს გეგმა?
ხელისუფლების ყველა წარმომადგენელი, ვისთანაც ისაუბრა სტატიის ავტორმა, აღიარებს, რომ მომავალში, რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტის შედეგად, შეიძლება შეიქმნას გარემოებები, რომლებიც მოლდოვას კონფლიქტის მოგვარების საშუალებას მისცემს. და, როგორც მიხაილ პოპშოიმ აცხადებს, სირცხვილი იქნება, ”თუ იქნება შესაძლებლობა და ჩვენ არ ვიქნებით მზად”.
ჯერჯერობით, კიშინიოვს არ აქვს არავითარი გეგმა. თუმცა, ხელისუფლება მუდმივად გვპირდება, რომ უახლოეს მომავალში ასეთი გეგმა ექნება. თუ ხელისუფლების წარმომადგენლების განცხადებებს გადავხედავთ, ისიც ჩანს, რომ ერთიანი ხედვაც კი არა აქვთ.
ვინ იხდის რეინტეგრაციას?
დნესტრისპირეთის რეგიონის რეინტეგრაცია მოლდოვას ეკონომიკურ და სამართლებრივ სივრცეში მნიშვნელოვან ფინანსურ რესურსებს მოითხოვს. ახლა რეგიონის ეკონომიკა რუსეთიდან პრაქტიკულად უფასო გაზის მიწოდებას ეფუძნება. აშკარაა, რომ როგორც კი რეგიონი რეინტეგრაციის გზას დაადგება, თავისუფალი გაზი შეწყდება. მხოლოდ მისი ღირებულება მიმდინარე საბაზრო ფასებში წელიწადში 1,5 მილიარდ დოლარად არის შეფასებული.
მეტიც, დნესტრისპირეთში არ არსებობს ჯანმრთელობის დაზღვევის სისტემა და არ განხორციელებულა უმნიშვნელოვანესი საგადასახადო რეფორმები – რეგიონში, მაგალითად, დღგ არ გროვდება. სახელმწიფო მოხელეთა ხელფასები საგრძნობლად დაბალია, ვიდრე მარჯვენა სანაპიროზე.
მიუხედავად ამისა, ექსპერტებს და პოლიტიკოსებს დნესტრისპირეთის პრობლემის ამ ნაწილის მოგვარება არ მიაჩნიათ დიდ პრობლემად.
„დიახ, ფინანსური ინიექციები მნიშვნელოვანი იქნება. ჩვენ ეს ვიცით აღმოსავლეთ გერმანიის მაგალითიდან, მაგრამ დნესტრისპირეთი არ არის გდრ, განსხვავებული პროპორციებია. ვფიქრობ, რომ ეს სიტუაცია გაგებას იპოვის ჩვენს პარტნიორებში. ვვარაუდობ, რომ დახმარების დიდი სურვილი იქნება, მთავარია, პოლიტიკური წარმატება იყოს“, – ამბობს მოლდოვის პარლამენტის ვიცე-სპიკერი მიხაილ პოპშოი.
ის პრობლემას უფრო პოლიტიკურ პლანზე ხედავს. მისი თქმით, მოლდოვის ზოგიერთ მოქალაქეს არ გაუხარდება, როდესაც მარჯვენა სანაპირო დნესტრისპირეთს დაასუბსიდირებს.
„საჭირო იქნება მოქალაქეებთან მუშაობა, იმის ჩვენება, თუ რას მიიღებს სანაცვლოდ ხალხი. დნესტრისპირეთის ეკონომიკური პოტენციალის გათვალისწინების გარეშეც კი, კონფლიქტის მოგვარება უცხოური ინვესტიციების შემოდინების მიზეზი გახდება. ეს არის სარგებელი, რომელიც აღემატება ნებისმიერ ხარჯს“, – დასძენს ის.
ეკონომიკის ექსპერტი ვიაჩისლავ იონიცეს თქმით, იმისათვის, რომ მარცხენა სანაპიროს სუბსიდირება არ მოხდეს მთელი მოლდოვის განვითარების ხარჯზე და არ გამოიწვიოს მარჯვენა სანაპიროს მაცხოვრებლების კრიტიკა, ერთგვარი „მარშალის გეგმა“ იქნება საჭირო.
ვასილი შოვას თქმით, მომლაპარაკებლებს დიდი ხანია აქვთ გააზრებული, რომ მოლდოვას რეინტეგრაცია ფინანსურად სპეციალურად ამ მიზნით შექმნილი ფონდებიდან უნდა იყოს მხარდაჭერილი. „1997-1998 წლიდან მოლაპარაკებებში ყოველთვის იყო მოსაზრება, რომ მოგვარების მოდელის დამტკიცება შეიცავს დებულებას პოსტკონფლიქტური განვითარების ფონდის შექმნის შესახებ. გასაგებია, რომ ამისთვის საერთაშორისო მხარდაჭერაა საჭირო. ასევე, მოსახლეობამ უნდა გაიგოს, რომ კონფლიქტის მოგვარებით მათი ცხოვრება გაუმჯობესდება” – ამბობს შოვა.
სანდუს მემკვიდრეობა თუ ზელენსკის?
არც პოლიტიკოსებს და არც ექსპერტებს ეჭვი არ ეპარებათ, რომ დნესტრისპირეთის დასახლების გარშემო რეგიონული კონტექსტი სწრაფად იცვლება. მაგრამ არის თუ არა ეს გაგება საკმარისი იმისათვის, რომ მათ, ვინც კიშინიოვში გადაწყვეტილებებს იღებს, ჰქონდეთ პოლიტიკური ნება და გამბედაობა, ისარგებლონ ამ „შესაძლებლობის ფანჯრით“?
სერგეი სიდორენკოს თქმით, მაია სანდუს ან მის გუნდს არ ესმით, თუ როგორ მოიქცნენ ახალ პირობებში.
“მაქვს განცდა, რომ მოლდოვის ხელისუფლებამ ყველაფერი თვითდინებაზე მიუშვა, როგორც ამას წინა ათწლეულებში აკეთებდნენ. მაია სანდუს ძალიან ცოტა დრო აქვს. შესაძლებლობების ფანჯარა ძალიან მცირეა, ფანჯრები კი ძალიან სწრაფად იხურება“, – ამბობს სიდორენკო.
ის ასევე დასძენს, რომ პრეზიდენტი მაია სანდუ, მისი აზრით, ვერ აცნობიერებს, რომ დნესტრისპირეთის კონფლიქტის მოგვარება შეიძლება იყოს მთავარი დამსახურება მის პოლიტიკურ კარიერაში.
„მიჭირს წარმოდგენა, რას გავაკეთებდი მაია სანდუს ადგილას. ვინ კურირებს მის ხელისუფლებში დნესტრისპირეთის საკითხს? არავინ. მიუხედავად დიდი პატივისცემისა მის მიმართ, უნდა ვაღიარო, რომ სანდუს არ გააჩნია პოლიტიკური სიმწიფე. მას არ ესმის, რა არის პოლიტიკური მემკვიდრეობა. ის პრეზიდენტი იქნება ერთი ან ორი ვადით. მაგრამ რა დარჩება მის მემკვიდრეობად? მემკვიდრეობა ნიშნავს გახდე ადამიანი, რომელმაც გააერთიანა ქვეყანა“, – ამბობს ჟურნალისტი.
“ამისთვის – აღნიშნავს სიდორენკო – მოლდოვის პრეზიდენტმა ინიციატივა საკუთარ ხელში უნდა აიღოს, რადგან თუ დნესტრისპირეთის საკითხი მოულოდნელად თავისთავად მოგვარდება, ეს მისი დამსახურება არ იქნება. „ეს იქნება პრეზიდენტ ზელენსკის მემკვიდრეობა.“
მასალა მომზადებულია JAMnews-ის პარტნიორი ორგანიზაციის მიერ მოლდოვაში “Newsmaker”, რუსულენოვანი მედიაქსელის მხარდაჭერით
