Sumqayıtda partlayış baş vermiş yataqxananın sakinləri çarəsiz qalıb
Sumqayıtda yataqxanada partlayış
Bura Sumqayıt şəhəri, Yəhya Məmmədov küçəsində yerləşən 2 saylı yataqxana binasıdır. Bina ilk baxışda tərk edilmiş yerə bənzəyir. Şüşələri çilik-çilik olmuş pəncərələr, çat düşən divarlar, həyət boyu qalaqlanan taxta-tuxta, mebel parçaları… Adamda elə təəssürat yaranır ki, sanki burada heç kim yaşamır.
“Qızım, gəl, gəl, bax gör bina necə uçub başımıza”, – deyə, uzaqdan kimsə haylayır. Tez səs gələn tərəfə boylanıram.
İkimərtəbəli yataqxananın girişində bir neçə qadın dayanıb. Bu binada yaşayırlar.
Danışırlar ki, son illərə qədər burada əsasən məcburi köçkün ailələr məskunlaşıbmış. Sonradan onlar hissə-hissə evlə təmin edilib, köçüblər. Yerdə qalan 16 ailə isə bu yataqxanda yaşamağa davam edib.
15 yanvar gecəsi yataqxananın ikinci mərtəbəsindəki mənzillərdən birində güclü partlayış baş verib. Mənzilin iki otağını ayıran arakəsmə divar uçub, içəridəki əşyaların çoxu yararsız hala düşüb. Binadakı əksər pəncərələrin şüşəsi partlayışın gücündən sınıb, bəzi evlərin qapıları yerindən çıxıb.
Partlayış olan evdə yaşayan ailənin bütün üzvləri – Ceyhun və həyat yoldaşı Vüsalə, onların azyaşlı övladları Nəzakət və Yusif Paşayevlər müxtəlif dərəcəli yanıq xəsarətləri ilə Sumqayıtdakı dövlət xəstəxanalarından birinə yerləşdiriliblər.
Sakinlər deyir ki, binada heç vaxt istilik sistemi olmayıb. Bəziləri evlərini elektriklə işləyən qızdırıcılar, bəziləri də odun sobaları ilə isidirlər.
Soyuqdan binanın içində gödəkçəmi çıxara bilmirəm. Burada hamı evində yun jaketə bürünüb oturur. Çoxu başındakı papağı, yaylığı da çıxarmır. Deyirlər, günorta işığa qənaət etmək üçün belə geyinib, elektrikli sobaları söndürürlər.
Nə qədər qəribə olsa da, rəsmi açıqlamaya görə qazlaşdırılmamış binada partlayış qaz sızması nəticəsində baş verib. Həmin gün və səhəri hadisə yerində olan Fövqaladə Hallar Nazirliyinin əməkdaşları güman edir ki, yataqxananın kanalizasiya borularına yaxınlıqdan keçən yeraltı qaz borusundan sızıntı olub.
“Onsuz da bina əvvəldən yaman gündə idi. Partlayışdan sonra isə daha burada yaşamaq mümkün deyil”, – sakinlərdən Vüsalə Quliyeva pilləkənlərlə binanın ikinci mərtəbəsinə qalxa-qalxa danışır.
Vüsalə Quliyevanın 43 yaşı var. 2009-cu ildən bəri qızı ilə birlikdə yataqxanada yaşayır. Deyir ki, qohumlarının vasitəçiliyilə buradan bir otaq ala bilib.
Bina rəsmi qeydiyyatına görə dövlət yataqxanası olsa da, buradan qeyri-rəsmi ev almaq mümkündür. “Qeyri-rəsmi” o deməkdir ki, komendanta pul ödəyib sadəcə otağın açarını almaq və məskunlaşmaq mümkündür, heç bir sənədləşmədən söhbət getmir və sakinlərin “ev” dedikləri bu otaqlar üzərində mülkiyyət hüquqları yoxdur.
Binada partlayış gecə saatlarında olduğundan həmin vaxt sakinlərin hərəsi öz evinə çəkilibmiş. Ona görə də ilk dəqiqələr heç kim nə baş verdiyini anlamayıb.
“Qızımla evdə oturub çörək yeyirik. Qəfl möhkəm gurultu səsi gəldi, evimin qapısı taybatay açıldı, toz-duman içində qaldıq. Nə baş verdiyini başa düşmədim. İlk dəfə idi ki, belə bir hadisə ilə rastlaşırdım. Ona görə əvvəl elə bildim zəlzələ olub. Sonra çölə çıxdım ki, hamı bir-birinə dəyib. Qışqırıqlar aləmi götürmüşdü. Biri deyirdi, yandım, biri deyirdi öldüm. Ətrafa ehtiyatla baxırdım ki, birdən ölü filan görərəm, qorxurdum. Eləcə soruşurdum ki, kimsə yaralanıb? Birdən yanan evdən çıxan qadın üstümə qaça-qaça gəldi. Paltarı, dərisi yanmışdı. Yalvarırdı ki, qurban olum, kömək elə, yardım çağır”, – Vüsalə həmin gecə yaşadıqlarını belə xatırlayır.
Hadisə baş verəndən sonra gecədən sübhəcən sakinlər binanın həyətində soyuqda qalıblar, onları təxliyyə edəcəklərini gözləyiblər. Amma gözlənilən kömək gəlmədiyindən naəlac qalıb evlərinə geri qayıdıblar.
“Partlayışdan sonra icradan, fövqəladədən, daha nə bilim haralardan adamlar töküldü bura. Biz də ağızlarının içinə baxırıq ki, görək bir kömək edən olacaqmı? Təkcə binanın gününə baxıb dedilər ki, burada necə yaşayırsınız? Vəssalam. Çıxıb getdilər”, – Vüsalə danışır.
Yataqxananın çöldən görünən səhmansızlığı, içərisində də hökm sürür. Binanın dəhliz divarları boyu bir-birinə dolaşmış elektrik naqilləri uzanır. Qadınlar yeməyi dəhlizə qoyduqları əldəqayırma elektrik sobalarında bişirirlər. Divarlarda elektrik yuvaları olmadığı üçün üstü açıq elektrik naqillərini yalın əllə birləşdirərək sobaları işə salırlar.
Binada təkcə bir sanitar qovşaq var. İçəri keçdikdə adamı bərk nəm qoxusu yaxalayır. Divarları uçulub-sökülən sanitar qovşağın işıqları da yanmır. Sakinlər paltarlarını burada soyuq su ilə yumalı olurlar.
“Burada soyuqdan qırılırıq. Heç olmazsa, bu pəncərələrə yeni şüşə salsınlar. İstilik onsuz da yoxdu, pəncərələr qırılandan sonra külək dolur içəri heç dözmək olmur. Burada ya soyuqdan, ya da yanğından öləcəyik”, – dəhlizin digər tərəfində dayanan Asif dayı dillənir. Onun evi bir həftə öncə partlayış olan mənzillə qonşudur.
Binanın ən köhnə sakinlərindən biri də 60 yaşlı Xatirə Kərimovadır. Deyir, 1991-ci ildən ailəsilə birgə burada yaşayır. Əvvəllər binadakı otaqların birində balaca dəzgahda xalça toxuyarmış. Həmin dəzgah işlədiyi xalçaçılıq fabrikinə məxsus olduğundan, iş yeri bağlanandan sonra dəzgahı geri təhvil verməli olub.
“Güzəranımızı görürsən də. Mən yaşda qadın soyuq suyla paltar yuyuram. İki gündən bir qızdırmam qalxır, boğazım şişir. Eləcə xəstəhal gəzirəm. Burada çəkdiyimiz əzab-əziyyətin adına sürünmək də, lap ölmək də demək olar, bircə yaşamaq demək olmaz”, – Xatirə Kərimova əllərini sinəsində çarpazlayıb danışır.
İndi bina sakinlərinin yeganə istəyi yeni mənzillərlə təmin olunmaq, daha yaxşı şəraitli evlərə köçməkdir. Deyirlər ki, bəziləri evlərini tərk edib, kirayə yaşamağa başlayıb. Amma hamısının maddi vəziyyəti buna imkan vermir. Onlar da çarəni Prezident Administrasiyasına yazılı müraciət ünvanlamaqda görsələr də, indiyədək müsbət və ya mənfi heç bir cavab ala bilməyiblər.
