იარაღი როგორც კულტურა. აფხაზეთის მოსახლეობას თავდაცვის უფლება მისცეს

აფხაზეთში მოქალაქეებს იარაღის ფლობის უფლება მისცეს. 1 მარტს ძალაში შევიდა კანონი იარაღის შესახებ. ახლა ყველა ქმედუნარიან მოქალაქეს მისი შეძენა, გაფორმება და კანონიერად ფლობა შეუძლია.

აფხაზეთში იარაღი თითქმის ყველას აქვს, მაგრამ ფორმალურად, რიგით მოქალაქეებს ეს ეკრძალებოდათ. ამიერიდან ვითარება იცვლება.

სამოქალაქო იარაღის (სანადირო და სპორტული) ოფიციალური ფლობა 18 წლიდან შეიძლება, გრძელლულიანის – 21 წლიდან, ხოლო პისტოლეტების და რევოლვერების – 27 წლიდან.

რა ვითარებაა აფხაზეთში იარაღთან დაკავშირებით, რატომ გახდა საჭირო ახალი კანონის მიღება და რას შეიცვლის ის – ამის შესახებ JAMnews– ს  კანონპროექტის ერთ–ერთი ავტორი და მთავარი ინიციატორი, პარლამენტის თავდაცვისა და ეროვნული უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარე, ილია გუნია ესაუბრა.

რატომ გახდა საჭირო ახალი კანონი

როდესაც აქ (პარლამენტში) მოვედი, უკვე არსებობდა ასეთი კანონპროექტი, რომელიც უკვე იყო პირველი მოსმენით მიღებული.

მაგრამ ის არათუ არეგულირებდა  არსებულ ვითარებას, არამედ უბრალოდ აკრძალვებს აწესებდა. ანუ ვის შეუძლია, ვის არ შეუძლია. იარაღის ტარების უფლება უნდა ჰქონოდათ სამართალდამცავი ორგანოების, სასამართლო სისტემის წარმომადგენლებს, პროკურორებს, დეპუტატებს, პრეზიდენტის ადმინისტრაციას – ანუ ჩინოვნიკებს.

ეს იმ დროს, როცა ომისშემდგომი პერიოდის 30 წლის განმავლობაში მთელი აფხაზეთი შეიარაღებულია. ჩვენთან იარაღი ყველას აქვს სახლში და ეს ყველამ მშვენივრად იცის. პრობლემა ისაა, რომ კანონის თანახმად, ეს იარაღი არ უნდა გვქონდეს, მაგრამ გვაქვს.

• ქართულ-აფხაზური კონფლიქტი: გამოსავალი არ ჩანს, არც დიალოგის სურვილი. ხედვა სოხუმიდან
• ქალის ადგილი აფხაზეთში: რას ფიქრობენ ამის შესახებ თავად ქალები
• მოსაზრება: „კრიმინალური აფხაზეთი – როგორ მივიღეთ ის?“

იციან რა, რომ იარაღი ხალხს ხელზე აქვს, სამართალდამცავი ორგანოები ხშირად, გარკვეული პიროვნებების დაკავების დროს, უბრალოდ სახლის ჩხრეკას ატარებენ. ანუ არც არაფრის მოძებნა და არც მტკიცებულებების მოპოვება გჭირდებათ.

მესმის, რომ ჩვენი მთავარი ძალა რეზერვია. ყველას აქვს იარაღი და ეს არის ერთადერთი, რისი იმედიც აქვს აფხაზეთს ნებისმიერი საბრძოლო მოქმედებების შემთხვევაში. ჩვენს დროში ამ იარაღის ჩამორთმევა დაუშვებელი ფუფუნებაა, ამიტომ საჭირო იყო მისი რეგულირება.

როგორ იმუშავებს ახალი რეჟიმი

როდესაც იარაღის კონტროლი არ არსებობს, ბუნდოვანი ხდება ზღვარი კრიმინალსა და კანონმორჩილ მოქალაქეს შორის. ანუ შეგიძლია აიღო ნებისმიერი იარაღი, წახვიდე, დანაშაული ჩაიდინო და იარაღი არსად გამოჩნდება.

ერთ-ერთი პირობაა, პირველ რიგში, იარაღის რეგისტრაცია. ნებისმიერ იარაღს აქვს საკუთარი საიდენტიფიკაციო ნომერი, თავისებურებები, ტყვიასა და ვაზნის კორპუსს აქვს საკუთარი ნიშანი. იარაღის რეგისტრაციას მივყავართ იქამდე, რომ ეს ყველაფერი დაფიქსირდება. ჩვენ გვესმის, რომ რეგისტრირებული იარაღით ნაკლები დანაშაული მოხდება. და მაშინაც კი, თუ ის მოხდება, ქუჩაში ნაპოვნ ტყვიასა და მასრას  ყოველთვის ეყოლება პატრონი.

სამ თვეში ძალაში შესვლის შემდეგ უფლებამოსილმა ორგანომ [აფხაზეთის მინისტრთა კაბინეტმა] უნდა შეიმუშაოს კანონქვემდებარე აქტები. ეს არის ლიცენზიების ტიპები, როგორ ხდება ამ ლიცენზიის მიღება, ტყვიის და მასრების ნიმუშების შესანახის შექმნა – ანუ მექანიზმის შემუშავება.

კანონი ამბობს, რა უნდა გავაკეთოთ, მაგრამ სად უნდა წავიდეთ ამისათვის, როგორ მოვხვდეთ იქ, რა ფორმის დოკუმენტებია საჭირო, რომელი კომისია შეამოწმებს ხართ თუ არა ნარკომომხმარებელი ან რამდენად ფსიქიკურად ჯანმრთელი – ეს ჯერჯერობით არ ვიცით.

რა საჭრია საერთოდ იარაღი?

უპირველეს ყოვლისა, ეს არის თავდაცვა ნებისმიერი ხელყოფისაგან. ჩვენი კანონი გვაძლევს უფლებას დავიცვათ ადამიანის პატივი, ღირსება და სიცოცხლე. სხვათა შორის, არა მარტო ჩვენთან. ამერიკის კონსტიტუცია ადამიანს პრაქტიკულად ავალდებულებს იარაღის ქონას. ადამიანს აქვს უფლება დაიცვას საკუთარი სიცოცხლე.

არ არის აუცილებელი მხოლოდ სამართალდამცავმა ორგანოებმა დამიცვან, მე მაქვს უფლება დავიცვა ჩემი თავი. ჩვენ ასე ვცხოვრობთ, ვხედავთ, რა სახის ძარცვებია, რა თავდასხმებია. თუ იარაღს გამოიყენებ, დამნაშავე ხდები. ჩვენთან ხშირად ვერ იჭერენ ბანდიტებს, მაგრამ თუ ესროლე, შენ დაგიჭერენ.

ამავე დროს, უნდა გვესმოდეს, რომ საუბარია მხოლოდ თავდაცვაზე. ეს არ ნიშნავს, რომ ვიღაცამ შეგაგინოს და შენ ესროლო. მინდა მქონდეს ლეგალურად იარაღი. მე მსურს დავიცვა ჩემი სახლი. იარაღი ზოგადად გარკვეული კულტურაა.

იარაღისა და აფხაზური მენტალიტეტის შესახებ

ჩვენ გვაქვს უზარმაზარი რაოდენობის იარაღი, აკრძალვის მიუხედავად [რომელიც მოქმედებდა ახალი კანონის მიღებამდე].

ჩვენ ვხედავთ, რომ 18-25 წლის ახალგაზრდები იარაღით დადიან. ამავდროულად, იარაღით ჩადენილი დანაშაულები ძალიან ცოტა გვაქვს. იცით ეს რაზე მეტყველებს? იარაღის სიყვარულზე და არსებულ კულტურაზე.

როცა ვმუშაობდით კანონზე, მსოფლიო გამოცდილება შევისწავლეთ. ჩვენ შევხედეთ პრინციპებს, რასაც ემყარება კანონმდებლობა იარაღის შესახებ. ეს არის მათ შორის მენტალიტეტიც. იმ ქვეყნებში, სადაც ძალიან ბევრია ყოფითი კონფლიქტები და მკვლელობა ყოფით ნიადაგზე, იარაღი საერთოდ არ არის, მათ იარაღს არ აძლევენ. ესეც მენტალიტეტია. ადამიანს შეუძლია დალიოს და ზიანი მიაყენოს თავის ოჯახს. ჩვენ ასეთი შემთხვევები ძალიან ცოტა გვაქვს.

როგორც წესი, ადამიანი, ახლა ვსაუბრობ ადეკვატურ მოქალაქეზე, იარაღ ვინმეს მოსაკლავად არ ყიდულობს. მხოლოდ რამდენიმე ფაქტორმა შეიძლება უბიძგოს მას იარაღის შეძენისკენ – იარაღის სიყვარულმა, ეს ჩვენ გვაქვს კავკასიაში, სამშობლოს სიყვარულმა და საკუთარი თავის დაცვის სურვილმა, თუ რამე მოხდა. მაგალითად მე მაქვს იარაღი, თუმცა ძალიან იშვიათად ვატარებ. მიუხედავად იმისა, რომ ამის უფლება მაქვს. მაგრამ მე ასეთი საჭიროება არ მაქვს. ესეც არჩევანია. თუნდაც უფლება გქონდეს, არ არის საჭირო იარაღი თან ატარო.

მშვიდობიან დროს იარაღი არასოდეს გამომიყენებია, არასდროს მიმიყვანა სიტუაცია აქამდე. საერთოდ, ვფიქრობ, რომ ჩვენ პატარა ქვეყანა ვართ და იარაღი წამდაუწუმ არ უნდა გამოვიყენოთ. ასევე მინდა აღვნიშნო, რომ კანონი ყოველთვის იწერება იმ ადამიანებისთვის, ვინც კანონმორჩილია. მაგრამ არიან ისეთებიც, ვისთვისაც კანონი არ არსებობს. ხალხს მათგან თავდაცვის უფლება არ უნდა ჰქონდეს? ვფიქრობ, ეს აუცილებელია. ვინც არღვევს კანონს, უნდა ესმოდეს, რომ მის მოწინააღმდეგეს შეუძლია დაიცვას საკუთარი თავი და კრიმინალს ესროლოს.

სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო