Qarabağ ermənilərinin Bakıdakı danışıqlardan növbəti imtinası nəyə gətirib çıxara bilər? Şərhlər
Qarabağ ermənilərinin danışıqlardan növbəti imtinası
Azərbaycan hakimiyyəti Qarabağın erməni icmasına danışıqları davam etdirmək üçün Bakıda görüşməyi təklif edib. Bu, martın 1-də Xocalıda keçirilən ilk görüşdən sonra ikinci analoji dəvətdir. Ermənilər Bakıya gəlməkdən imtina ediblər. “Ermənilərin hər dəfə Azərbaycan rəhbərliyi ilə görüşdən imtina etməsindən sonra onların imkanları azalacaq”, – deyə politoloq Fərhad Məmmədov hazırkı vəziyyəti şərh edir.
- “Bəzi nazirliklər Nazirlər Kabinetindən güclüdür”. Azərbaycan hökumətinin parlament qarşısında hesabatı
- Avropa Parlamenti Azərbaycan məmurlarına qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə çağırır
- “Bakıya başqa seçim qoymurlar” – Bakıdan şərh
Novruz bayramı ilə əlaqədar uzunmüddətli məzuniyyətdən dərhal sonra – bazar ertəsi, martın 27-də Azərbaycan Prezident Administrasiyası danışıqları davam etdirmək üçün Qarabağın erməni icmasının nümayəndələrini açıq şəkildə Bakıya dəvət edib.
İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Bakı ilə Xankəndi arasında ilk rəsmi təmaslar martın 1-də Xocalıda, müvəqqəti olaraq Qarabağda yerləşən Rusiya sülhməramlı kontingentinin qərargahında baş tutub.
Rəsmi Bakı tərəfdən parlamentin deputatı Ramin Məmmədov Qarabağ erməniləri ilə danışıqlar aparan nümayəndə heyətinin rəhbəri təyin edilib.
Xocalıda keçirilən ilk danışıqlardan təxminən iki həftə sonra, martın 13-də danışıqların ikinci raundunun Azərbaycanın paytaxtında keçirilməsi ilə bağlı rəsmi Bakı tərəfindən ilk dəvət səsləndirilib. Erməni tərəfi bundan imtina edib.
Ötən gün Qarabağ erməniləri bu dəfə də Bakıda danışıqların aparılmasına razı olmadıqlarını açıq şəkildə bildirdilər.
“Seçim ermənilərindir”
Siyasi icmalçı Oqtay Qasımov deyir ki, Azərbaycanın silahlı qüvvələri Laçın yolundan yan keçərək Ermənistana gedən üç torpaq yolun birləşdiyi yerdəki yüksəkliyi götürüb, orada post quraraq bu marşrutlara nəzarəti bərqərar edib:
“Bu, Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda yerləşən qeyri-qanuni erməni silahlı birləşmələrinə silah, sursat, mina və digər hərbi texnikanın çatdırılmasına, o cümlədən də Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin şəxsi heyətinin daşınmasına və rotasiyasına son qoymaq məqsədilə edilib”.
O vurğulayıb ki, Azərbaycan tezliklə “müxtəlif istiqamətlərdə başqa addımlar da” ata bilər:
“Bu addımlardan biri də Bakının paytaxtda toplantı keçirmək və Qarabağın Azərbaycana reinteqrasiyasını müzakirə etmək çağırışıdır. Azərbaycan tərəfdən bu, aydın mesajdır, onun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, qisas haqqında düşünmək belə olmaz. Eyni zamanda, Azərbaycan Qarabağ ermənilərini Azərbaycanla dialoqa və reinteqrasiyaya dəvət edir.
Seçim ermənilərindir. Amma onların baş verənlərdən hansısa nəticə çıxardıqlarını düşünmək hələ tezdir. Bu yaxınlarda separatçılar qondarma “Təhlükəsizlik Şurası”nın iclasını keçirdilər, ondan sonra onların könüllü reinteqrasiya ilə razılaşmayacaqları aydın oldu”.
“Yeni reallıqlar formalaşıb”
“Ermənilərin Azərbaycan rəhbərliyi ilə görüşdən hər imtinasından sonra onların imkanları azalacaq”, – politoloq Fərhad Məmmədov əmindir.
“Başa düşmək lazımdır ki, birinci və ikinci təkliflər arasında Azərbaycan Qarabağda əməliyyat keçirib və Laçın dəhlizinə gedən bütün alternativ yolları nəzarətə götürüb. Yəni Ermənistanın Qarabağı silahla təmin etmək imkanlarını məhdudlaşdıran yeni reallıqlar formalaşıb. Artıq yeni vəziyyətdə, görüşmək üçün yeni bir təklif edildi”.
Məmmədov hesab edir ki, bu, Azərbaycan rəhbərliyi tərəfindən Bakının konstruktiv mövqedə olduğunu bütün xarici qüvvələrə və vasitəçilərə nümayiş etdirmək üçün edilir: “Lakin hər bir imtina nəzəri və məntiq baxımından situasiyanın daha böyük dəyişikliklərinə səbəb olmalıdır”.
“Hər dəfə Bakıda və ya Azərbaycanın başqa yerində görüşdən imtina edildikdən sonra şəraiti və vəziyyəti dəyişdirmək, Ermənistanın Qarabağdakı fəaliyyətini və Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin ermənilərin yaşadığı hissəsində hakimiyyəti qəsb etmiş bir qrup şəxsin hərəkətlərini daha da iflic etmək üçün əməliyyatlar keçiriləcək”, – deyə politoloq əlavə edib.
Ermənistandakı Avropa missiyasının rəhbəri Markus Ritterin Avropa missiyasının Azərbaycanı cilovlaması ilə bağlı bəyanatından danışan politoloq bildirib ki, tarix gümanlara əsaslanan yanaşmanı sevmir:
“Əgər avropalılar Ermənistanda olduqlarını Azərbaycanı cilovlamaqla əsaslandırırlarsa, məyus olmalıdırlar. Azərbaycanın Ermənistanın ərazilərini ələ keçirmək niyyəti yoxdur. Azərbaycanın bir-birinin ərazi bütövlüyünü qarşılıqlı şəkildə tanımaq təklifi buna sübutdur. İkinci element Laçın və Zəngəzur yollarında keçid məntəqəsi yaratmaq niyyətidir. Bu iki məqam onu göstərir ki, Azərbaycanın Ermənistan ərazisinə hücum etmək niyyəti yoxdur. Ona görə də qoy cənab Ritter əvvəlcə düşünsün, sonra danışsın”, – deyə o əlavə edib.
“Aİ missiyasının özünə gəlincə, əgər Ermənistan ərazisindən Azərbaycana təhlükə varsa, o zaman Aİ missiyası ötən ilin sentyabrında olduğu kimi qabaqlayıcı zərbə endirmək üçün maneə deyil”, – Məmmədov bildirib.
Vaşinqtonda sülh sazişinin imzalanması ehtimalından danışan ekspert bildirib ki, sülh sazişinin imzalandığı yer Azərbaycan üçün heç bir prinsipial əhəmiyyət kəsb etmir:
“Əsas odur ki, bu saziş Azərbaycanın milli maraqlarına cavab versin. Sülh müqaviləsinin imzalanacağı yer daha çox Ermənistan tərəfindən asılı olacaq, bunu harada, kimin iştirakı ilə etmək onun üçün rahat olacaq. Çünki bu ölkə koqnitiv dissonansdan əziyyət çəkir. Bir tərəfdən o, KTMT və AAİİ-nin üzvüdür, lakin ABŞ və Aİ-yə meyl edir. Ona görə də sülh sazişi imzalamaq onlar üçün harada daha rahat olacaq, bunun bizim üçün heç bir prinsipial əhəmiyyəti yoxdur. Əsas olan nəticədir”, – deyə o, yekunlaşdırıb.
