ხუთი ნაბიჯი, რომლითაც ნატოს შეუძლია ახლავე დაეხმაროს უკრაინას
როგორ შეუძლია ნატოს დაეხმაროს უკრაინას
როგორ შეუძლია ნატოს დაეხმაროს უკრაინას. David A. Deptula-ს, Marc R. DeVore-ს, Emma Salisbury-სა და Michael Hunzeker -ის Foreign Policy–ში გამოქვეყნებული სტატიის რეზიუმე
რუსეთის სასტიკმა ომმა უკრაინაში დასავლელი პოლიტიკოსები დილემის წინაშე დააყენა. პირდაპირი სამხედრო ინტერვენცია ესკალაციის საფრთხეს შეიცავს, განსაკუთრებით ნატოს წევრებისთვის. მაგრამ. რუსეთის აგრესიის დაუსჯელობას, დამანგრეველი გრძელვადიანი შედეგები მოჰყვება მთელი ევროპის უსაფრთხოებისთვის.
უპრეცედენტო ეკონომიკურმა სანქციებმა პრეზიდენტი პუტინი ვერ შეაჩერა. ცხადი ხდება, რომ საჭიროა სამხედრო ჩარევა, რომელიც უკრაინას დამარცხებისგან დაიცავს, რუსეთს კი აიძულებს გაზარდოს სამხედრო ხარჯები და სანქციების რეალური ეფექტი იგრძნოს.
ბევრმა პოლიტიკოსმა და სამხედრო ოფიცერმა, როგორც უკრაინაში, ისე დასავლეთში, არაერთხელ განაცხადა, რომ ნატო-მ უნდა უზრუნველყოს ცის ჩაკეტვა უკრაინის თავზე. მაგრამ ეს არის ღონისძიება, რომელიც კონფლიქტის ესკალაციას გამოიწვევს და ნაკლებად სავარაუდოა იმუშაოს.
ამავე დროს, ნატოს სხვა ვარიანტებიც აქვს.
ქვემოთ მოცემულია ხუთი ასეთი ალტერნატიული ზომა, თუ როგორ შეუძლია ნატოს დაეხმაროს უკრაინას. ისინი დაფუძნებულია დამაჯერებელ ისტორიულ პრეცედენტებზე და სწორედ „ნაცრისფერი ზონის“ ტაქტიკაზე, რომელიც აქამდე მოსკოვის რჩეულ მეთოდად ითვლებოდა.
- რატომ შეიჭრა რუსეთი უკრაინაში, რა სურს პუტინს და როგორ შეიძლება დასრულდეს ომი?
- ელიან თუ არა საკუთარი ქვეყნიდან გამოქცეულ რუსეთის მოქალაქეებს საქართველოში?
- „დედა, გვიღალატეს“ – რუსი ჯარისკაცების ისტორიები უკრაინაში მიმდინარე ომიდან
- ომი უკრაინაში. ვის მხარეს არის აზერბაიჯანი?
1. უკრაინელი მოხალისეების მომზადება პორტატული საჰაერო თავდაცვის სისტემების გამოსაყენებლად
უკრაინაში შედის შეიარაღება დასავლელი პარტნიორებისაგან, მათ შორის ძალიან საჭირო ტანკსაწინააღმდეგო და საზენიტო რაკეტები Javelin, Stinger და სხვა. თუმცა, პრობლემა იმაშია, რომ უკრაინაში არ არის საკმარისი ხალხი, ვინც ამ იარაღის სამართავად კარგად არის მომზადებული.
გამოსავალი: ევროპასა და შეერთებულ შტატებში მცხოვრებმა უკრაინელმა ემიგრანტებმა, რომლებსაც სურთ სამშობლოში საბრძოლველად დაბრუნება, გამგზავრებამდე გაიარონ შესაბამისი ხანმოკლე ინტენსიური წვრთნა ევროპულ სამხედრო ბაზებზე.
1973 წელს, იომ-ქიფურის ომის (იგივე რამადანის ომი) დაწყებისას, ისრაელს არ გააჩნდა იმდროინდელი მოწინავე ტანკსაწინააღმდეგო რაკეტა.
ისრაელის საელჩომ ვაშინგტონში იმ სტუდენტების მობილიზება დაიწყო, რომლებიც აშშ-ის უნივერსიტეტებში სწავლობდნენ. ამერიკელმა სამხედროებმა მათთვის სწრაფი მომზადების პროგრამა დააორგანიზეს. ამის შემდეგ აშშ-ს საჰაერო ძალებმა კონფლიქტის ზონაში ჩაიტანეს რაკეტებიც და ჩაიყვანეს გაწვრთნილი ადამიანებიც.
მთელი ოპერაცია, რომელსაც ნიკელ გრასი ერქვა, ისე სწრაფად ჩატარდა, რომ ახალწვეულებმა მოასწრეს აქტიური მონაწილეობა მიეღოთ ომში, რომელიც ორი კვირა გაგრძელდა.
2. სამოქალაქო კიბერ აქტივობების ხელშეწყობა
დამოუკიდებელმა ჰაკერულმა დაჯგუფებებმა, მათ შორის “ანონიმუსმა”, უკვე დაიწყეს რუსეთსა და ბელორუსიაზე დამოუკიდებლად შეტევა, სამთავრობო ვებსაიტებისა და მედიის გვერდების გატეხვა და საიდუმლო დოკუმენტების გამოქვეყნება.
ეს მასიური კიბერშეტევები, რა თქმა უნდა, დიდ როლს თამაშობს. თუმცა, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ისინი მნიშვნელოვნად შეამცირებენ რუსეთის სამხედრო ძალისხმევას, რადგან ეს კიბერ შეტევები ფრაგმენტულია.
ნატოს შეუძლია მოძებნოს გზები ამ კიბერშეტევების კოორდინაციის დასაწყებად – მაგრამ არა პირდაპირ და აშკარად.
ბევრი ჰაკერი, განსაკუთრებით ისინი, ვინც ისეთ ჯგუფებთან არიან კავშირში, როგორიც “ანონიმუსია”, ხელისუფლებებისადმი უნდობლადაა განწყობილი.
ჰაკერების დაქირავებისა და მათი ოპერაციების ხელმძღვანელობის ნაცვლად, ნატო-ს შეუძლია, ფრონტის ორგანიზაციების მეშვეობით „შესთავაზოს“ მათ განსაკუთრებული სტრატეგიული მნიშვნელობის კიბერ სამიზნეები: რუსეთის საიდუმლო სამთავრობო უწყებები, სამხედრო კომპონენტების მწარმოებელი კომპანიები, რუსი ჰაკერების ფრონტალური ორგანიზაციები და “ტროლების ქარხნები”.
3. უპილოტო საბრძოლო თვითმფრინავების უზრუნველყოფა
თურქული Bayraktar TB2 დრონები – პრაქტიკულად ერთადერთი საშუალებაა, რაც უკრაინას საშუალებას აძლევს წარმატებით დაარტყას რუსეთის სახმელეთო ძალებს.
რუსული ჯავშანტექნიკა მოძრაობს ათეულ კილომეტრზე გადაჭიმული, უკიდურესად სუსტი, მოკლე დისტანციის საჰაერო თავდაცვის სისტემით.
თუ უკრაინა უამრავ უპილოტო თვითმფრინავს და საბრძოლო მასალას მიიღებს, ამან შეიძლება სიტუაცია მკვეთრად შეცვალოს. სამიზნეები იქნება არა მხოლოდ კოლონები, არამედ საწვავის ან საბრძოლო მასალის საწყობები, რომლებიც შექმნილია რუსული არმიის მიერ უკრაინის ტერიტორიაზე.
აზერბაიჯანმა წარმატებით გამოიყენა Bayraktar-ები ყარაბაღის მეორე ომის დროს სომხეთის არმიის წინააღმდეგ, რომელიც რუსული მოდელით მოქმედებდა. უპილოტო საფრენმა აპარატებმა სწრაფად გაანადგურეს სომხური სამხედრო ტექნიკის და კოლონების მნიშვნელოვანი რაოდენობა, რამაც საბოლოოდ ოპერაციების პარალიზება გამოიწვია.
Bayraktar TB2-ის უკრაინისთვის მიწოდება უმთავრესი პრიორიტეტი უნდა იყოს, რადგან უკრაინელი სამხედროები უკვე კარგად არიან გაწვრთნილი მათ გამოყენებაში.
მაგრამ ეს ერთადერთი არჩევანი არ არის. ამერიკული უპილოტო საფრენი აპარატები, MQ-1 Predator და MQ-9 Reaper – ასევე ძალიან შესაფერისი ვარიანტია უკრაინისთვის, თუ აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტი გააუქმებს ექსპორტზე შეზღუდვებს და ამ მოწყობილობების პირდაპირ კომერციულ გაყიდვას დაუშვებს.
როგორ შეუძლია ნატოს უკრაინის დახმარება? მიაწოდოს ჩინური წარმოების მოდელები, როგორიცაა Wing Loong. საუდის არაბეთმა, არაბთა გაერთიანებულმა საამიროებმა და ნიგერიამ იყიდეს Wing Loong დრონები მას შემდეგ, რაც შეერთებულმა შტატებმა უარი თქვა მათ ექსპორტზე.
ნატოს შეეძლო ფარულად ეყიდა Wing Loong უკრაინისთვის გადასაცემად. სანაცვლოდ უკეთესი ამერიკული ან ისრაელის უპილოტო სისტემების მიწოდების პირობით.
4. დაზიანებული უკრაინული გამანადგურებლების შევსება
უკრაინის საჰაერო ძალებმა განსაკუთრებული გამძლეობა გამოავლინეს და აგრძელებენ რუსეთისთვის საჰაერო უპირატესობის ჩამორთმევას. მაგრამ უკრაინა მნიშვნელოვან ზარალს განიცდის.
ღია წყაროების ცნობით, უკრაინამ, ომის დაწყებისას მის მფლობელობაში არსებული 100-მდე საბრძოლო თვითმფრინავის ეკიპაჟის დაახლოებით 10 პროცენტი დაკარგა.
გარდა ამისა, როდესაც გამანადგურებლები გამოიყენება ბრძოლაში და ისინი ინტენსიურად დაფრინავენ, ზიანდება და შეკეთებას საჭიროებს.
ისევ, 1973 წელს, იომ-ქიფურის ომის დროს, ერთკვირიანი ინტენსიური ბრძოლების შემდეგ, ყველა მებრძოლს – ისრაელს, ეგვიპტესა და სირიას – თვითმფრინავები გაუნადგურდა, მაგრამ ბევრი კვალიფიციური პილოტი გადარჩა.
შეერთებული შტატების და ვარშავის პაქტის ქვეყნების საწყობებიდან გამანადგურებლების სასწრაფო მიწოდებამ შეინარჩუნა მათი საჰაერო ძალების საბრძოლო მზადყოფნა ომის დასრულებამდე.
ასეთი მიდგომა ხელს შეუწყობს უკრაინის საჰაერო ძალების ფრენას და ისეთი თვითმფრინავების მოძიებას, რომელთა მართვა უკრაინელმა პილოტებმა უკვე იციან.
მაგალითად, პოლონეთს აქვს 28 გამანადგურებელი – MiG-29, რომელიც შეიძლება დაუყოვნებლივ გადაეცეს უკრაინას. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ძველი თვითმფრინავებია, უკრაინელმა პილოტებმა უკვე იციან მათი მართვა, უკრაინელმა მექანიკოსებმა კი მათი შეკეთება.
ხოლო უკრაინის F-16-ებით, ან ნატოს წარმოებული სხვა თვითმფრინავებით უზრუნველყოფის შემთხვევაში, უკრაინელ მფრინავებსა და მექანიკოსებს ხანგრძლივი წვრთნების გავლა დასჭირდებათ.
უკრაინაში პოლონური თვითმფრინავების გაგზავნის უახლესმა გეგმამ მედიის დიდი ყურადღება მიიპყრო და აშშ-მ დაბლოკა. თუმცა, ასეთი გადაცემა მაინც შეიძლება განხორციელდეს ფარულად.
პოლონეთსა და უკრაინას საერთო საზღვარი აქვთ. შესაძლებელი იქნებოდა პოლონური MiG-29-ების გადატანა უკრაინის მახლობლად მდებარე გზებზე და შემდეგ უკრაინელები შეძლებდნენ მათ გადატანას საზღვარზე.
შეიძლება გავიხსენოთ, როგორ აუარა გვერდი აშშ-მ ნეიტრალიტეტის აქტს, 1940 წელს, კანადის საზღვრის გასწვრივ თვითმფრინავების განთავსებით, საიდანაც ისინი “ბუქსირით” ჯერ კანადაში გადაიყვანეს, შემდეგ კი დიდ ბრიტანეთში.
5. მოხალისე პილოტებისა და სახმელეთო პერსონალის დაქირავება
თვითმფრინავების გარდა, უკრაინის საჰაერო ძალებს პილოტები და სახმელეთო პერსონალიც სჭირდება. მათი გაწვრთნა გრძელი პროცესია და ამას ადგილობრივი მოხალისეები ვერ შეასრულებენ.
ნატოს და დასავლეთის სხვა მთავრობებს არ შეუძლიათ უშუალოდ სამხედრო მფრინავების მიწოდება. მაგრამ მათ შეუძლიათ დაეხმარონ მოხალისეებს აღმოსავლეთ ევროპიდან.
ვიდრე შეერთებული შტატები ოფიციალურად შევიდოდა მეორე მსოფლიო ომში, მათ შეიმუშავეს სქემა, რათა ამერიკელ მფრინავებს შეძლებოდათ შეერთებოდნენ ომს ჩინეთის მხარეს იაპონიის წინააღმდეგ.
აშშ-ს არმიიდან 99 ამერიკელი მფრინავი გაათავისუფლეს და ისინი ამერიკულ მოხალისეთა ჯგუფს შეუერთდნენ, რომელიც მოგვიანებით ცნობილი გახდა სახელით “მფრინავი ვეფხვები”. ისინი კერძო კომპანიამ დაიქირავა და გაემგზავრნენ საზღვარგარეთ, იქიდან კი ჩინეთში.
ამ პილოტებს უფრო მეტს უხდიდნენ, ვიდრე ამერიკელ და ჩინელ პილოტებს. მათ ასევე ნათლად აცნობეს, რომ შემდეგ ისინი შეძლებდნენ აშშ-ს არმიაში დაბრუნებას.
“მფრინავმა ვეფხვებმა” შეაფერხეს” იაპონელების წინსვლა ბირმაში.
მსგავსმა მოდელმა შეიძლება უკრაინაშიც იმუშაოს.
მოხალისე პილოტებსა და სახმელეთო ეკიპაჟებს ნატოს ქვეყნებიდან, რომლებიც ოპერირებენ უკრაინის მსგავსი თვითმფრინავებით (მაგალითად, ბულგარეთი, პოლონეთი და სლოვაკეთი) შეიძლება შვებულება შესთავაზონ.
შემდეგ ისინი შეიძლება უკრაინამ დაიქირაოს საკონტრაქტო ჯარისკაცებად. მათ უკრაინული პასპორტები და სამხედრო წოდებები გადაეცემათ.
რუსეთმა განაცხადა, რომ ამ ომში უცხოელებს მოექცევა, როგორც დაქირავებულებს. მაგრამ ეს მფრინავები აღარ იქნებიან უცხოელები.
დასკვნა
არცერთი ეს ზომა, თავისთავად, არ იძლევა იმის გარანტს, რომ უკრაინა არ დამარცხდება. და, თითოეულმა მათგანმა შეიძლება გამოიწვიოს ესკალაცია.
თუმცა, ესკალაცია ხშირად აუცილებელი ნაბიჯია მოწინააღმდეგის დასარწმუნებლად შეცვალოს კურსი.
და ასევე, ნუ მოიტყუებთ თავს: ესკალაციის რისკი მაინც არსებობს, იმის მიუხედავად, რას მოიმოქმედებს დასავლეთი უკრაინის მხარდასაჭერად. პუტინმა უკვე აჩვენა, რომ მას უბრალოდ შეუძლია აგრესიის საბაბი გამოიგონოს.
როგორ შეუძლია ნატოს დაეხმაროს უკრაინას
ამ სტატიაში გამოთქმული შეხედულებები ეკუთვნის ავტორებს და არ წარმოადგენს აშშ-ს ან გაერთიანებული სამეფოს რომელიმე მთავრობის შეხედულებებს ან პოზიციებს.
