"Şərtlər bazar prinsiplərinə uyğun olacaq": Ermənistan baş nazirinin müavini Azərbaycan neft məhsullarının idxalı barədə danışıb
Azərbaycan neftinin Ermənistana idxalı
Ermənistanın baş nazirinin müavini Mqer Qriqoryan bu gün Yerevanla Bakının Azərbaycandan Ermənistana neft və neft məhsullarının ixracı məsələsini müzakirə etdiyini təsdiqləyib. “Azatutyun” (Azadlıq) radiosunun sorğusuna cavab verən Qriqoryan bu məsələdə “əməkdaşlıq imkanları” gördüyünü bildirib.
Azərbaycandan Ermənistana neft məhsullarının idxalı mövzusu artıq bir həftədir mediada aktiv müzakirə olunur. Azərbaycan prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev ilk olaraq bildirib ki, iki ölkənin baş nazir müavinləri delimitasiya üzrə komissiyaların iclası zamanı bu barədə razılığa gəliblər. İclas Azərbaycanın Qəbələ rayonunda keçirilib və erməni baş nazir müavini də ora səfər edib. Hacıyev həm Mqer Qriqoryanın səfərini, həm də belə bir razılaşmanın əldə olunmasını “presedentsiz hadisə” adlandırıb.
Yükün keçəcəyi Gürcüstan ilk tranzitin ödənişsiz həyata keçiriləcəyini bəyan edib. Ermənistanın iqtisadiyyat naziri Tbilisinin bu addımını “sülh prosesinə dəstək məqsədli simvolik jest” kimi qiymətləndirib. Lakin hələlik nə Yerevan, nə də Bakı ilk partiyanın nə vaxt çatdırılacağını açıqlayıb.
“İdxal olunan neft məhsulları ilə bağlı mətbuatda müzakirələri izləyirəm. Bu, [Ermənistan hökumətinin] balanslaşdırılmış xarici siyasətinin nəticəsidir və biz sonda bu siyasətdə uğur əldə etmişik. Bu uğuru inkişaf etdirməliyik”, – deyə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bildirib.
Rəsmi şəxslərin nikbin açıqlamaları ilə paralel olaraq media erməni ekspertlərin şərhlərini dərc edir. Onların fikrincə, mümkün sazişə iqtisadi qiymət yalnız Azərbaycanın Ermənistana yanacağı hansı qiymətə satmağa hazır olduğu aydınlaşdıqdan sonra verilə bilər. Baş nazir müavini Mqer Qriqoryan isə hələlik yalnız “şərtlərin bazar prinsiplərinə uyğun olacağını” bildirib.
Mümkün sazişlə bağlı bu ana qədər məlum olan bütün detallar, həmçinin iqtisadçı Suren Parsyanın şərhi.
- Azərbaycanla Ermənistan sərhədində üç yeni sərhəd zastavası: onlar niyə yaradılıb
- “Dəmir pərdəni dağıtmaq cəhdi”: erməni ekspertlər Bakıya səfər haqqında
- Azərbaycan tankeri və “kölgə neft axını”: Britaniyanın sanksiyaları nə deyir?
Hələ cavabı olmayan suallar
Hazırda aşağıdakı suallara cavab yoxdur:
- neft məhsullarının ilk partiyasının idxalı nə vaxt gözlənilir,
- tərəflər arasında hansı həcmdə razılaşma əldə olunub,
- Azərbaycandan neft və neft məhsullarının alınmasında hansı erməni şirkətləri maraqlıdır,
- Azərbaycan hansı qiyməti təklif edib,
- Bakının qiymət təklifi Rusiyadan idxal olunan yanacaqla müqayisədə rəqabətədavamlı olacaqmı?
Bu suallara cavab olaraq “Azatutyun” radiosuna açıqlama verən baş nazirin müavini Mqer Qriqoryan bildirib:
“Yanacaqla bağlı növbəti proses artıq özəl ixracatçı və idxalçılar arasında əməkdaşlıq çərçivəsində müzakirə olunacaq. Mümkün sazişlərin şərtləri isə bazar prinsiplərinə uyğun olacaq”.
Bununla yanaşı. Azərbaycan prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev bildirib ki, Qəbələdə baş nazir müavinləri Mqer Qriqoryan və Şahin Mustafayev iki ölkə arasında “qarşılıqlı ticarət sahələrini” müzakirə ediblər. Onun sözlərinə görə, neft məhsullarının ixracı bu sahələrdən “biridir”. Tərəflərin qarşılıqlı ticarət çərçivəsində daha hansı sahələri müzakirə etdiyi açıqlanmayıb. Ermənistan tərəfi isə yalnız “digər məhsullar üzrə müzakirələrin davam etdiyini” qeyd edib.
Şərh
İqtisadçı Suren Parsyanın sözlərinə görə, Ermənistan ildə təxminən 300 min ton benzin və dizel yanacağı istehlak edir. Bunun təxminən 90 faizi Rusiyadan idxal olunur, kiçik həcmdə isə Rumıniya, Gürcüstan və digər ölkələrdən gətirilir.
O vurğulayır ki, Gürcüstan ərazisindən dəmir yolu ilə Ermənistana daxil olan Rusiya neft məhsulları keyfiyyət yoxlamasından keçmir, çünki Avrasiya İqtisadi İttifaqının ərazisindən idxal olunur. Həm Rusiya, həm də Ermənistan bu iqtisadi ittifaqın üzvüdür. Lakin Parsyanın sözlərinə görə, Azərbaycan neft məhsulları Aİİ qaydalarına əsasən əvvəlcə ekspertizadan keçməlidir.
“Azərbaycan yanacağı Ermənistana yalnız yoxlamadan sonra daxil ola bilər. Biz ekspertiza aparmalıyıq ki, Azərbaycan yanacağının Avrasiya standartlarına uyğun olub-olmadığını müəyyən edək”.
İqtisadçı bildirir ki, yanacaq standartlara uyğun gəlmədiyi halda Aİİ ərazisinə, yəni Ermənistana buraxılmayacaq.
Onun fikrincə, Azərbaycanın yanacağı Ermənistana hansı qiymətə satmağa hazır olması da kifayət qədər əhəmiyyətli məsələdir. İqtisadçı qiymət açıqlanmadığı müddətdə sazişin iqtisadi səmərəliliyini qiymətləndirməyin mümkün olmadığını deyir.
Parsyan izah edir ki, Ermənistan Rusiyadan yanacağı bazar qiymətindən daha əlverişli şərtlərlə alır, çünki hökumətlərarası saziş mövcuddur. Bundan əlavə, Rusiya ixrac rüsumları tətbiq etmir.
Azərbaycan yanacağının Ermənistana Aİİ üzvü olan istənilən ölkədən idxalla müqayisədə daha baha başa gəlib-gəlməyəcəyi sualına isə belə cavab verib:
“İki ay əvvəl [Aİİ çərçivəsində] üçüncü ölkələrdən, o cümlədən Azərbaycandan benzin və dizel yanacağının idxalının gömrük rüsumlarından azad edilməsi ilə bağlı qərar qəbul edilib”.
Hələlik Azərbaycandan Ermənistana neft məhsullarını hansı şirkətlərin ixrac edəcəyi də məlum deyil. İqtisadçı Suren Parsyan ehtimal edir ki, bu şirkətlərdən biri Gürcüstanda şəbəkəsi olan və yerli bazarda rəqabətədavamlı qiymətlər təklif edən SOCAR ola bilər.
Azərbaycan neftinin Ermənistana idxalı
