Ukraynada müharibə. Azərbaycan kimin tərəfindədir?
Ukraynaya təcavüzündən az əvvəl Rusiya ilə imzaladığı müttəfiqlik bəyannaməsinə baxmayaraq, Azərbaycan rəsmən iki ölkə arasındakı müharibəyə münasibətdə neytral mövqe tutub. Bununla yanaşı Azərbaycan hakimiyyətinin nəzarəti altında olan bütün kütləvi informasiya vasitələri Kiyevin mövqeyini dəstəkləyir. JAMnews Azərbaycan hökumətinin bu cür davranışının səbəblərini aydınlaşdırmağa çalışıb.
- Rusiyanın SWIFT sistemindən çıxarılması Azərbaycana necə təsir edəcək?
- Bakıda Ukraynaya dəstək aksiyası keçirilib. Fotoreportaj
- “Bu, cinayətdən daha betərdir” – Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzünə Bakıdan reaksiya
Rusiya ilə müttəfiqlik bəyannaməsi və Ukrayna ilə dostluq
Bilavasitə Rusiyanın beynəlxalq hüquqa əsasən, Ukraynanın ayrılmaz hissəsi olan “DXR” və “LXR”ın müstəqilliyini tanıması ərəfəsində Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və RF prezidenti Vladimir Putin Kremldə müttəfiqlik bəyannaməsi imzalayıblar.
Bundan əvvəl isə 2022-ci ilin yanvarında İlham Əliyev Kiyevə rəsmi səfər edib və orada Azərbaycan və Ukrayna prezidentləri dövlətlərarası sənəd imzalayaraq iki dost ölkənin suverenlik və ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı üzrə mövqelərini təsdiqləyiblər.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı hərbi təcavüzü başlayandan sonra Azərbaycan hakimiyyəti rəsmi bəyanatla çıxış etməyib. Nə prezident, nə Xarici İşlər Nazirliyi Rusiya ordusunun Ukraynaya müdaxiləsi ilə bağlı birbaşa açıqlama verməyib. Yalnız Azərbaycan prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev bildirib ki, Rusiya və Ukrayna arasında münaqişənin danışıqlar yolu və diplomatik addımlarla nizamlanması vacibdir. “Azərbaycan beynəlxalq münasibətlərdə beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini həmişə rəhbər tutur. Bu sırada da dövlətlərin suverenliyi və ərazi bütövlüyü məsələsini xüsusi qeyd etmək istərdim”, – Hacıyev qeyd edib.
Ukraynaya humanitar yardım və dəstək aksiyası
Ukraynada hərbi əməliyyatların ikinci günündə Azərbaycan bu ölkəyə humanitar yardım göstərildiyi haqda bildirib. Fevralın 25-də axşam Azərbaycanın Silk Way aviaşirkətinin ərzaq və tibbi yardım dolu iki təyyarəsi Ukrayna istiqamətinə yön alıb.
Bundan dərhal sonra Azərbaycnın Dövlət Neft Şirkətindən (SOCAR) bildirildi ki, Ulraynanın bütün sosial xidmət maşınları (təcili tibbi yardım, yanğınsöndürən və sairə) SOCAR-ın Ukraynadakı yanacaqdoldurma məntəqələrində ödənişsiz yanacaqla təmin oluna bilər. Bu şirkətin bütün Ukraynada 59 yanacaqdoldurma məntəqəsi var.
Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski göstərilən yardıma görə Azərbaycan prezidentinə minnətdarlığını bildirib.
Bazar günü, fevralın 27-də Ukraynanın Bakıdakı səfirliyi qarşısında izdihamlı dəstək aksiyası keçirilib. Həmçinin Ukrayna xalqı üçün humanitar yardım toplanması təşkil olunub. Aksiya martın 9-a qədər davam edəcək.
Bu gün, martın 1-də Rusiyanın Bakıdakı səfirliyi qarşısında Ukraynaya dəstək piketi keçirilib. Piketin təşkilatçısı qeydiyyatdan keçməmiş müxalif Demokratiya və Rifah Partiyası olub.
Bu arada Azərbaycanda hökumətyönlü mövqeyi ilə tanınan bloqer Fuad Muradov sosial şəbəkələrdə martın 3-də Rusiya səfirliyinin binası qarşısında Rusiyaya dəstək aksiyası təyin etdiyini bildirib. Maraqlıdır ki, bloqerin Facebook-da avatarında Ukrayna bayrağı yerləşdirilib.
Şərhlər
Siyasi şərhçi Rasim Mirzəyevin fikrincə, Azərbaycan hakimiyyətinin Ukraynadakı müharibəyə münasibətini izah etmək çətin deyil.
“Bəli, Azərbaycan Rusiya ilə müttəfiqlik haqda bəyannamə imzalayıb. Amma Türkiyə faktorunu unutmaq olmaz. Bu ölkə NATO üzvüdür və münaqişə tərəflərini diplomatik həllə çağırır, son günlərdə dəfələrlə danışıqlar üçün məkan təklif edib. Və Türkiyə Azərbaycanın birinci dərəcəli müttəfiqidir. Əgər bizim ölkəmizin hətta bir neçə müxtəlif müttəfiqi olsa da, Türkiyə ilə qardaş münasibətlər onlarla heç bir müqayisəyə girmir.
Bir də Britaniya amili var. Hamımıza məlumdur ki, Xəzər dənizində neft və qaz hasilatı ilə Britaniyanın BP şirkəti məşğul olur. Həmin şirkət Azərbaycam, Türkiyə və Avropa ölkələrini birləşdirən “Cənub Qaz Dəhlizi”nin də əsas sərmayəçilərindən biridir. Bu nöqteyi nəzərdən Əliyevin Böyük Britaniya ilə şəxsi əlaqələri də az əhəmiyyətli deyil.
Bu səbəblərə görə Azərbaycan bu müharibədə Ukraynanı dəstəkləməlidir. Burada ölkə yenə də beynəlxalq hüququ əsas tutur. Həm Krım, həm də Rusiyadan başqa heç kimin tanımadığı Donbas respublikaları Ukraynanın ayrılmaz hissələridir. Azərbaycan Qarabağı işğaldan azad etdiyi zaman da bu prinsipə əsaslanırdı.
Rəsmi bəyanatlara gəlincə, hamının bildiyi kimi hakimiyyətin bilavasitə nəzarətində olan bütün Azərbaycan KİV-in hər vachlə Ukrayna xalqını dəstəkləməsi çox şeydən xəbər verir. Bu, həmin ölkənin birmənalı dəstəklənməsidir”, – Mirzəyev JAMnews-a müsahibəsində bildirib.
“Dünya və post-sovet məkanı dəyişməkdədir. Avropa Birliyi Ukraynanın üzvlüyünü müzakirəyə çıxarır. Ya yeni, xüsusi bir prosedurla üzv qəbul edəcəklər, ya da üzvlüyə namizəd statusunu verəcəklər. Ukrayna müharibəsindən sonra demokratik dəyişikliklərə hamilə iki ölkə olacaq – Belarus və Azərbaycan.
Hər zaman demişik ki, Əliyev hakimiyyətinin qorxduğu Putin Rusiyası olmayıb. Əksinə Putin həmişə onların himayədarı olub. Qorxduqları isə qeopolitik şərtlərin dəyişməsi və post-Putin dövrü olub. O dövr də artıq gəlməkdədir. Ölkəmiz üçün xeyirli olsun”, – Siyasi Menecment İnstitutunun direktoru Azər Qasımlı sosial şəbəkədə yazıb.
