"Tbilisi Bakının səbrini sınaqdan keçirir" - hökumətyönlü Azərbaycan mediası Gürcüstanı sərt tənqid edir
Azərbaycan və Gürcüstan arasında gərginlik
Hökumətyönlü Azərbaycan nəşri Minval Politika “Gürcüstan sülhə qarşı oynayır: Tbilisi Bakının səbrini sınaqdan keçirir” başlıqlı məqalə dərc edib və orada Gürcüstan hakimiyyətini kəskin tənqid edib.
Məqalənin müəllifi Maqsud Səlimov Tbilisi ilə Bakı arasındakı münasibətlərdə “narahatedici dəyişikliklər”dən danışır və iki mənfi prosesi misal kimi göstərir.
Azərbaycan və Ermənistan arasında fəallaşan sülh prosesi fonunda iqtisadi münasibətlər sürətlə inkişaf edir. Növbəti mühüm mərhələ Bakının Yerevana Azərbaycan neft məhsullarını tədarük etməyə hazırlaşmasıdır.
Ölkələr arasında birbaşa dəmir yolu xətti 30 ildən artıq davam edən münaqişəyə görə kəsildiyi üçün belə tranzitin yeganə marşrutu Gürcüstandan keçə bilər.
Lakin Minval Politika-nın məlumatına görə, Gürcüstanda bu tranzit üçün gözlənilmədən qeyri-adekvat dərəcədə yüksək tarif tələb olunub.
Sentyabrdan etibarən Gürcüstan-Azərbaycan sərhədində azərbaycanlı sürücülər rəsmi şəxslərin kobud rəftarı ilə üzləşir, yük maşınları isə real səbəblər göstərilmədən həftələrlə və aylarla saxlanılır.
“Gürcüstan hakimiyyəti bu problemin həlli üçün nə siyasi iradə, nə də idarəetmə bacarığı göstərir. Effektivlik əvəzinə yalnız ritual vədlər görürük”, — deyə nəşr yazır.
Dərc olunan materialın detalları aşağıdadır.
- Azərbaycan hökumətyönlü mediasında Gürcüstan kəskin tənqid olunur
- “Tramp marşrutu”: Qərbin illüziyası, yoxsa Cənubi Qafqaz tarixində dönüş nöqtəsi
- Tbilisidən Əliyev və Paşinyanın tarixi görüşünə baxış
Minval Politika-nın kiçik ixtisarla dərc olunmuş materialı
“Son aylar Bakı və Tbilisi münasibətlərində narahatedici bir dönüş müşahidə olunur və bu, ayrı-ayrı bürokratik nasazlıqların deyil, Gürcüstanın siyasi məntiqindəki dəyişiklikləri göstərən ardıcıl qərarların nəticəsidir.
Minval Politika-nın əvvəl də qeyd etdiyi kimi, Gürcüstan sərhədindəki vəziyyət gərgin olaraq qalır: sentyabrdan bəri azərbaycanlı sürücülər sistemli gecikmələrlə üzləşir. Bəzi yük maşınları aylarla gömrükdən keçə bilmir və qonşu ölkənin rəsmi dairələri problemin həlli üçün nə siyasi iradə, nə də idarəetmə bacarığı nümayiş etdirir.
Effektivlik əvəzinə yalnız ritual təsdiqlər görməyimiz isə diqqətçəkəndir.
Belə bir fonda Tbilisinin regional nəqliyyat arxitekturasının müzakirəsi zamanı atdığı yeni addım daha da gözlənilməz görünür.
Bir həftə əvvəl, noyabrın 28-də Qəbələdə Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhədin delimitasiyası üzrə birgə komissiyaların 12-ci iclası keçirildi. Baş nazir müavinləri Şahin Mustafayev və Mqer Qriqoryanın rəhbərlik etdiyi görüşdə texniki məsələlərlə yanaşı iqtisadi əməkdaşlıq imkanları da müzakirə olunub.
Minval Politika-nın mənbələrinin bildirdiyinə görə, həmin məsələlərdən biri Azərbaycan nefti və neft məhsullarının Ermənistana ixrac perspektivi idi. Bu layihə Bakı və Yerevana iqtisadi dividendlər gətirə, regionda sülhün möhkəmlənməsinə töhfə verə bilər.
Lakin iki ölkə arasında birbaşa dəmir yolu əlaqəsinin olmaması tranziti Gürcüstandan keçən yeganə marşruta çevirir. Məhz buna görə Azərbaycan Tbilisidən Qardabani–Sadaxlı sahəsi üçün tarif sorğulayıb.
Gürcüstanın cavabı yalnız kommersiya mövqeyinin deyil, siyasi düşüncənin də göstəricisi olub.
Məlumatlarımıza görə, Gürcüstan tərəfi uzunluğu 111 km olan sahə üçün ton başına 92 dollar tarif təqdim edib ki, bu da ton-kilometr üçün 0,82 dollar deməkdir.
İlk baxışda bu adi bir tarif təsiri bağışlaya bilər, lakin müqayisə tam əksini göstərir.
Müqayisə üçün:
● Azərbaycan ərazisində oxşar yüklər 680 km məsafədə – Yalama stansiyasından Böyük Kəsik stansiyasına 17 dollar tariflə daşınır, yəni ton-kilometr üçün 0,02 dollar.
Bu, Gürcüstanın təklif etdiyi qiymətdən 40 dəfə aşağıdır.
Aradakı qırxqat fərq bazarın deyil, niyyətin göstəricisidir.
● Bundan əlavə, Gürcüstan daxilində belə yüklər Batumi, Poti və Kulevi limanlarına 360–396 km məsafədə 17 dollar tariflə daşınır ki, bu da kilometr üçün 0,04–0,05 dollar deməkdir.
Başqa sözlə, tranzit Tbilisi üçün sərfəli olduqda tarif Ermənistana təklif edilən marşrutdan 20 dəfə aşağı olur.
Burada iqtisadi məntiq siyasi siqnal qarşısında geri çəkilir.
Belə davranış qaçılmaz olaraq təəccüb doğurur. Gürcüstan müasir tarixinin kritik dövrlərində Azərbaycanın dəstəyinə arxalanmış ölkə olduğu halda,bbu gün özünün uzunmüddətli maraqlarına zidd bir model sərgiləyir.
Söhbət yalnız əsas tərəfdaşın etimadını sarsıtmaqdan getmir. Gürcüstanın mövcud logistika monopoliyası artıq alternativsiz deyil.
Regional əlaqəlilik layihələri inkişaf edir və köhnə arxitekturanı təzyiqlə qoruyub saxlamaq cəhdləri onun dağılmasını daha da sürətləndirir.
Bu gün Gürcüstan faktiki olaraq regionda davamlı sülh arxitekturasının və qarşılıqlı faydalı iqtisadi əlaqələrin formalaşmasına qarşı çıxır.
Cənubi Qafqazın münaqişə məntiqindən inkişaf məntiqinə keçmək üçün unikal bir imkan qazandığı bir vaxtda Tbilisinin davranışı bu keçidi ləngitmək cəhdi təsiri bağışlayır. Bu siyasəti başqa cür adlandırmaq çətindir: o, təkcə regional nizamlanmanın ümumi dinamizmini zəiflətdiyini deyil, həm də birgə rifah məkanının yaradılmasında iştirak etmək istəksizliyini göstərir”.
Tbilisi anlamalıdır: əsassız maneələr siyasəti qaçılmaz olaraq cavab addımlarını doğurur.
İqtisadiyyatına Bakının illərlə stabil şəkildə investisiya qoyduğu və daim dəstək verdiyi bir ölkə Azərbaycanın maraqlarını görməməzliyə vurmaq lüksünə sahib deyil.
Məsuliyyət dövlətlərin yetkinliyinin əsas meyarıdır və hazırda Gürcüstan bu yetkinlik üzrə imtahan verir.
Daha da vacibi, ölkələrimiz arasındakı münasibətlərin tarixi yaddaşı bunu xüsusi olaraq göstərir.
Gürcüstanla Rusiya arasındakı gərginliyin ən yüksək dövründə Bakı Tbilisinin zəifliyindən təzyiq aləti kimi istifadə etməyib və ona qarşı yüksək tariflər tətbiq etməyib, baxmayaraq ki, həmin vaxt Gürcüstan dərin böhran içində idi və görünürdü ki, istənilən şərtlə razılaşmağa hazırdır.
Azərbaycan başqa yolu seçdi: mənfəət güdən yolu deyil, müttəfiqlik yolunu.
Məhz buna görə bu gün qanunauyğun sual yaranır: Tbilisi mövcud vəziyyətə necə cavab verəcək? O, susmaqla kifayətlənib gizli şəkildə eyni siyasəti davam etdirəcək, yoxsa problemi açıq şəkildə etiraf edib qarşıdurma deyil, əməkdaşlıq istiqamətinə addım atmaq üçün siyasi yetkinlik nümayiş etdirəcək?”
Azərbaycan və Gürcüstan arasında gərginlik
