Qış yeməklərinin top-beşliyi

Vacib deyil, siz harada işləyirsiz, Bakının hansı rayonunda yaşayırsız və maşınınız varmı: istənilən halda Bakının xəzrisi sizi incidəcək. Şimal küləyindən qaçmaq mümkün deyil, külək qaçılmaz bəladır. 

İnsanlar qızınmaq istəyir və kafe, bar və restoran işçiləri bunu çox yaxşı bilirlər. Buna görə də payızda əyləncə saytlarında estetik görünüşlü isti kokteyl fotoları peyda olur. Misal üçün, bu payız friday.az bizə Bakı iaşə obyektləri soyuqdan üşüyən adama nə təklif edə biləcəyindən danışdı.

Qış hələ qurtarmayıb. Bundan əlavə, qabaqda mart gəlir və bizim hamımız bilirik ki, Novruz bayramı qışı tamamilə qovmamış biz hələ də gecələr isti yorğana bürünəcəyik, gündüzlər isə papaqsız çölə çıxmayacağıq.

Yəni doğrudanmı Bakı qlamur restoran və kafelərdə soyuqdan qurtarmaq kimi ancaq isti kokteyllər təklif edə bilər? Xoşbəxtlikdən, Azərbaycan mətbəxində ənənəvi olaraq ancaq qışda yeyilən isidici yeməklər vacib yer tutur.

Shanson

Piti— 5AZN

Xırda doğranmış cavan qoyun əti, noxud, şabalıd, ədviyyatlar. Gil küpədə, sobada vam odda hazırlanır. Pitini yeməyin doğru üsulu əvvəlcə küpədən bulyonu töküb, içinə çörəyi doğramaq, sonra da ətə keçmək. Bu yeməyin uğurlu alınması sirrinin iki üsulu var – yumşaq cavan ət və hazırlanma üsulunun özü: qoyun əti sobada uzun müddət bişəndə çox yumşaq alınır. Zəfəran və şabalıd yeməyin dadına görə cavabdehdir, məhz ona görə yağlılığı bir o qədər də hiss olunmur. Sumax, quru nanə və soğanla birlikdə süfrəyə gətirilir.

Əriştə

Əriştə— 2,5AZN

Əriştə əslində italyan pastası və ya rus lapşasının Azərbaycan sayağı analoqudur. Ondan əriştəli aş hazırlamaq olar. Eyni adda olan restoranda isə sadəcə əriştəyə – ət bulyonunda hazırlanan kiftəli əriştə və lobyalı şorbaya üstünlük verilir. Əriştəyə həm də ət bulyonu olan bütün Azərbaycan yeməklərindəki kimi quru nanə tökürlər. Yeməyə bir qədər turşululuq qatmaq üçün onu hazırlamazdan əvvəl quru alça əlavə edirlər.

Xəzər

Küftə-bozbaş – 4AZN

Bu yeməyin başqa bir növü də parça bozbaşdır: onun üçün əti iri parçalara bölünür. Küftə qoyun ətindən (və ya mal əti ilə qarışdırılıb) hazırlanır. Hər bir küftənin içinə quru alça qoyurlar. Çəkilmiş ətə düyü və soğan da əlavə edirlər. Bozbaş üçün noxudu əvvəlcədən, gecədən suya qoyurlar. Onda o ətlə birlikdə bişməyə imkan tapır. Ədviyyatlardan bozbaşa həm bibər, həm də zəfəran (ya da zəfəranın daha ucuz ənənəvi əvəz edicisi olan sarıkök əlavə edirlər), demək olar ki, hazır olan yeməyə quru nanə və təzə göyərti tökürlər.

Anadolu

Düşbərə — 3,1AZN

Rus dilli internetdə oxumaq olar ki, düşbərə Azərbaycan pelmenidir. Əslində, hər iki yeməyin forması oxşardır, hər ikisi xəmir və ətdən hazırlanır, amma bununla da oxşarlıq bitir. Düşbərə soğan əlavə edilmiş, yağlı çəkilmiş qoyun ətindən hazırlanır, onlar çox balaca olmalıdır və ət bulyonunda bişir. “Gəlinin düşbərəsi düşbərənin etalon ölüsüdür: bir qaşığa on düşbərədən çox sığmalıdır. Adı ona işarə edir ki, qaynana və əri üçün düşbərə hazırlayan gəlin, kulinariya standartlarından xəbərdar olduğunu nümayiş etdirməlidir. Düşbərə sirkə və sarımsaqla bir yerdə süfrəyə gətirilir.

Araz

Xaş— 5AZN

Bu yeməklər siyahısında xaş ayrıca yer tutur, çünki ilk növbədə, bu səhər yeməyidir. Axşamlar onu ümumiyyətlə yemirlər. Xaşı ancaq səhərlər və ancaq araqla yeyirlər. O cümlədən də sərxoşluqdan sonrakı baş ağrılarından dərman kimi. İkincisi, bu, ancaq kişi yeməyidir və burada təəccüblü heç nə yoxdur: yapışqan və yağlı qatı bulyon mədə üçün əsl sınaqdır. Xaşı dana ayağı, quyruğu və qarnından, yəni ilk baxışdan yararsız hissələrdən hazırlayırlar. Bundan daha çox xalq yeməyi, daha doyumlu və daha sadə yemək təsəvvür etmək çətindir. Deyilənə görə, hətta dahi Çingiz xan da xaşı çox sevirdi və ona bu cür yeməyin onun yüksək mövqeyinə uyğun olmaması ilə bağlı sözləri eşitmək belə istəmirdi.

Yəqin ki, bu yeməyin ən xoşa gələn xüsusiyyəti isə odur ki, xaş qonşu ölkələri birləşdirir, çünki xaşı Qafqazın hər yerində yeyirlər. Onun hansısa konkret milli mətbəxə aidiyyəti ilə bağlı mübahisələrin isə heç bir mənası yoxdur, çünki onu əsrlər boyu ayaqlı və quyruqlu inəklərin olduğu hər bir Qafqaz ölkəsində hazırlayırlar.