“Rusiya Azərbaycanla münasibətləri gərginləşdirməklə özü Cənubi Qafqazda xaos yaradır”. Bakıdan baxış
Rusiya-Azərbaycan gərginliyi davam edir
Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Mixail Qaluzin Qərbin Cənubi Qafqazı geosiyasi qarşıdurma meydanına çevirmək planlarını rədd etdiklərini deyib.
“Biz bölgəni xaosdan qorumaq və onu əməkdaşlıq və tərəqqi zonasına çevirmək üçün əlimizdən gələni edəcəyik”, – deyən Qaluzin bunun Rusiyanın köklü marağına cavab verdiyini vurğulayıb.
- Daha iki jurnalist qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib
- Azərbaycandan Avropa Məhkəməsinə edilən şikayətlər son iki ildə az qala iki dəfə artıb
- Qusarda terrorçulara qarşı əməliyyat keçirildiyi haqda rəsmi məlumat yayılıb
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu isə hesab edir ki, reallıqda Qaluzinin bəyanının tam əksi müşahidə edirlir.
“Rusiya Azərbaycanla münasibətləri gərginləşdirməklə özü bölgədə xaos yaradır. Kremlin Cənubi Qafqazın aparıcı dövləti ilə münasibətləri gərginləşdirməsi, mövcud vəziyyətdən çıxış yolları axtarmaması düşünülmüş planın tərkib hissəsinə oxşamağa başlayıb.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin gərginliyə anında son verə bilər, ancaq görünür, o bunu istəmir.
Türkiyə bir neçə il əvvəl onun hava sərhədini pozan Rusiyanın hərbi təyyarəsini vurduqdan sonra iki dövlət bir müddət küsülü qaldı. Türkiyə Cumhurbaşqanı Rəcəb Tayyib Ərdoğan rusiyalı həmkarına üzrxahlıq məktubu göndərdi və iki dövlət arasında normallaşma bərpa olundu.
İndi eynisini Putin Azərbaycana münasibətdə eləmək istəmir. Belə olan halda Putin Azərbaycana qarşı təzyiq siyasətinə üstünlük verəcək, bu proses artıq qara təbliğat vasitəsilə başlayıb. Rəsmi Bakı bunu cavabsız qoymayaraq adekvat addımlar atır”, – deyə Elxan Şahinoğlu bildirib.
Politoloq Fərhad Məmmədov “Pressklub.az”a şərhində bildirib ki, Rusiya-Azərbaycan gərginliyinin regiona təsiri hələ ki, hiss olunmur. Onun sözlərinə görə, Ermənistanda bu hadisələrə iki cür baxış var:
“Onlarda belə narrativ vardı ki, Rusiya və Azərbaycan bir yerdədir, regionda Ermənistana, Paşinyan hökumətinə qarşı razılaşdırlmış siyasət həyata keçirirlər. Amma belə məsələlərdən məlum olur ki, Azərbaycan prinsipial mövqe sərgiləyir, Rusiya ilə baş-başa gəlməkdən çəkinmir.
İkincisi, Ermənistanda düşünürlər ki, bu gərginlik Rusiyanın regionda təsirini azaldacaq, bu da Yerevanın maraqlarına uyğundur”.
Politoloq xatırladır ki, Ermənistan nəqliyyatla bağlı Rusiyanın da daxil olduğu üçtərəfli komissiyanın işində iştirak etmir.
“Ona görə də bu qurum fəaliyyətsizdir. Bununla belə, Paşinyan hökuməti komissiyadan çıxmaqla bağlı siyasi qərar qəbul etməyib. Nəticədə Rusiyanı tərəf kimi qoruyub saxlayır. Bu günlərdə Rusiya xarici işlər nazirinin müavini də çıxış edərək bildirib ki, onlar prosesdə iştirak etməyə hazırdırlar, təklifləri də qüvvədədir.
Bu komissiya 11 yanvar 2021-ci il tarixində liderlərin birgə bəyannaməsi ilə formalaşıb. Əgər Ermənistan nəqliyyat əlaqələrin bərpasında hər hansı formada Rusiyanın iştirakını istəmirsə, o zaman qurumdan çıxdığını elan etməlidir”, – Məmədov vurğulayıb.
Gürcüstana gəldikdə, politoloq bildirib ki, Rusiya ilə yaxınlaşmanın kəmiyyət-keyfiyyət göstəriciləri yoxdur.
“Doğrudur, Qərblə münasibətlər korlanıb, amma Rusiya ilə xüsusi yaxınlaşmanı göstərən əlamətlər mövcud deyil”.
“İqtisadi baxımdan Rusiya-Gürcüstan münasibətlərində hansısa yeniliklər ola bilərmi?” sualına cavab olaraq siyasi analitik bildirib ki, ola bilsin, Rusiya qazı ucuzlaşdığına görə Gürcüstan qaz, neft idxalını artıra bilər.
Prinsipial məqamlara gəlincə, ekspert vurğulayır ki, nə siyasi, diplomatik danışıqlar bərpa olunub, nə də açıq danışıqlar həyata keçirilir. “Ona görə də bu fikri əsaslandırmaq mümkün deyil”, – deyə o əlavə edib.
Fərhad Məmmədov hesab edir ki, ümumilikdə Rusiyanın regionda mövqeləri zəifləyir.
“Onun əsasını da Azərbaycan Rusiya qoşunlarını ölkədən çıxarmaqla qoyub, daha sonra Ermənistan bu prosesə qoşulub. Beləliklə, siyasi baxımdan zəifləyiblər, amma Ermənistanın Rusiya ilə artan iqtisadi əlaqələrinə görə, bu sahədə mövqelərini gücləndiriblər”, – politoloq yekunlaşdırıb.
Respublikaçı Alternativ Partiyasının lideri Natiq Cəfərlinin fikrincə, Azərbaycanla Rusiya arasında Kremldən qaynaqlanan gərginliyin nə qədər davam etməsindən, münasibətlərin gələcəyindən asılı olmayaraq, rəsmi Bakı iki önəmli məsələdə plan-proqram hazırlayıb, həyata keçirməlidir.
“Azərabyacan nədən çəkinirsə, Moskva o sahədə təzyiq yaratmağa çalışır və çalışacaq. Biz nə qədər miqrant və aqrar sektor məhsullarının Rusiyaya ixcarı ilə bağlı məsələləri təhlükə kimi görəcəyiksə, Kreml məhz o məsələləri qabardacaq. Deməli, məntiqlə, bu iki məsələni birdəfəlik həll etməliyik ki, nə bu gün, nə də sabah bu iki sahədə təzyiqlə üzləşməyək.
Əvvəl iqtisadi rəqəmlərə baxaq: 2024-cü ildə Azərbaycan Rusiyaya 1 mlrd. 178 mln. dollarlıq mal-məhsul ixrac edib ki, bu da bizim ümumi ixracımızın cəmi 4,4%-ni təşkil edir. Rusiya isə keçən il Azərbaycana 3 mlrd. 621 mln. dollarlıq mal satıb. Yəni, Rusiya bizdən 2 mld. 443 mln. dollar qazanıb. Sabah onlar bizim malı almasalar, deməli, onlar daha çox itirəcəklər. Zatən məhdud ölkələrə mal sata bilirlər.
Hə, bu o demək deyil ki, biz də 1,2 mlrd. dollara yaxın mal satdığımız bazardan asılı qalmalıyıq. Hökumət tənbəlliyin daşını atsın, iş adamlarına yaratdığı maneələri azaltsın, bizim fermerlər pomidoru ərəblərə də sata bilərlər.
İkinci məsələ miqrant məsələsidir, hökumət də, bizim media da bu məsələni təhdid kimi görür. Əslində isə bu fürsətdir. Sadəcə hökumət qayıtmaq istəyənləri qapıları açıb qarşılamalı, onların iş qurması üçün şəraiti yaxşılaşdırmalıdır.
Qarabağa və Şərqi Zəngəzura 1 mln. insan köçürməliyik. Gedən azdır, Bakıya öyrəşənlər, əsasən də gənc nəsl getmək istəmir. Deməli, Rusiyadan qayıdıb orada yaşamaq istəyənlərə elə gözəl şərait yaradılmalıdır ki, gəlsinlər, qalsınlar, yaşasınlar və yaşatsınlar.
Amma bu məsələdə də hökumətin planı-proqramı yoxdur, çərçivəli düşüncə tərzi, “ver yeyim-ört yatım” sistemi bu məsələdə əsas əngəldir.
Xülasə, Azərbaycan miqrant və bazar məsələsini təhdid kimi görüb-davranmasa, buna uyğun planı-proqramı olsa, Rusiyanın təzyiq alətlərini neytrallaşdırmaq mümkündür. Sadəcə, işləmək, təşəbbüs göstərmək, insanlara iqtisadi azadlıq vermək lazımdır. Vəssalam…”, – deyə Natin Cəfərli bildirib.
