აფხაზეთში ფრინველთა მასობრივი სიკვდილიანობის საიდუმლო ამოუხსნელი რჩება
ფრინველთა მასობრივი სიკვდილიანობა აფხაზეთში
თებერვლის ბოლოს აფხაზეთში წყლის ფრინველების იდუმალი, მასობრივი სიკვდილიანობა დაფიქსირდა. უფრო ზუსტად, კონკრეტული სახეობის ფრინველები – დიდი გრეიბიები – დაიხოცნენ. ადგილობრივმა მოსახლეობამ ფრინველების ფიტულები იპოვა სანაპიროზე, მაგრამ ვერავინ შეძლო გაერკვია ჭირის გამომწვევი მიზეზი.
განგაში პირველმა სოხუმელებმა ატეხეს, ვისთვისაც მკვდარი ფრინველებით მოფენილი ზღვის სანაპირო უჩვეულო და შემზარავი სანახაობა აღმოჩნდა. ხალხმა დაიწყო ფოტოების და ვიდეოების გადაღება და მათი განთავსება სოციალურ ქსელებში. ამის შემდეგ ჟურნალისტებმა კომენტარისთვის მიმართეს ეკოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორს რომან დბარს, მაგრამ მან ამ ფაქტებში “განსაკუთრებული ვერაფერი” დაინახა:
“ჩვენს სანაპიროზე ასიათასობით ფრინველია, რომლებიც აქ იზამთრებენ განსაკუთრებული კლიმატური და ეკოლოგიური პირობების გამო. ზამთრის დრო ყველაზე რთულია ყველა ფრინველისთვის, ამიტომ, პირველ რიგში, მოხუცი, სუსტი და ავადმყოფი ინდივიდები იღუპებიან. მაგრამ სიკვდილის „მასიურობა“ სუბიექტური შეფასებაა“.
დბარუს თქმით, სანაპიროს “ველურ” რაიონებში მკვდარი, ავადმყოფი და დასუსტებული ფრინველები მტაცებლების მსხვერპლები ხდებიან. მაგრამ, მისი განმარტებით, ქალაქში ეს ეკოლოგიური კავშირები დარღვეულია, რის გამოც სოხუმის მცხოვრებლები ხშირად მოწმენი არიან „ბუნებრივი, მაგრამ ზოგჯერ დრამატული ბუნებრივი მოვლენების, როგორიცაა ფრინველების მტკივნეული სიკვდილი“.
- აფხაზეთს თევზჭერის კვოტის გაზრდით ეკოლოგიური კატასტროფას ემუქრება
- როგორ მუშაობენ ქართველები და აფხაზები ერთად? | ენგურჰესის დირექტორი ლევან მებონია
საზოგადოება ამ განმარტებით არ დაკმაყოფილდა – გარემოსდამცველმა აქტივისტებმა საკუთარი სახსრებით ცადეს ფრინველების გადარჩენა. “Апсабара”-ს საზოგადოებრივი ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა ასტანდა ჟენიამ დამოუკიდებლად გამოაჯანმრთელა შვიდი ფრინველი მედიკამენტების ზემოქმედებით:
“30 ფრინველიდან, რომელთა ნაპირიდან გამოყვანაც მოვახერხე, მხოლოდ შვიდი გადარჩა. ზოგი ტრანსპორტირებისთანავე გარდაიცვალა.”
იგი თვლის, რომ ჭირის გამომწვევი მიზეზი არ არის ვირუსული ან ბაქტერიული ინფექცია, არამედ, სავარაუდოდ, ფრინველები წყალში მოხვედრილი ტოქსინებისგან მოიწამლნენ.
ამ მოსაზრებას იზიარებს რუსი ორნიტოლოგი ალექსანდრ დვორეცკიც, რომელთანაც აფხაზ აქტივისტებს მუდმივი კონტაქტი ჰქონდათ. დვორეცკი თვლის, რომ აფხაზეთის სანაპიროზე დიდი გრეიბის სიკვდილი შესაძლოა გამოწვეული იყოს ტოქსინით, რომელიც გავლენას ახდენს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე.
“შეხედეთ დიდ ღორღს: ერთი ფრინველი იქ არის, მეორე სამასი მეტრის მოშორებით. ისინი არ ეკონტაქტებიან ერთმანეთს, შესაბამისად, ისინი ამ ინფექციას ერთმანეთს ვერ გადასცემდნენ“, – განმარტავს ორნიტოლოგი.
აფხაზეთში ფრინველების სიკვდილიანობის ზუსტი მიზეზი ვერ დადგინდა, რადგან აქ არ არის ლაბორატორიები საჭირო ანალიზების ჩასატარებლად. თუმცა აფხაზმა ვეტერინარებმა მაინც გაკვეთეს ფრინველები, რათა დაედგინათ მათი გარდაცვალების სავარაუდო მიზეზი.
“გავახსენით გვამები, იყო საკმარისი რაოდენობით ცხიმი, ორგანოები ხელუხლებელი იყო, ცვლილებები არ შეგვიმჩნევია. ერთადერთი, რაც აღმოვაჩინეთ, იყო თვალების ლორწოვანი გარსიდან სისხლდენა. მაგრამ იმის გასაგებად, თუ რასთან შეიძლება იყოს ეს დაკავშირებული, საჭიროა ძალიან კარგი ლაბორატორია ან ინსტიტუტი.” – განაცხადა სახელმწიფო ვეტერინარული სამსახურის უფროსმა რომან ჯოპუამ.
“თურქული სეინერის წყევლა”?
მეცნიერები ფრინველების სიკვდილიანობას და თურქული მეთევზეების გემის სამი წევრის ბოლოდროინდელ გარდაცვალებას ერთმანეთს არ უკავშირებენ. თებერვლის შუა რიცხვებში მეთევზეები მწვავე მოწამვლის ნიშნებით აფხაზეთის საავადმყოფოში გადაიყვანეს. როგორც გემის კაპიტანი ამბობს, გემზე რამდენიმე თვე იდო თევზი, რომელიც დალპა. ლპობის პროცესში ერთ-ერთი ნივთიერება, რომელიც თევზმა გამოყო, იყო ამიაკი. კაპიტნის თქმით, გემის ეკიპაჟმა სწორედ ეს ნივთიერება შეისუნთქა, რამაც მათი სიკვდილი გამოიწვია.
აფხაზეთის მცხოვრებთა შორის გაჩნდა ვერსია, რომ დამპალი თევზის ნარჩენები ზღვაში გადაყარეს და ფრინველების მოწამვლაც ამან გამოიწვია. თუმცა ამ შემთხვევებს შორის კავშირი ვერც ორნიტოლოგებმა და ვერც ეკოლოგებმა ვერ დაინახეს.
აფხაზეთში ფრინველების ეპიდემიის დროს ადამიანთა დაავადების მასობრივი შემთხვევები არ ყოფილა. მაგრამ ბევრმა უარი თქვა პლაჟებზე გასეირნებაზე და ზღვაში ზამთრის ცურვის ზოგიერთმა მოყვარულმაც გადადო ბანაობა უკეთეს დრომდე.
თუმცა ყველა ასე საეჭვო და მგრძნობიარე არ აღმოჩნდა: სოხუმის პლაჟებზე შეიძლება შეამჩნიო ადამიანები, რომლებიც მიუხედავად ყველაფრისა მაინც ცურავდნენ, შემდეგ კი აგროვებდნენ და წვავდნენ მკვდარ ფრინველებს იქვე, სანაპიროზე.
