დიდი ბრიტანეთი ევროკავშირიდან გავიდა. რა შეიცვლება? პასუხები კითხვებზე
2020 წლის 1 თებერვლიდან, დიდი ბრიტანეთი ევროკავშირის წევრი აღარ არის. ის ამ ორგანიზაციაში 47 წელი იყო, ჯერ კიდევ იმ დროიდან, როდესაც მას „ევროპული თანამეგობრობა“ ერქვა.
31 იანვრის საღამოს, ლონდონში, სადღესასწაულო განათება იყო. მიმოქცევაში გამოვიდა 50-პენსიანი სამახსოვრო მონეტა, წარწერით – „მშვიდობა, კეთილდღეობა, მეგობრობა ყველა ხალხთან“ და მეორე მხარეს თარიღი – „31 იანვარი, 2020“.
რატომ მოხდა ეს და კონკრეტულად რა შეიცვლება – მოკლედ იმაზე, თუ რა უნდა ვიცოდეთ ბრექსიტის შესახებ, ბრიტანეთის ევროკავშირთან განქორწინების პროცესის შესახებ, რომელიც 2016 წლიდან გრძელდებოდა და აი, როგორც იქნა დასრულდა.
რა შეიცვლება ევროკავშირისა და დიდი ბრიტანეთის ურთიერთობებში?
● მთავარი ხელშესახები ცვლილება – ბრიტანეთმა დაკარგა წარმომადგენლობა ევროკავშირის ყველა ორგანოში და უკვე ვეღარ შეძლებს მონაწილეობას გადაწყვეტილების მიღების პროცესში.
თუმცა, 2020 წლის ბოლომდე, ბრიტანელები უნდა დაემორჩილონ ევროკავშირის წესებსა და გადაწყვეტილებებს. ეს არის გარდამავალი პერიოდი და ამ მოკლე დროის განმავლობაში, ევროკავშირი თავისუფალ ვაჭრობაზე უნდა შეუთანხმდეს ევროკავშირსა და უმსხვილეს პარტნიორს, ამერიკის შეერთებულ შტატებს.
● დიდი ბრიტანეთი არ აპირებს ვიზის დაწესებას ევროკავშირის მოქალაქე ტურისტებისათვის და უახლოეს მომავალში, არც მესამე ქვეყნის მოქალაქეებისთვის გეგმავს ქვეყანაში შესვლის წესის შეცვლას.
● ბრიტანეთში, ევროკავშირის, დაახლოებით, 3,6 მილიონი მოქალაქე ცხოვრობს – ყველა მათგანმა წლის ბოლომდე ონლაინ უნდა წარადგინოს ძალიან მარტივი შუამდგომლობის ფორმა მცხოვრებლის სტატუსის შესახებ.
● დიდ ბრიტანეთში, რეგისტრაციის ეს ფორმა ევროკავშირის მოქალაქეებისთვის უკვე 2019 წლიდან მოქმედებს და ოფიციალური მონაცემებით, უკვე დარეგისტრირებულია სულ მცირე 2,5 მილიონი ადამიანი. უარი მხოლოდ ერთეულებმა მიიღეს – ძირითადად, ნასამართლეობისთვის.
● საბოლოო გასვლის შემდეგ, 2020 წლის დასასრულს, ბოლო ცვლილებები შევა ემიგრაციის წესებში. ოფიციალური ლონდონი ყველასთვის ერთიანი სისტემის დაწესებას გეგმავს – პოტენციურ ემიგრანტებს ასაკის, განათლების, პროფესიისა და სხვა მსგავსი საკითხების გათვალისწინებით, ავტომატურად დაერიცხებათ ქულები და ბრიტანეთში შესვლის უფლებას მიიღებენ ისინი, ვინც „გამსვლელ ქულას“ დააგროვებენ.
ევროკავშირიდან გასვლის მომხრეთა მოსაზრება
დიდ ბრიტანეთში, ევროკავშირიდან გასვლას ძირითადად მხარს უჭერენ უფროსი ასაკის ადამიანები და მოქალაქეები, რომელთაც უმაღლესი განათლება არ აქვთ.
ამ ადამიანებს სჯერათ, რომ ევროკავშირიდან გასვლა უზრუნველყოფს მეტი სამუშაო ადგილის შექმნას ქვეყნისათვის ტრადიციულ სფეროებში – მაგალითად, სოფლის მეურნეობასა და თევზის ინდუსტრიაში, ასევე, შეაჩერებს ემიგრანტების ტალღას ბრიტანეთში.
დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი, ბორის ჯონსონი 31 იანვარს მოსახლეობისადმი მიმართვით გამოვიდა და განაცხადა, რომ „ახალი ერა“ იწყება.
მაიკლ გოუვიმ, ბორის ჯონსონის მთავრობის წევრმა და ბრექსიტის ერთ-ერთმა მთავარმა მომხრემ, დიდი ბრიტანეთის ევროკავშირში ყოფნის ბოლო დღეს, განაცხადა:
„ჩვენ გვინდა, ევროკავშირთან ისეთივე ურთიერთობები გვქონდეს, როგორიც აქვს მას კანადასთან – სავაჭრო ტარიფებისა და კვოტების გარეშე ჩვენი ექსპორტისთვის“.
ბრექსიტის მოწინააღმდეგეთა მოსაზრება
ბრექსიტის მოწინააღმდეგეები ძირითადად ახალგაზრდები, მაღალტექნოლოგიური კომპანიების წარმომადგენლები და ბიზნესმენები არიან. ეს ადამიანები საკუთარ კარიერას ძირითადად უკავშირებენ არა დიდი ბრიტანეთისთვის ისტორიულად ტრადიციულ ინდუსტრიებს, არამედ – მაღალტექნოლოგიური კომპანიების სამუშაო ადგილებს.
სწორედ ეს სამუშაო ადგილები დაზარალდება პირველ რიგში „ბრექსიტის“ შემთხვევაში და ახალგაზრდების ამ ნაწილისთვის პერსპექტივა იქნება ბრიტანეთის დატოვება და საცხოვრებლად ნიდერლანდებში ან გერმანიაში გადასვლა.
ბევრი ექსპერტის აზრი გაახმოვანა Financial Times-თან ინტერვიუში პოლიტიკური ეკონომიკის ევროპული ანალიტიკური ცენტრის დირექტორმა, დევიდ ჰენიგმა:
„ჩვენ არეულობა და გაურკვევლობა გველოდება“.
ევროკავშირის სამი ძირითადი ინსტიტუტის – ევროკომისიის, ევროკავშირის საბჭოსა და ევროპარლამენტის პრეზიდენტებმა – დიდი ბრიტანეთი გააფრთხილეს: „ყველა არჩევანს თავისი შედეგები მოჰყვება“.
რატომ არ არის ევროკავშირი ბედნიერი ამ პერსპექტივით?
დიდი ბრიტანეთი – მსოფლიოში სიდიდით მეხუთე ეკონომიკაა. მისი დაკარგვა – დარტყმაა ევროკავშირის ეკონომიკისთვის.
ბრექსიტის ისტორია
ქვეყანა ამისკენ სამწელიწად-ნახევარი მიდიოდა, სინამდვილეში კიდევ უფრო მეტი – პირველი რეფერენდუმი დიდი ბრიტანეთის ევროკავშირის წევრობის დატოვების შესახებ ჯერ კიდევ 1974 წელს გაიმართა. მაშინ ინგლისელთა უმეტესობამ გამოსვლის იდეა უარყო.
2017 წელს, მეორე რეფერენდუმზე, ევროკავშირიდან გამოსვლის მომხრეებმა გაიმარჯვეს, მაგრამ ეს მინიმალური უპირატესობით, 2%-ით შეძლეს. ამის გამო, გამოსვლის პროცესი სამწელიწად-ნახევარი გაგრძელდა – აუცილებელი კანონების გატანა პარლამენტში ვერ ხერხდებოდა.
საჭირო გახდა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება და ხელისუფლების ცვლილება. საბოლოოდ, კონსერვატორებმა, ბორის ჯონსონის ხელმძღვანელობით, რომლებიც ბრექსიტის განხორციელების პირობას დებდნენ, ამომრჩეველთა მხარდაჭერა მიიღეს.
