“Vaşinqtonda ən azı bir sənəd dərc edilməlidir”. Bakıdan şərhlər
Vaşinqtonda Ermənistan-Azərbaycan danışıqları
“Vaşinqtonda üç günlük danışıqlar marafonundan sonra ən azı bir sənəd dərc edilməlidir. Çünki bu, ABŞ-da ikinci belə marafondur və bu dəfə də ilk analoji danışıqlardan sonra olduğu kimi heç bir bəyanat imzalanmasa, ciddi razılaşmalar əldə edilməsə, bu, Vaşinqtonun qəzəbinə səbəb ola bilər”, – siyasətçi Natiq Cəfərli bu gündən (27 iyun) Vaşinqtonda Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında aparılan danışıqları şərh edərkən deyib.
- Azərbaycanda üzümçülük və şərabçılıq məmur kölgəsində inkişaf edir
- ABŞ səfirliyində Söyüdlü hadisələrinə diqqət çəkmək istəyən aktivistlər polisə təhvil veriliblər
- “Gürcüstan 12 tövsiyədən 3-nə tam əməl edib” – Avropa Komissiyasının aralıq hesabatı
Vaşinqtonda Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında nizamlanma üzrə müntəzəm çoxgünlük danışıqlar başlayacaq.
“Biz danışıqların bu həftənin çərşənbə axşamı başlamasını və cümə axşamına qədər davam edəcəyini gözləyirik.
Dövlət katibi Blinken Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri ilə görüşəcək və həftə ərzində daha ətraflı məlumat alacağıq. Biz inanmağa davam edirik ki, sülh əldə edilə bilər və birbaşa dialoq həll olunmamış problemlərin həlli və davamlı və ləyaqətli sülhə nail olmaq üçün açardır”, – ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller brifinq zamanı bildirib.
Azərbaycandakı ekspertlər Vaşinqton danışıqlarının perspektivlərini fərqli qiymətləndirirlər.
“Heç olmasa inteqrasiyanın “yol xəritəsi”nin tezislərini dərc etmək lazımdır”
“Vaşinqtonda ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə Azərbaycan-Ermənistan arasında 3 gün davam edəcək danışıqlarda ortaya hansısa anlaşma sənədi çıxmalıdır. Çünki, bu artıq ikinci belə marafondur, əgər bu dəfə də imzalanacaq sənəd olmasa, ciddi razılaşmalar baş verməsə, bu işə hansı tərəf mane olursa, o, Vaşinqtonun qəzəbinə gələcək”, – Respublikaçı Alternativ Partiyasının liderlərindən biri Natiq Cəfərli deyir.
Onun sözlərinə görə, hələlik görünən odur ki, razılaşmalara mane olan Ermənistan tərəfidir:
“Zatən bu ölkənin şirkətlərinin adı Rusiyaya yardımla bağlı sanksiyalara düşüb, sülhə də mane olsalar, daha ciddi təzyiqlə qarşılaşacaqlar”.
Cəfərlinin fikrincə, danışıqlarda Azərbaycanın “yumşaq qarnı” Xankəndi və ətrafında yaşayan erməni əsilli azərbaycanlıların inteqrasiyası və təhlükəsizlik zəmanəti ilə bağlıdır:
“Həbri qələbəmizlə başa çatan 44 günlük müharibədən sonra onlarla dəfə hökumətə publik müraciət edib dedik ki, bu məsələdə gecikirik, inteqrasiyanın “yol xəritəsinin” ən azı tezislətini açıqlamalıyıq. Hökumət heç nəyi dəyişmədən bu işi həll etmək istəyirsə, yanılır, getdikcə haqlı olduğumuz yerdə haqsız təzyiqlərə daha çox tuş gələ bilərik.
“Yol xəritəsi” illərdir çığırış etdiyimiz yeni Konstitusiya dəyişikliklərindən, yerli özünüidarə, Mer institutunun yaradılmasından, 14 İqtisadi rayonun inzibati ərazi vahidinə çevrilməsindən, ədalətli seçki sisteminin və hökumətin parlamentdən çıxmasından – bir sözlə, köklü iradəetmə islahatlarından keçir.
Başqa yol yoxdur, vaxt uzatmaqla bu iş öz-özünə həll olunmayacaq, köklü sistem islahatları isə məmləkətin həm də önünü açacaq”.
“Atlas” analitik mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu deyir ki, Moskvanın indi real vasitəçilik perspektivi yoxdur:
“Danışıqlarda irəliləyiş əldə olunacaqsa və tərəflər sülh sazişini imzalamağa yaxınlaşacaqlarsa, bu ya Vaşinqtonda, ya da Brüsseldə baş verməlidir.
Nə qədər ki, Kremlin başı qarışıqdır tərəflər gərək ABŞ və Avropa İttifaqının vasitəçiliyindən maksimum yararlansınlar. Bu həm Azərbaycanın, həm də Ermənistanın xeyrinədir”.
“Tərəflərin bir-birinə qarşı ritorikası çox dəyişməyib”
“Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülhün əldə olunmasından danışmaq hələ tezdir. Danışıqlar prosesində irəliləyiş olmasına baxmayaraq, tərəflərin bir-birinə qarşı ritorikası o qədər də dəyişməyib”, – deyə siyasi icmalçı Aqşin Kərimov bildirir.
“Nəzərə almaq lazımdır ki, bizim regionda Ermənistan başqalarının əlində alətdir və bununla bağlı planlar tarixi kontekstdən ayrılmayıb. Strateji planlarda müəyyən dəyişikliklər ola bilər, lakin tarixi hədəflər sülh sazişinin əldə olunmasına əngəl olaraq qalır.
Bakı və Yerevan ortaq məxrəcdə razılaşsalar belə, gərginliyin səngiyəcəyini düşünmürəm. Bölgəmizdə mövcud olan böyük qüvvələr region ölkələrinin ümumi rifahına deyil, daha çox “təhlükəsiz şəkildə idarə et” prinsipinə köklənib”, – deyə o əlavə edib.
“Azərbaycanın əsas məqsədi sülh müqaviləsinə maneələri aradan qaldırmaqdır”
Azərbaycanın əsas məqsədi qarşısında duran maneələri aradan qaldırmaqdır Vaşinqtonda danışıqlar ərəfəsində Ermənistan parlamentinin sədr müavini Ruben Rubinyan Azərbaycanla sülh müqaviləsinin imzalanmasının üç şərtindən danışıb:
- Ölkələrin bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıması üçün əsas götürülən konkret xəritənin fiksasiyası.
- Qarabağın [erməni] əhalisinin hüquq və təhlükəsizliyi probleminin həlli.
- Yerevan və Bakı arasında razılaşmanın yerinə yetirilməsi üçün təminat institutunun tətbiqi.
“Biz Rubinyana hörmətlə yanaşmalıyıq. O, hələlik Ermənistan rəhbərliyində Ermənistanın danışıqlarda mövqeyini açıq şəkildə ifadə edə bilən yeganə şəxsdir”, – deyə siyasi icmalçı Fərhad Məmmədov Ermənistan parlamentinin vitse-spikerinin sözlərini şərh edərkən bildirib.
“Bütün bunlar, əlbəttə ki, danışıqlar üçün aktualdır. Amma artıq aydındır ki, Ermənistanın Azərbaycanın daxili işlərinə qarışması ilə bağlı açıq məsələlər (Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Qarabağdakı qalıqları, resurs dəstəyi və beynəlxalq platformalarda böhtan xarakterli fəaliyyətdən imtina) həll edilmədən bütün bu mövzuların konstruktiv əsaslarla həll perspektivi yoxdur.
Hesab edirəm ki, Azərbaycanın əsas məqsədi sülh müqaviləsinə maneələri aradan qaldırmaqdır. Ermənistanın hələ də maneələrin aradan qaldırılması prosesinə konstruktiv yanaşmaq şansı var”, – Məmmədov əlavə edib.
