მექსიკის გავლით ამერიკაში - სად და რატომ გარბიან ქართველები
ამ სტატიაში JAMnews-ი მოგიყვებათ იმ ადამიანების ისტორიებს, რომლებიც საკუთარი ქვეყნიდან გარბიან – სოცოცხლისა და ჯანმრთელობისთვის სახიფათო გზას გადიან, რომ მექსიკის გავლით ამერიკაში მოხვდნენ. რატომ არის გაუსაძლისი სამშობლოში დარჩენა და როგორ ხვდება მათ საოცნებო ამერიკა.
მექსიკის გავლით ამერიკაში
ნახევარ წელიწადზე მეტია, საქართველოს ათასობით მოქალაქე, არალეგალურად კვეთს მექსიკა-ამერიკის საზღვარს და ამერიკელ მესაზღვრეებს ბარდება.
მექსიკის გავლით ამერიკაში მოხვედრა, საქართველოდან შრომითი მიგრაციის ახალი და ერთ-ერთი მთავარი მიმართულებაა. ზუსტი სტატისტიკა, თუ რამდენმა ადამიანმა დატოვა ქვეყანა ამერიკაში წასასვლელად, უცნობია, თუმცა კვლევის გარეშეც სურათი ცხადია – ამ გზას ასობით და ათასობით მოქალაქე ადგას ან ფიქრობს რომ დაადგეს. მიდის ყველა სქესისა და ასაკის ადამიანი, მიდიან ოჯახებით, ფეხმძიმე ცოლებითა და მცირეწლოვანი ბავშვებით.
არალეგალი მიგრანტების გზა ამერიკამდე რთული, ხანგრძლივი, სარისკო და ძვირია. ადამიანები საშუალოდ, 15-დან 20 ათას დოლარამდე იხდიან იმისთვის, რომ მიაღწიონ ამერიკამდე, ჩაბარდნენ არალეგალად და იქ ცხოვრება, ერთი ხელი ტანსაცმლით, ნულიდან დაიწყონ.
გარდა ამისა, ამ გზაზე, რომელიც ზოგისთვის თვეებიც კი იწელება, ისინი უძლებენ მექსიკის საემიგრაციო ციხეებს, შიმშილს, სიცივეს, გაურკვევლობას, შიშს.
ბოლო თვეებში ამ გზით ამერიკაში მასობრივად მიდიან საჯარო მოხელეებიც – პოლიციელები, საბაჟო სამსახურის თანამშრომლები, ბანკის მოსამსახურეები. მათ შორის, შედარებით მაღალ პოზიციებზე დასაქმებულებიც – სამმართველოების უფროსები და განყოფილების ხელმძღვანელები.
„ვმუშაობ, მაგრამ ამ ხელფასით რა ვქნა?!“ – რას გაურბიან ადამიანები საქართველოდან
36 წლის თათია (სახელი შეცვლილია) ნიუ-ჯერსში, ერთ-ერთ ოჯახში მოხუცი ქალის დამხმარედ მუშაობს. სადილებს ამზადებს, ასეირნებს, საყიდლებზე მიჰყავს. მუშაობს ყოველდღე და დღეში 180 დოლარს იღებს. თათიას თვეში მხოლოდ ორი დასვენების დღე აქვს:
„სამი თვეა აქ ვარ და ძალიან ხშირად მიფიქრია, რომ ავიღებ ბილეთს და წავალ. სახლიდანაც უთქვამთ, რომ არ ღირს ამდენი ნერვიულობა. მეუბნებიან დაბრუნდიო, მაგრამ არა, ვერ დავბრუნდები“.
თათია პროფესიით იურისტია. 11 წელიწადი საჯარო სამსახურში, ერთ-ერთ სამინისტროში მუშაობდა. ბოლო წლებში სამსახურში სიტუაცია ისე შეიცვალა, გაძლება გაუჭირდა:
„ხელფასი დაბალი, მუშაობ ბევრს, გავიწროებენ. გისწავლია, მაგისტრატურა გაქვს დამთავრებული, შენი საქმე იცი და უცებ შეიძლება ისეთი ადამიანი მოიყვანონ და დააწინაურონ, რომელმაც ქართულიც კი არ იცის გამართულად, ინგლისურზე აღარაფერს ვამბობ. ჩემმა უფროსმა, მაგალითად, მიმტანი გოგო მოიყვანა და ჩემზე მაღალი ხელფასი დაუნიშნა. ასეთი შემთხვევები ძალიან ბევრი იყო“.
2019 წელს თათია სამსახურიდან წამოვიდა და კერძო ბიზნესის დაწყება სცადა – თბილისში კვების ობიექტი გახსნა. პანდემიის დროს სახლში მიტანის სერვისით კარგად იმუშავა. თუმცა, მერე მუშაობა გაუჭირდა, კლიენტები შემცირდა, თათია ხელფასებს ვეღარ იხდიდა და რესტორანი დახურა.
თათიამ ემიგრაციაში წასვლაზე დაიწყო ფიქრი. საოცნებო ქვეყანა ამერიკა იყო.
- როგორ ხვდება საქართველო რუსეთიდან და ბელარუსიდან ემიგრანტებს
- თავშესაფრისთვის ევროპაში – რა ემუქრება უვიზო რეჟიმს
საქართველოდან ამერიკაში მოხვედრის ლეგალური გზა ვიზა ან მწვანე ბარათის (Green Card) მოგებაა. ვიზის მიღება რთულია. მწვანე ბარათს კი ერთეულები იგებენ.
თათიას ერთადერთი არჩევანი ჰქონდა – არალეგალური გზით წასვლა:
„იანვრის ბოლოს შემთხვევით გავიგე, რომ ამერიკაში მექსიკის გავლით შეიძლებოდა მოხვედრა. ჩემი ახლობელი ჩავიდა. მეც ამ გზით მოხვედრაზე დავიწყე ფიქრი“.
ჩრდილოეთ ამერიკის სამხრეთით მდებარე მექსიკა, რომელსაც შტატებთან 3141 კილომეტრი სიგრძის საზღვარი აქვს, წლებია არალეგალი მიგრანტების თავშეყრის ძირითადი ადგილია. ისინი, ვინც ამერიკაში ლეგალური გზებით ვერ ხვდებიან, იქ მოხვედრას მექსიკის გავლით ცდილობენ. ჩადიან მექსიკის რომელიმე სასაზღვრო ქალაქში და შემდეგ, მექსიკა-ამერიკის საზღვარზე, სასაზღვრო პოლიციას ბარდებიან.
2021 ფისკალურ წელს (2020წლის 1-ლი ოქტომბრიდან 2021 წლის 30 სექტემბრამდე), ამერიკის სასაზღვრო პატრულმა აშშ-მექსიკის საზღვარზე 1.6 მლნ მიგრანტი დააკავა.
ორგანიზაცია Pew Research Center-ის მონაცემებით, 2021 წელს, მექსიკაზე მიგრანტების მხოლოდ 37 პროცენტი მოდიოდა. გაიზარდა მიგრაცია ისეთი ქვეყნებიდან, რომლებიც ისტორიულად, აქამდე მიგრაციულ ნაკადებში არ ხვდებოდნენ.
როგორც CNN წერს, აშშ-ს შიდა უსაფრთხოების დეპარტამენტზე დაყრდნობით, მიმდინარე ფისკალურ წელს ამერიკის საზღვრის გადაკვეთისას 748 მიგრანტი დაიღუპა. ეს მაჩვენებელი 200-ით აჭარბებს წინა, 2021 წლის რეკორდულ მაჩვენებელს – 557-ს და თითქმის გასამმაგებულია, მაგალითად, 2015 წელთან შედარებით.
მიგრანტები იღუპებიან რთული რელიეფის, მათ შორის უდაბნოს სიცხის გამო, მდინარეების გადაკვეთის დროს ან კედლიდან ვარდებიან. ყველაზე მაღალი (შემთხვევების 55%) სიკვდილიანობა ივლისი – სექტემბრის პერიოდშია, მაშინ, როდესაც მაღალი სიცხეა.
რა გზებით მიდიან მექსიკაში
მექსიკაში ლეგალურად ჩასასვლელად ორი გზა არსებობს – მექსიკის ვიზა, ან შენგენის წევრი, რომელიმე ქვეყნის, სამუშაო, D კატეგორიის ვიზა.
საქართველოში მექსიკის საკონსულო არ არის. ვიზის მიღების მსურველი განაცხადს ელექტრონულად ავსებს და გასაუბრებისთვის ყველაზე ახლოს, თურქეთში ჩადის. ბოლო პერიოდში, მექსიკამ ვიზების გაცემა გაართულა. ამიტომ, უმეტესობა ამ გზის გავლას არც ცდილობს.
ქართველებს ერთადერთი გზა რჩებათ – მექსიკაში D კატეგორიის ვიზით მოხვედრა. იმ ქვეყნებს შორის, რომელთა ვიზებსაც იღებენ, ყველაზე პოპულარული პოლონეთია.
პოლონეთს რამდენიმე პლუსი აქვს – სამუშაო მიგრაცია საქართველოდან ისედაც დიდია და ვიზის მიღება მარტივია. თანაც, სხვა ქვეყნებთან (მაგალითად, ლიტვა, ლატვია) შედარებით, ვიზის მიღება იაფიც ჯდება. თუმცა, პრობლემაა ის, რომ ხანდახან პროცესი ხანგრძლივდება.
თათია თბილისში ერთ-ერთ ტურისტულ სააგენტოს დაუკავშირდა. სააგენტო მას 300 ევროს სანაცვლოდ პოლონეთის ვიზას დაჰპირდა. სააგენტომ თათიას ნაცვლად მოიძია დამსაქმებელი პოლონეთში, გააკეთა მოწვევა და საელჩოში განაცხადი შეავსო.
პოლონეთის საელჩო განაცხადებს ლოტოტრონის პრინციპით განიხილავს. ლოტოტრონი ყოველ შაბათს თამაშდება. ზოგი მის რიგს თვეობით ელოდება. თათიას გაუმართლა, მისი სახელი და გვარი მეორე კვირასვე ამოვიდა.
საკონსულოში მისულმა თათიამ უკვე იცოდა რა უნდა ეპასუხა, თუ მას ძალიან ჩაეძიებოდნენ. იცოდა, რომ ჰქონდა ყალბი მიწვევა სუპერმარკეტიდან, იცოდა სად უნდა ეცხოვრა, რამდენი ექნებოდა ხელფასი, იმ მარკეტის მისამართი, სადაც უნდა ემუშავა და ა.შ.
გასაუბრება 19 აპრილს იყო. ერთ კვირაში თათიამ პოლონეთის, D კატეგორიის ვიზა მიიღო.
ნაბიჯი მეორე – გადამყვანი
ორი შვილის მარტოხელა დედა, 33 წლის მაია (მისი სახელიც შეცვლილია) ზუგდიდიდან მძიმე სოციალურ ფონს გაექცა. 1500 ლარი ხელფასი, რომელსაც მაია ერთ-ერთ ბანკში იღებდა, არაფერში ჰყოფნიდა. ორ მეგობართან ერთად მან ამერიკაში გადაწყვიტა წასვლა. ვიზაზე განაცხადი რამდენჯერმე ჰქონდა შევსებული, უშედეგოდ, ამიტომ, პირდაპირ არალეგალური გზის ძიება დაიწყო.
პოლონეთის ვიზაში მაიამ 250 დოლარი გადაიხადა. D კატეგორიის ვიზა მიიღო როგორც კერძო კომპანიის კურიერმა, რომლისთვისაც საათში 15 ზლოტი (დაახლ. 3 აშშ დოლარი) უნდა გადაეხადათ. ამის შემდეგ, გადამყვანის ძებნა დაიწყო.
გადამყვანები არიან ადამიანები, რომლებმაც არალეგალი მიგრანტები მექსიკა-ამერიკის საზღვრამდე უნდა მიიყვანონ. ამ მომსახურებაში ისინი საშუალოდ 10-დან 15 ათას დოლარამდე თანხას იღებენ. ამ თანხაში ამერიკის საზღვრის კედლამდე მოხვედრა შედის. გაუთვალისწინებელ ხარჯებს, უმეტესად, თავად მიგრანტები იხდიან.
გადამყვანები სხვადასხვა ეროვნების ადამიანები არიან. მათ სოციალური ქსელების სხვადასხვა ჯგუფებში პოულობენ. ბევრია ქართველი გადამყვანიც. გადამყვანები მიგრანტებს დეტალურ ინსტრუქციას აძლევენ, თუ როგორ უნდა იმოქმედონ – როდის გაფრინდნენ, რომელი ტერმინალით შევიდნენ. ისიც კი უნდა დაზუსტდეს, რა ეცმებათ გაფრენის დღეს.
თათიამ და მაიამ გადამყვანები თბილისში იპოვეს. ორი სხვადასხვა ადამიანი. თათია 12 ათას დოლარზე შეუთანხმდა, მაია 8 ათასზე. თათიამ თანხა ოჯახის წევრების დახმარებით შეაგროვა. მაიამ მანქანა გაყიდა.
გზა ევროპიდან მექსიკამდე
მექსიკამდე ჩასასვლელად ქართველი მიგრანტები ევროპის რომელიმე ქალაქს ირჩევენ. ყველა სხვადასხვას. შემდეგი გაჩერება მექსიკის ქალაქებია. აქაც ყველა სხვადასხვა ქალაქში ჩადის და სხვადასხვა გზას გადის. საბოლოოდ ყველა რომელიმე სასაზღვრო ქალაქში უნდა მოხვდეს. ამ სტატიის გმირების საბოლოო პუნქტი მეხიკალი იყო – ჩრდილოეთ მექსიკის ქალაქი.
ყველაზე რთული მექსიკაში შესვლაა. ზოგს უმართლებს და პირველივე მცდელობაზე რომელიმე ქალაქში შედის, ზოგი საემიგრაციო ციხეში ხვდება. ციხეშიც ყველა სხვადასხვა დროით რჩება.
თათია საქართველოდან ჯგუფთან ერთად წავიდა. მის გადამყვანს ერთდროულად 21 კაცი გადაჰყავდა. მექსიკაში როგორც ტურნირზე მიმავალი სპორტული ჯგუფი, ისე წავიდნენ. თათიას მძლეოსნის როლი უნდა მოერგო, ზოგი ველოსიპედისტი იყო.
თათიას ჯგუფი მექსიკაში ესპანეთის გავლით წავიდა. მაია და მისი მეგობრები კი საფრანგეთის, პარიზით.
მაია და მისი ორი მეგობარი პარიზში ოთხ დღეს დარჩნენ. გაფრენის წინა დღეს გაიგეს, რომ საზღვარზე პრობლემები შეიქმნა, გადამყვანის მოსყიდული მესაზღვრეები დაიჭირეს. ფრენა ჩაიშალა, ბილეთები გაუქმდა.
ერთი კვირის მერე ბილეთები თავიდან იყიდეს, რეგისტრაცია გაიარეს და ჩასხდომა რომ დაიწყო, მაია და მისი მეგობრები გასასვლელში [გეითში] აღარ შეუშვეს:
„გვითხრეს, რომ D კატეგორიის ვიზით რამდენიმე ქვეყანამ აკრძალა მექსიკაში ფრენა და ერთ-ერთი იყო პარიზი. სხვა ქართველებიც შეგვხვდნენ, იგივე გადამყვანი ჰყავდათ. ყველა ჩავრჩით“.
მაიამ და მისმა მეგობრებმა მეორე ბილეთის თანხაც დაკარგეს. ამას პარიზში ცხოვრების ხარჯი ემატებოდა. გადამყვანს, რომლისთვისაც კუთვნილი 8 ათასი დოლარი მექსიკაში ჩასვლის შემდეგ უნდა ჩაერიცხათ, ამ ხარჯის ჩამოკლება სთხოვეს. გადამყვანი გაბრაზდა და საერთოდ უარი უთხრა მომსახურებაზე. გოგოები პარიზში, გადამყვანის გარეშე დარჩნენ.
რამდენიმე დღეში, სოციალური ქსელის ჯგუფებში, მაიამ ახალი გადამყვანი იპოვა. მას 7 ათას დოლარზე შეუთანხმდნენ. გადამყვანმა მაიას ჯგუფს ამსტერდამით ურჩია წასვლა.
მაია და მისი მეგობრები პარიზიდან ჯერ ამსტერდამში ჩაფრინდნენ, შემდეგ კი მეხიკოში. აქ ახალი პრობლემები დაიწყო.
მაია და ერთი მეგობარი საპასპორტო კონტროლზე ერთად მოხვდნენ:
„მე რაღაცნაირად გამიმართლა, გავიარე, მაგრამ, იმავე მესაზღვრემ მალევე მეორე ქართული პასპორტიც რომ აღმოაჩინა, ორივე დაგვაკავეს. საემიგრაციოში გადაგვიყვანეს. 24 საათი ვიყავით. არ ვიცოდით რა გველოდებოდა, დაგვადეპორტებდნენ თუ დაგვაკავებდნენ. ამდენი პრობლემის მერე, კიდევ ეს, ძალიან შოკური და სტრესული იყო“.
24 საათის შემდეგ, ორივე უკან, ამსტერდამში დააბრუნეს.
ამის შემდეგ, გადამყვანის რჩევით, გოგოები დაიშალნენ და მესამედ სცადეს მექსიკაში გაფრენა, ცალ-ცალკე და სხვადასხვა ქალაქში.
ამჯერად გაუმართლათ. თუმცა, მაიამ მაინც იწვალა. მის პასპორტში უკვე იყო მექსიკის ბეჭედი, მაია დაკითხვაზე გადაიყვანეს:
„გამომკითხეს სად და რატომ მივდიოდი, რატომ მქონდა პასპორტში ბეჭედი, რატომ მქონდა ამერიკის ვიზაზე უარი, ესეც იცოდნენ. გამიმართლა, რომ ენა ვიცოდი და დამაჯერებლად ვპასუხობდი. დავარწმუნე, რომ ვიყავი ტურისტი, ვაჩვენე ფოტოები თუ რამდენს ვმოგზაურობდი. ვუთხარი, რომ ჩემი მეგობრებო ისვენებდნენ კანკუნში (მექსიკის საკურორტო ქალაქი_JAMnews) და მათთან ერთად უნდა შევხვედროდი ახალ წელს. მთელი ისტორია გამოვიგონე. რაღაც დოკუმენტზე მომაწერინეს ხელი და 40 წუთში გამომიშვეს“.
ეს დოკუმენტი მექსიკაში 90-დღიანი ყოფნის ნებართვა იყო.
მექსიკის ციხეში
თათია მექსიკაში მადრიდიდან გაფრინდა. ჯერ მეხიკოში (მექსიკის დედაქალაქი), შემდეგ კი მეხიკალში (ქალაქი ჩრდილოეთ მექსიკაში) ჩავიდა. მაგრამ, მისი 21-კაციანი ჯგუფიდან, ოთხი ადამიანი პირველ მცდელობაზე მექსიკის საემიგრაციო ციხეში მოხვდა:
„ჩვენი ჯგუფის ამ ოთხი წევრისთვის ბილეთები აღარ იყო. ისინი სხვა რეისით გამოფრინდნენ. ამასობაში მეხიკოში მესაზღვრები შეიცვალნენ. ოთხივე დაიჭირეს და საემიგრაციო ციხეში გადაიყვანეს. საშინელ პირობებში – სიბინძურე, საშინელი საჭმელი, ტარაკნები. ყველაფერი ჩამორთმეული გაქვს, ოჯახთან კონტაქტი არ გაქვს“.
ტელეფონის ჩამორთმევამდე, ოთხიდან ერთმა მოასწრო დანარჩენებისთვის მიეწერა, რომ დააკავეს. თათიამ გადამყვანს დაურეკა. გადამყვანს ერთი კვირა დასჭირდა, რომ ეს ოთხი ადამიანი ციხიდან დაეხსნა. როგორ მოახერხა ეს, თათიამ არ იცის.
გადამყვანმა ოთხივე ადამიანი მექსიკის სხვა ქალაქში, ვიღაცის კერძო სახლში გადაიყვანა. თათიას მეგობარი იხსენებს, რომ მასპინძელი კაცი საშიშად გამოიყურებოდა, მაფიის უფროსს გავდა. მის სახლშიც კი არ იყვნენ, ეზოში, რაღაც ქოხში დააბინავეს.
ერთი კვირის შემდეგ ამ ოთხმა ადამიანმა გაფრენა მეორედ სცადა. ამჯერად ტიჰუანაში (ქალაქი ჩრდილო-დასავლეთ მექსიკაში) ჩაფრინდნენ, მაგრამ ისევ დააკავეს:
„ამ ოთხიდან ერთ-ერთი გოგო ბუნებრივი თმებით შევიდა ციხეში და იქიდან ჭაღარა გამოვიდა. ბოლო ცდა რჩებოდათ, მესამედაც ციხეში რომ მოხვედრილიყვნენ, პირდაპირ დაადეპორტებდნენ. ეშინოდათ, ძალიან ცუდად იყვნენ, უკან უნდოდათ დაბრუნება, საქართველოში. მაგრამ, მაინც სცადეს და მესამე მცდელობაზე გამოუვიდათ, კანკუნში შემოვიდნენ“.
მიუხედავად ამ წვალებისა, თათიას ჯგუფის წევრებს მაინც გაუმართლათ. შემდეგ, უკვე ამერიკაში, თათია უამრავ ისეთ ადამიანს შეხვდა, რომლებმაც მექსიკის საემიგრაციო ციხეებში ორ თვეზე მეტი გაატარეს. ახლა მისი ახლობელი გოგოა ამერიკისკენ გზაში და უკვე თვე-ნახევარია მექსიკის ერთ-ერთ ციხეშია.
ოკეანეში ჩაძირულები
მექსიკის გავლით ამერიკაში მოხვედრაზე ათობით მითი და ლეგენდა არსებობს. ფეისბუკზე რამდენიმე მრავალათასიანი ჯგუფია შექმნილი. ამ ჯგუფებში დღეში ათობით “პოსტი” იწერება. ადამიანები კითხულობენ რა გზებით გადავიდნენ ამერიკაში. ითხოვენ რჩევას ან წერენ საკუთარ ისტორიას. კითხულობენ რამდენად სანდოა ესა თუ ის, კონკრეტული გადამყვანი.
ზოგი წერს, რომ მისი ახლობელი ციხეშია, რამდენიმე კვირაა ხმას ვერ აწვდენენ და არ იციან, რა ქნან. ერთი კაცი კითხულობდა, ღირს თუ არა მექსიკის გავლით ჩვილით, ან ორსული ცოლით წასვლა. ბევრი ეძებს კომპანიონს, კონკრეტული მოთხოვნებით – მაგალითად, 35 წლამდე გოგოს, ან ახალგაზრდა ბიჭს, რომ თითქოს როგორც წყვილი ისე წავიდნენ.
უმეტესად წერენ ლათინური შრიფტით. ყალბი პროფილებით. უმეტესობას ეშინია და ვინაობის გამხელა არ სურს. ისინი არ ესაუბრებიან ჟურნალისტებსაც, რადგან ფიქრობენ, რომ ჟურნალისტები ამ ჯგუფებში შეგზავნილები არიან და ამ თემაზე თუ დაწერენ, სქემა გაიშიფრება და ჩაიშლება.
ბევრი წერს, რომ გადამყვანები სინამდვილეში იტყუებიან და ამ გზის გავლა მათ გარეშეცაა შესაძლებელი. ზოგი წერს, რომ გადამყვანმა მოატყუა.
მსგავსი ისტორია აქვს, JAMnews-ის ერთ-ერთ რესპონდენტს, 36 წლის მამუკა თადიაშვილსაც.
მამუკა 15 წლიდან კადეტთა კორპუსში სწავლობდა. შემდეგ ჯარში მსახურობდა. 2008 წელს აგვისტოს ომშიც იყო. 2010 წელს ავარია მოუხდა და ამის გამო სამსახურიდან გამოუშვეს.
მამუკას ოჯახს ძალიან გაუჭირდა, დიდი სესხები ჰქონდათ. ბინაც გაყიდეს, რომ ვალები გადაეხადათ. მამუკა სამუშაოდ თურქეთში წავიდა და ათი წელი დარჩა – ალაგებდა რესტორანს, რეცხავდა ჭურჭელს, მუშაობდა მანქანების სამრეცხაოში. ენა ისწავლა და თარჯიმნობა დაიწყო. თუმცა, ბოლო რამდენიმე წელიწადი თურქეთშიც გაჭირდა საქმე. 2021 წლის აპრილში მამუკა საქართველოში დაბრუნდა:
„მაგრამ აქ უარესი სიტუაცია დამხვდა – 300-500 ლარიანი ხელფასები. მივხვდი, რომ ვერაფერს გავაკეთებდი“.
ამასობაში დაოჯახდა, ხარჯი გაიზარდა. მამუკამ ამერიკაში წასვლაზე დაიწყო ფიქრი. ოჯახის წევრების დახმარებით სესხი გამოიტანა, 13 ათას დოლარამდე თანხას მოუყარა თავი და გადამყვანის ძებნა დაიწყო.
პოლონეთის ვიზა აიღო, ესპანეთში, ბარსელონაში ჩაფრინდა. იქიდან ერთ კვირაში მექსიკაში უნდა გაფრენილიყო:
„სულ მესმოდა რომ გადამყვანები სინამდვილეში არაფერს აკეთებდნენ. ვიფიქრე ჩემით წავსულიყავი. ერთით მეტი ბილეთის ფულს ვკარგავდი, მეტს არაფერს. თუ გამიმართლებდა, აღარ დამჭირდებოდა გადამყვანისთვის ფულის გადახდა. მეორე დღესვე ვიყიდე ბილეთი ბარსელონა-ლისაბონი-კანკუნი და გავფრინდი“.
კანკუნის აეროპორტში მამუკას მესაზღვრე მიახლოვდა და რეგისტრაციის კაბინასთან მიიყვანა. მამუკა ხედავდა, როგორ ეძებდა მისი პასპორტის მონაცემებს და ფოტოს სათვალეებიანი კაცი WhatsApp-ის ჩეთში. მიხვდა, რომ გაება. დაკითხვაზე გადაიყვანეს, დააკავეს და მეორე დღეს უკან, ესპანეთში დააბრუნეს.
„იმ საემიგრაციო ციხეზე, სადაც რამდენიმე საათი გავჩერდი, ისეთი პირობები იყო, ისევ იქ მოხვედრას ვეღარ გავუძლებდი. სხვა გზა უნდა მეპოვა. მახსოვდა, რომ მექსიკაში ბაჰამის კუნძულებიდანაც გადადიოდნენ. 2015 წელს ვიყავი იქ ნამყოფი. ახალი გადამყვანის ძებნა დავიწყე ბაჰამიდან გადასასვლელად“. (ბაჰამის კუნძულები არის ინგლისურენოვანი ქვეყანა ატლანტის ოკეანეში. ბაჰამა აშშ-ს შტატის ფლორიდის სამხრეთ-აღმოსავლეთით მდებარეობს)
იანვრის ბოლო დღეები იყო. ახალმა გადამყვანმა მამუკას 7 ათასი დოლარი მოსთხოვა. დაჰპირდა, რომ ბაჰამიდან 1-ელ თებერვალს, კატერით, ოკეანის გავლით გადაიყვანდა.
მამუკა აბაკოში (ბაჰამის კუნძულების ერთ–ერთი რაიონი) გადაფრინდა.
გადამყვანმა ჯერ, რამდენიმე დღე, სასტუმროში დააბინავა. შემდეგ, იმ პირობით რომ უფრო უსაფრთხო იყო, სადღაც, სახლში გადაიყვანა.
იქ მამუკას 30-მდე ადამიანი დახვდა, ძირითადად კუბელები და იამაიკელები. მათგან გაიგო, რომ ზოგი უკვე თვეებია აქ იყო. მიხვდა, რომ რაღაც რიგზე ვერ იყო, მაგრამ, უკან დასახევი გზა აღარ ჰქონდა.
გადამყვანი ყოველდღე იგონებდა დამაჯერებელ მიზეზს, რატომ არ შეიძლებოდა იმ კონკრეტულ დღეს გადასვლა. აჩვენებდა როგორ პატრულირებდა საემიგრაციო ვერტმფრენი, რომ წინა დღეს ნარკოტიკების გადაზიდვის გამო დააკავეს კატერი და გამკაცრებული იყო დაცვა და ა.შ.
მეცხრე დღეს ჯგუფი სადღაც ნანგრევებში მიიყვანეს. იქიდან უნდა გადასულიყვნენ. როგორც კი შუაღამეს ნაპირთან კატერი გამოჩნდა, გადამყვანმა მამუკას თანხის პირველი ნახევარი გამოართვა.
ჯგუფის წევრებს ჟილეტები ჩააცვეს, საჭმელი ჩაულაგეს და კატერში ჩასვეს. კატერში ჩასმისთანავე გადამყვანმა თანხის მეორე ნახევარიც მოითხოვა. მამუკამ, უკვე დარწმუნებულმა რომ ორ საათში ამერიკაში იქნებოდა, ეს თანხაც გადაიხადა. კატერი დაიძრა.
„როგორც კი ოკეანეში შევედით, მძღოლმა დალევა დაიწყო. რამდენიმე საათი სანაპიროზე, თავისუფალ ზონაში გვატარა. ამასობაში გამოთვრა. ქალებს ისტერიკა დაეწყოთ. მივხვდი, რომ მოვტყუვდით. შუაღამეს რაღაც წერტილთან მიგვიყვანა და ჩამოგვსვა. გვითხრა, რომ ამერიკაში ვიყავით. მე რუკა კარგად მქონდა შესწავლილი. ვიცოდი, რომ ის ამერიკა არ იყო“.
ჯგუფი მოატყუეს. ოკეანეში რამდენიმე საათიანი სიარულის შემდეგ ისევ ბაჰამაში დაბრუნდნენ. გადამყვანმა ყველაფერი კატერის მძღოლს დააბრალა.
მამუკა, ბაჰამაში სამი თვით ჩარჩა. ამ ხნის განმავლობაში გადამყვანი ყოველდღე ჩნდებოდა, ახალ-ახალი გეგმებით. მამუკა ხვდებოდა, რომ მოატყუეს, მაგრამ გამოსავალს ვეღარ პოულობდა – აღარც ფული ჰქონდა და აღარც გეგმა.
როცა საქართველოდან თანხის გამოგზავნა და იქ ცხოვრებაც შეუძლებელი გახდა, მამუკამ სახლიდან გასვლა და ტერიტორიის შესწავლა დაიწყო. დასაკარგი მაინც აღარაფერი ჰქონდა. რუკა შეისწავლა, მარშრუტი შეადგინა და კატერის ყიდვა გადაწყვიტა.
ამასობაში, ამერიკაში ამ გზით გადასვლა გადაწყვიტეს მამუკას ხუთი თვის ორსულმა ცოლმა და მისი ახალგაზრდა ნათესავის ოჯახმაც – წყვილმა ორი მცირეწლოვანი შვილით.
ყველანი მამუკასთან ჩავიდნენ. 13 ათას დოლარად კატერი იყიდეს, 2 ათას დოლარად ყველა საჭირო აღჭურვილობა მოიმარაგეს და ერთ ღამეს, ოკეანეში გავიდნენ. კატერის მართვა არცერთმა იცოდა. იცოდნენ მხოლოდ ის, რომ გზაში წყალი არ უნდა ადუღებულიყო.
საჭეს მამუკას ახლობელი მართავდა. გეზი სხვა მარშრუტით, გრძელი გზით აიღო. 4-საათის გზა 8-საათიანი გახდა. კატერის ძრავმა წყლის ადუღება დაიწყო, ოკეანეში ტალღებმა იმატა.
შუა ოკეანეში კატერის ძრავი გაფუჭდა. გაჩერდნენ. გაუსაძლისი სიცხე იყო. მარილიანი წყალი თვალებს სწვავდათ. კატერში წყალმა დაიწყო შესვლა. კაცები წყლის ამოსხმას ვეღარ ასწრებდნენ. ქალებს პანიკა დაეწყოთ. მოულოდნელად კატერს ძლიერმა ტალღამ დაარტყა, ამოტრიალდნენ.
მამუკას გარდა ყველას ჟილეტი ეცვა. მამუკას არ ახსოვს რამდენ ხანს იქნევდა ხელებს და როგორ მოხვდა კატერის კიჩოზე, რომელიც წყლის ზემოთ დარჩენილიყო:
„ასეთ დროს წუთი საუკუნედ გეჩვენება. მეგონა, რომ ყველაფერი დამთავრდა. უცებ საიდანღაც წითელი კატერი მოვარდა და ყველა იქ აგვათრიეს, პლედები შემოგვახვიეს. არაფერი აღარ გვქონდა, დავრჩით იმ ტანსაცმლით რაც გვეცვა“.
კატერი ამერიკული აღმოჩნდა. კურიერებს ბაჰამაში ამანათი გადაჰქონდათ. მამუკამ მოატყუა, რომ უკრაინელები იყვნენ და ამერიკაში გადაყვანა სთხოვა. ტყუილმა არ გაჭრა. უკან, ბაჰამაში, სანაპიროსთან უკვე იდგნენ საემიგრაციო სამსახურის ეკიპაჟები, პოლიცია. ყველა დააკავეს და საემიგრაციო ციხეში გადაიყვანეს.
როგორც კი გაირკვა საიდან იყვნენ, ამერიკაში, საქართველოს საკონსულოს დაუკავშირდნენ.
უკან დასაბრუნებლად პასპორტები იყო საჭირო. ამას დრო დასჭირდებოდა. საკონსულომ გადაწყვიტა ყველასთვის ე.წ. Travel Paper-ები დაემზადებინა. ათ დღეში დოკუმენტები მზად იყო.
ორი კვირის შემდეგ, მამუკას თანმხლებმა ახალგაზრდა ოჯახმა უკან დასაბრუნებელი ბილეთებისთვის საჭირო ფული, 8 ათასამდე დოლარი შეაგროვა. ოჯახი საქართველოში გამოფრინდა.
მამუკას და მის ცოლს 3 500 დოლარი სჭირდებოდათ. ვიდრე ეს თანხა შეგროვდა, კიდევ ერთი კვირა გავიდა. ეს დრო მამუკა და მისი ცოლი საემიგრაციო ციხეში იყვნენ:
„მე და ჩემს ცოლს ერთი ღობე გვყოფდა. საშიში პირობები იყო. მთელი ღამე ამ ღობესთან ვიჯექით და ვლაპარაკობდით, რომ არ შეშინებოდა“.
ფრენის დღეს მამუკა და მისი ორსული ცოლი აეროპორტში საემიგრაციო სამსახურმა მიიყვანა. ერთი შეხედვით ყველაფერი კარგად იყო, მაგრამ, წყვილი ბორტზე არ აუშვეს.
პოლიციელებმა მხრები აიჩეჩეს. მამუკა და მისი ცოლი უკან, ციხეში დაბრუნდნენ. ბილეთები გაუქმდა.
„სანამ საკონსულო ამბავს არკვევდა, თავიდან დამჭირდა ბილეთების ფულის შოვნა. საქართველოში აღარ მყავდა არავინ, ვისი ვალიც არ მქონდა და ვისაც თუნდაც ერთ დოლარს ვთხოვდი. პირველ რიგში ცოლის ბილეთის თანხა შევაკოწიწე და ამჯერად გამოფრინდა“.
მამუკა ციხეში ერთ თვეზე მეტხანს დარჩა. ბოლოს მისმა მეგობარმა მანქანა დაალომბარდა და მამუკას ბილეთის ფული გაუგზავნა.
საქართველოდან იანვრის ბოლოს წასული მამუკა 17 აპრილს საქართველოში დაბრუნდა – ერთი შორტით, ციხეში, კუბელი თანამესაკნის ნაჩუქარი მაისურით და 30 ათას დოლარამდე ვალით.
მექსიკიდან ამერიკაში
ის, ვისაც, მამუკასგან განსხვავებით, უმართლებს და მექსიკაში ხვდება, ამერიკაში გადასვლისთვის იწყებს მზადებას.
მექსიკის ქალაქებში არალეგალი მიგრანტები გადამყვანების მიერ დაჯავშნილ სასტუმროებში მიდიან. იქ ისინი ტაქსებს მიჰყავთ. ტაქსის მძღოლიც გადამყვანის „კაცია“. მაგრამ, ხშირად ისინი პოლიციასთანაც არიან შეკრული.
მექსიკაში ჩასულმა თათიამ იცოდა, რომ იქ დიდი კორუფცია იყო და ყველა ნაბიჯზე ქრთამს მოსთხოვდნენ:
„როგორც კი ტაქსიში ჩავსხედით, მძღოლს ვუთხარი, რომ ტურისტები ვიყავით და თუ შემდეგ დღეებშიც გვატარებდა, ფულს ვაშოვნინებდით. ახალგაზრდა ბიჭი იყო. ვუთხარი კლუბები მიყვარს და თუ სადმე კარგი კლუბი იცი, საღამოს ერთად წავიდეთ-მეთქი. ამან გაჭრა. „დაკერვა“ დამიწყო, მეც ავყევი, ეს გადარჩენის გზა იყო“.
თათიას ჯგუფი სასტუმრომდე უსაფრთხოდ მივიდა. ჯგუფის დანარჩენმა წევრებმა, რომლებიც სხვა ტაქსებით მიდიოდნენ, ყველა გაჩერებაზე, პოლიციას, 300-400 დოლარი უხადეს. წინააღმდეგ შემთხვევაში მათ ციხეში გადაყვანით ემუქრებოდნენ.
იგივე გაგრძელდა სასტუმროშიც:
„ყოველ ერთ საათში მოდიოდა ტიპი და გვეუბნებოდა რომ ფული უნდა გადაგვეხადა, თუ არა პოლიციას გადაგვცემდა“.
საბოლოო პუნქტი ამერიკის საზღვრამდე, თათიასთვისაც და მაიასთვისაც მეხიკალი იყო. იქიდან უკვე მხოლოდ ბოლო ეტაპი – ამერიკის საზღვრამდე, კედლამდე მისვლა რჩებოდა.
თათიას ჯგუფი სასტუმროში რამდენიმე საათს დარჩა:
„საღამოს მოვიდნენ ახალგაზრდა ბიჭები, სპორტული მანქანებით, ჩაგვტენეს და დიდი სისწრაფით დავიძარით. მეშინოდა, ვეუბნებოდი შეანელეთ-მეთქი, მეუბნებოდნენ, იქამდე უნდა მიგიყვანოთ ადგილამდე, ვიდრე პოლიცია გამოჩნდებაო“.
დაახლოებით საათ-ნახევრის შემდეგ მანქანები გაჩერდა და მგზავრებს სწრაფად გადასვლა უბრძანეს:
„უკვე შუაღამე იყო. ფაქტობრივად გადმოგვყარეს, ახლა გაიქეცითო. უდაბნო იყო, ღამე, სადღაც შავად ხეები მოჩანდა, გვითხრეს იმ ხეებამდე უნდა მიაღწიოთო. ქვიშაში გავრბოდით, ბიჭებიც კი ისეთი შეშინებული იყვნენ. იმ ხეებთან წყალი დაგვხვდა, ერთმა ხის ტოტით სიღრმე შეამოწმა, არ არის დიდი წყალიო და შევედით. მდინარიდან სველები ამოვედით, არ ვიცოდით კედლისკენ რომელ მხარეს უნდა წავსულიყავით, ბოლო არ ჩანდა. უზბეკი ოჯახი წამოგვეწია და იმათ გავყევით. კედელთან რომ მივაღწიეთ, ყველა ვტიროდით“.
თათია ამბობს, რომ მის ჯგუფს გაუმართლა, კარგ ადგილას ჩამოსვეს. ზოგს უდაბნოს გავლა 5-6 საათი უწევს. მდინარესთანაც ისეთ ადგილას ხვდებიან, სადაც უფრო ღრმა წყალია.
მაიას და მის მეგობრებს არც ეგონათ რომ უდაბნომდე მიაღწევდნენ. ტაქსიმ, რომელმაც ისინი სასტუმროდან წაიყვანა, უცებ დასახლებულ პუნქტში გადაუხვია.
„მძღოლი ესპანურად საუბრობდა, “გუგლის” დახმარებით ვეკითხებოდით რა მოხდა, მაგრამ ვერაფერი გავიგეთ. უცებ რაღაც ძველ ფარეხთან გავჩერდით, წარმოიდგინეთ – იღება დიდი რკინის კარი, შევდივართ და იკეტება ყველაფერი. მძღოლი მანქანიდან გადავიდა. იატაკზე ადამიანები იწვნენ. სრული ისტერიკა გვქონდა, ვიფიქრეთ, რომ ან ტრეფიკინგის მსხვერპლი გავხდით, ან ორგანოებით ვაჭრობის. მობილურები ავიღეთ და შვილებს მივწერეთ, რომ ძალიან გვიყვარდა და ყველაფერი კარგად იქნებოდა“.
რაღაც დროის გასვლის შემდეგ, მძღოლი სომეხი ეროვნების ახალგაზრდა კაცთან ერთად დაბრუნდა. ისიც გოგოებთან ერთად ჩასვა მანქანაში და გზა გააგრძელეს:
„აღმოჩნდა, რომ სხვა მგზავრი დავიმატეთ. ჩვენ არაფერი ვიცოდით. გადამყვანს არაფერი უთქვამს. ამ დროს, ჩვენ გვეგონა რომ მორჩა, ჩვენი ცხოვრება დამთავრდა“.
მაიამ და მისმა მეგობრებმა უდაბნოში, შუაღამეს, ხუთი საათი იარეს.
ციხე შეერთებულ შტატებში: „ვფიქრობდი, როგორ გადამეჭრა ვენები კბილებით“
ამერიკის საზღვარზე ემოცია გაორებულია. სიხარულს, რომ მექსიკა გამოიარე და გადარჩი, გაურკვევლობის შიში ერევა. თათიას ყველაზე მეტად ამერიკის საზღვარზე გაუჭირდა, ფიქრობდა თავის მოკვლაზეც და უკან დაბრუნებაზეც.
მას შემდეგ, რაც ამერიკელ მესაზღვრეებს ჩაბარდებიან, მიგრანტები წინასწარი დაკავების ოთახში ე.წ. დეთენშენში (Detention) გადაჰყავთ. დეთენშენში ხვდება ყველა, ვინც ამერიკის საზღვარს არალეგალურად გადაკვეთს.
დეთენშენში გაუსაძლისი პირობებია. აქ ყველა სხვადასხვა დროით რჩება, ზოგი ერთ დღეს, ზოგი ერთ კვირას. როდის, რა და რატომ ხდება, ამ კითხვებზე პასუხები არ არსებობს.
დეთენშენში მოხვედრამდე მესაზღვრეები არალეგალ მიგრანტებს ჩხრეკენ და ართმევენ ყველაფერს – ტანსაცმელს, წამლებს, საკვებს. ადამიანები ერთი ხელი ტანსაცმლით რჩებიან – მხოლოდ იმით, რაც აცვიათ. უტოვებენ დოკუმენტებს, ტელეფონებსა და ფულს – ყველაფერს ერთ პარკში ათავსებენ და ლუქავენ:
„დაგვხსნეს და გადაგვიყარეს ყველა ზონარი ჰუდიდან, ქურთუკიდან, ფეხსაცმლიდან. მე ალერგიის წამლები მქონდა და ისიც გადამიყარეს. სადღაც მიგვიყვანეს, ბანაკივით იყო, კარავი, დიდი კონსტრუქციებით. მოსაცდელში დაგვსვეს და ფოლგები მოგვცეს, რომ თავი სიცივისგან დაგვეცვა. მერე გვიან მივხვდი, ზონრებს იმიტომ გხსნიან, რომ იქ თავს რამე არ დაუშავო“, – ამბობს თათია.
კარავში ათასობით მიგრანტია სხვადასხვა ქვეყნიდან. ფოლგებში გახვეული მიგრანტები პირდაპირ იატაკზე დაყრილ ბინძურ მატრასებზე წვანან. იქვეა ღია საპირფარეშოები, უნიტაზები დგას.
„ვიცოდი, რომ რთული იქნებოდა, მაგრამ ასეთს არ ველოდი. ვტიროდი, ოფიცერთან მივედი, ვეხვეწებოდი ჩემს ქვეყანაში მინდა დაბრუნება-მეთქი. ძალიან უსუსურად ვგრძნობდი თავს, არარაობად. არ ვიცი, გახსენებაც არ მინდა, ჩემი თავი მეცოდება“, – ამბობს თათია.
დეთენშენიდან მიგრანტები ავტობუსებით საემიგრაციო ციხეებში გადაჰყავთ. იქ უკვე მათი საქმის წარმოება იწყება.
თათიამ დეთენშენში ოთხი დღე გაატარა. მეხუთე დღეს არიზონაში, ფენიქსის ციხეში გადაიყვანეს. იქ უარესი პირობები დახვდა:
„დაახლოებით 20 კვადრატში ალბათ 80 ადამიანი შეგვყარეს. ორი უნიტაზი იყო, წყალი გვწყუროდა ძალიან და ოფიცერს რომ ვთხოვდით, გვეუბნებოდა უნიტაზში მოდისო. მე და ერთი ქართველი გოგო, ქუთაისელი, რომელიც იქ გავიცანი, უნიტაზთან მოვხვდით. როგორია, ყველა მოდის და შენს თავზე ისაქმებს. მაგრამ ვერ გაინძრევი, ვერსად ვერ წახვალ“.
ფენიქსის ციხეში თათია ოთხი დღე დარჩა. ამ ხნის განმავლობაში არაფერი უჭამია:
„უკვე ვფიქრობდი როგორ გადამეჭრა ვენები კბილებით. ძალიან ცუდად ვიყავი. ჩემი ოცნების ქვეყანაში ვიყავი და ისეთი დასტრესილი და განადგურებული, არაფერი აღარ მინდოდა. დაბრუნებაზე ვფიქრობდი. იქ გრძნობ რომ არავინ ხარ, არარაობა, მარტო“.
„ბრძოლა გადარჩენისთვის“. როგორ ხვდება ამერიკა მიგრანტებს
საემიგრაციო ციხეებში მიგრანტებს ანაბეჭდებს უღებენ, მათი საქმის წარმოებას იწყებენ, სპეციალურ A Number-ს ანიჭებენ და ეკითხებიან, ჰყავთ თუ არა ამერიკაში სპონსორი.
სპონსორი ამერიკაში მცხოვრები ადამიანია, რომელიც მიგრანტებზე გარკვეულ პასუხისმგებლობას იღებს. სპონსორის არსებობა ნიშნავს, რომ მიგრანტს აქვს ღამის გასათევი, თავშესაფარი და ქუჩაში არ დარჩება.
ასეთ სპონსორებსაც ზოგი სპეციალურ ჯგუფში პოულობს. ზოგს კი ამერიკაში მცხოვრები ახლობელი ეხმარება. სპონსორები დაახლოებით 2000-დან 3500-მდე თანხას იღებენ. მათი მოვალეობაა, რომ როდესაც საემიგრაციო ციხიდან დარეკავენ, დაადასტუროს, რომ მზადაა კონკრეტულ ადამიანს დახვდეს. ცხადია, ეს ფორმალობაა. როგორც წესი, მიგრანტები ასეთ სპონსორებთან არ ცხოვრობენ.
თათიას შემთხვევაშიც და მაიასიც, მათი სპონსორი ამერიკაში მცხოვრები მეგობარი იყო.
საემიგრაციო ციხეში ადამიანები ამბობენ, რომ ისინი თავიანთი ქვეყნიდან გამოიქცნენ და აქ თავშესაფარი სჭირდებათ.
ეკატერინე ეგუტია საემიგრაციო ადვოკატია და წლებია ნიუ-იორკში ცხოვრობს. მისი თქმით, როდესაც საემიგრაციო ციხეში ემიგრანტი თავშესაფარს ითხოვს, მისი დეპორტაცია ჩერდება და სასამართლო თავშესაფრის საქმის განხილვას იწყებს. თავშესაფრის მაძიებელს უკვე ეძლევა სამუშაო უფლება, ვიდრე მისი საქმე მიმდინარეობს სასამართლოში.
საემიგრაციოდან უმეტესობა წითელი ჯვრის სასტუმროში მიჰყავთ. რთულ გზა გამოვლილი მიგრანტები იქ წესრიგდებიან, აძლევენ ტანსაცმელს, საჭმელს. ადრე მათთვის ბილეთებსაც ყიდულობდნენ. ახლა ადამიანები თავად ყიდულობენ ბილეთს სასურველ ქალაქში და რამდენიმე დღეში დანიშნულების ადგილას ჩადიან.
არის შემთხვევა, როდესაც რომელიმე ემიგრანტს ფეხზე სამაჯურს უმაგრებენ და მის გადაადგილებას აკონტროლებენ. ასე მოხდა მაიას მეგობრის შემთხვევაში. სამაჯურიან მიგრანტს სპონსორის მისამართიდან, სადაც თითქოს უნდა იცხოვროს, მხოლოდ 70 მილის ტერიტორიაზე შეუძლია გადაადგილება.
რატომ გაუკეთეს მაიას მეგობარს სამაჯური, მაიამ არ იცის. ამის გამო, მაია და მისი მეგობარი იძულებული გახდნენ არიზონიდან თავდაპირველად ჩიკაგოში, სპონსორთან ჩასულიყვნენ.
ჩიკაგოს საემიგრაციო სამსახურში დააფიქსირეს, რომ ნიუ-იორკში უნდოდათ გადასვლა და ნებართვა მიიღეს. საემიგრაციო სამსახურმა მაიას მეგობარს სამაჯური მოხსნა და ტელეფონში პროგრამა ჩაუწერა. ახლა ის პერიოდულად ამ სამსახურს სელფ-ფოტოს უგზავნის, ასე მის ადგილმდებარეობას ამოწმებენ.
ეს იქამდე გაგრძელდება, ვიდრე მისი საქმის წარმოება არ დასრულდება. როდის მოხდება ეს, არავინ იცის.
ამერიკა – რა ხვდებათ არალეგალ მიგრანტებს საოცნებო ქვეყანაში
ამერიკაში ჩასულ არალეგალებს რამდენიმე დღე გონზე მოსასვლელად სჭირდებათ. თუ ვინმეს იქ ნაცნობი ხვდება, მისთვის ადაპტაცია ცოტა უფრო მარტივია. გაცილებით უჭირთ მათ, ვისაც არავინ ხვდება და ვინც ენა არ იცის.
სოციალური ქსელის ჯგუფებში ათობით პოსტი იწერება, რომ ადამიანები ქუჩაში არიან და ღამის გასათევი არ აქვთ.
მაიას სამსახურის პოვნა გაუჭირდა. დაახლოებით ორი თვე საბუთებს აწესრიგებდა და გამომუშავებით გაჰქონდა თავი. გამომუშავებაზე ახალ ჩასულებს ისინი ეძახიან, ვისაც რამდენიმე დღით დასვენება უნდა და შემცვლელს ეძებს. შემცვლელებს ისინი თავის ხელფასებს უხდიან.
ახლა სტაბილური სამსახური აქვს. ნიუ-ჯერსიში მოხუცს უვლის. მასთან ინტერვიუს ვიდეოზარით ვწერ, საუბარს მაიას მოხუცი რამდენჯერმე გვაწყვეტინებს. მაია მიბოდიშებს, მის დაძახებაზე მეორე სართულზე არბის, მასთან ყინულებიანი წყალი მიაქვს. ამბობს, რომ გაუმართლა, კარგი ოჯახი შეხვდა. მუშაობს 24/7-ზე, მაგრამ ეს სჭირდება იმისთვის, რომ მოძლიერდეს. მისი დღიური ანაზღაურება 200 დოლარია.
„ამერიკაში იწყება მთავარი ბრძოლა, ბრძოლა გადარჩენისთვის“, – მეუბნება თათია.
თათიამ იცოდა, რომ ყველაფრის ნულიდან დაწყება უცხო ქალაქში მარტივი არ იქნებოდა:
„სამი თვეა აქ ვარ და ძალიან ხშირად მიფიქრია, რომ ავიღებ ბილეთს და წავალ. სახლიდანაც უთქვამთ, რომ არ ღირს ამდენი ნერვიულობა. მეუბნებიან, ჩვენ გიყიდით და დაბრუნდიო, მაგრამ არა, ვერ დავბრუნდები. როცა მუშაობას იწყებ, მერე ცოტა უკეთ ხარ. შეიძლება იმუშაო 17 საათი, მაგრამ იცი რომ 50 -100 ლარს არ აიღებ და მეორე დღეს არ შეგეშინდება, რა აჭამო შვილებს. ადამიანად გრძნობ ნელ-ნელა თავს. რაღაცნაირი გრძნობაა“.
ახლა თათიაც ნიუ- ჯერსიში ცხოვრობს და მოხუცის დამხმარედ მუშაობს. მისი ანაზღაურება დღეში 180 დოლარია. ეს სამსახური რომ ეშოვა, თათიამ პირველი თვის მთელი ხელფასი აგენტს გადაუხადა.
აგენტები ის ადამიანები არიან, ვინც ახალჩასულებს სამსახურების მოძიებაში ეხმარებიან. მათ შორის უკვე ბევრია ქართველი.
განსხვავება ლეგალურად და არალეგალურად ჩასულების სამუშაო პირობებს შორის, დიდია. არალეგალებს უფრო ნაკლებს უხდიან. ამიტომ, ამერიკაში ჩასულები, სამსახურის პარალელურად, ცდილობენ, საბუთების და სტატუსის პრობლემა მოაგვარონ.
უმეტესობას ადვოკატი აჰყავს იმისთვის, რომ საბოლოოდ პოლიტიკური თავშესაფარი მიიღოს. ეკატერინე ეგუტიას თქმით, ამერიკაში თავშესაფარს შემდეგი მოტივებით ითხოვენ: პოლიტიკური, სოციალური ჯგუფის წევრობა (ლგბტ, სხვა სოციალური ჯგუფები), ეროვნული ნიშნით, რასის, ან აღმსარებლობის საფუძველზე დევნა:
„თუ სასამართლო გამოიტანს გადაწყვეტილებას თავშესაფრის მინიჭებაზე, ემიგრანტს ეძლევა შესაბამისი სტატუსი და მწვანე ბარათი გარკვეული პერიოდის შემდეგ“.
საქმის წარმოება საემიგრაციო სასამართლოში შესაძლოა რამდენიმე წელი გაგრძელდეს. თუ ისე მოხდა, რომ პირი თავშესაფარს ვერ მიიღებს, მას დაადეპორტებენ.
ევროპისგან განსხვავებით, ამერიკაში დეპორტაცია არ ნიშნავს, რომ სასამართლოდან ადამიანი პირდაპირ აეროპორტში მიჰყავთ. ამიტომ, მიგრანტები რჩებიან, თუმცა, ისევ სტატუსის გარეშე და რისკის ფასად.
მაიას პირველი სასამართლო 2023 წლის სექტემბერშია ჩანიშნული. მაიას ქეისი – ოჯახში ძალადობაა. თათიას ქეისი წმინდად პოლიტიკურია, მისი ყოფილი სამსახურიდან გამომდინარე. ჯერ წინ სასამართლო პროცესებია და მეტ დეტალს არცერთი არ ჰყვება.
„მიგრაცია ძალიან გაახალგაზრდავდა. ეს ეროვნული მასშტაბის კატასტროფაა“
„ასეთი მასშტაბის გადინება საქართველოდან, აქამდე არ ყოფილა. ეს ძალიან შემაშფოთებელია“, – ამბობს რონდელის ფონდის მკვლევარი, დიპლომატი გიორგი ბადრიძე, რომელიც 2009-2013 წლებში დიდ ბრიტანეთში საქართველოს ელჩი იყო.
მისი თქმით, დამაფიქრებელია მიგრაციის ასაკი და ხასიათი. ემიგრანტების ასაკი ძალიან გაახალგაზრდავდა, ქვეყნიდან უმეტესად 20-30 წლის ასაკობრივი კატეგორია მიდის. თუ ადრე ეს ასაკობრივი ჯგუფი დასავლეთში სასწავლებლად მიდიოდა, ახლა ეს ხალხი ამერიკაში, არალეგალად მიდის როგორც მუშახელი.
„ოკუპაციის საფრთხესთან ერთად, ეს ყველაზე დიდი ეროვნული საფრთხეა, რაც შეიძლება ქვეყანას, სახელმწიფოებრიობას და ერს ემუქრებოდეს. ამას შეიძლება კატასტროფული შედეგები მოჰყვეს – ქვეყნიდან მისი მომავალი მიდის, ისინი ამ ქვეყანას გაურბიან, ფრუსტრირებულები არიან, აქ თავიანთ მომავალს ვერ ხედავენ. ეს ძალიან საშიში ეტაპი, დიდი რისკი და სერიოზული პრობლემაა“.
მიუხედავად მიგრაციის ასეთი ნაკადისა, საქართველოს ხელისუფლება არც ოფიციალურად, სამთავრობო ბრიფინგებზე და არც ჟურნალისტებთან საუბარში, ამ თემას არასოდეს ეხება. იმ ფონზე, რომ ამ გზით ჩინოვნიკებიც კი მიდიან და ყველამ ყველაფერი კარგად იცის.
პირიქით, ქვეყნის პრემიერი ამაყობს, რომ ქვეყანაში ორნიშნა ეკონომიკური ზრდაა და საქართველო რეგიონში მოწინავეა.
„ეს არის იდეალური მდგომარეობა ოლიგარქიული რეჟიმისთვის – რაც ნაკლები იქნება ქვეყანაში ხალხი, მით ადვილი იქნება რეჟიმის შენარჩუნება. ამიტომ, ბუნებრივია რომ ხელისუფლება ამას არ იმჩნევს, პირიქით, აწყობს“, – ამბობს ექსპერტი.
“ჩამოსვლა მშობიარობასავითაა, გავიწყდება რა გადაგხდა”
მაიას და თათიას საქართველოში ოჯახი და შვილები ჰყავთ. არცერთი მათგანი, მიუხედავად იმ სირთულისა, რასაც ახლა ამერიკაში გადიან, საქართველოში დაბრუნებას არ აპირებს. ამბობენ, რომ ამ ქვეყანაში მომავალს ვერ ხედავენ.
„ჩამოსვლა მშობიარობასავითაა, გავიწყდება რა გადახდა. ისე მინდოდა მაგ ქვეყნიდან გამოქცევა, ისე ცუდად ვიყავი ბოლოს, ისეთი უბედური, არასოდეს დავბრუნდები“, – მეუბნება თათია.
მეტიც, ორივე მათგანი გეგმავს, რომ მომავალში შვილებიც წაიყვანონ, მაგრამ არა მექსიკით.
ოთხთვიანი წვალების და დიდი ვალების მიუხედავად, საქართველოში არც მამუკა დარჩა. დაბრუნებიდან მალევე ბოლო უკიდურესი ნაბიჯი გადადგა, – ბებიის პენსიით სესხი გამოიტანა და ისრაელის გზას დაადგა. დასაკარგი აღარაფერი ჰქონდა – თუ შევიდოდა, შევიდოდა.
ახლა მამუკა ისრაელშია. სამ სამსახურში, დღე-ღამეში 22 საათს მუშაობს და დღეში 270 დოლარს იღებს. ცხოვრობს ერთ-ერთ სამსახურშივე, რომ ბინის ფული დაზოგოს.
მისი პირველი შვილი სოფია საქართველოში დაიბადა. ბაჰამის შემდეგ მამუკას ცოლს დიდხანს ჰქონდა შიშები, – ვერ იძინებდა, ღამე ეღვიძებოდა, პანიკის შეტევებს ებრძოდა. გამოკვლევების მიხედვით, ჩვილი (რომელიც სულ რამდენიმე დღის წინ დაიბადა) ჯანმრთელია. მამუკას იმედი აქვს, რომ ამ საშინელ ისტორიას მის პატარა სოფიაზე გავლენა არ ექნება.
ისრაელში დარჩენას მამუკა რამდენიმე წლით გეგმავს. მისი საბოლოო მიზანი ისევ ამერიკაა:
„ევროპისგან განსხვავებით, იქ უკეთესად გიხდიან, უკეთესად ხარ. გაქვს შანსი, რომ საბუთები მოაწესერიგო და მთელი ცხოვრება შავ-მუშად არ დარჩე. ამიტომ, ოდესმე, სხვა გზებით, უკეთესად მომზადებული, მაინც წავალ ამერიკაში, ოჯახით“, – მეუბნება მამუკა და საუბრის პარალელურად, ჰოსპიტალში წასასვლელად ემზადება, სადაც დამლაგებლად მუშაობს.
“მედიაქსელის” მხარდაჭერით
