“Pərdə-2”. Bəs siz eyni cür hərəkət edərdiz?
Sözün düzünü demək lazımdır – bu gün Azərbaycanın “kütləvi kinosu” yumşaq tərzdə desək, mübahisəli keyfiyyəti olan komediyadır. İstedadlı gənclər beynəlxalq festivallar üçün nəsə çəksə də onları kinoteatrlarda tapmayacaqsan.
Bu zaman da qısa metrajlı filmlərin müəllifi olan Emil Quliyev özünün ilk “əsl” “Pərdə” filmi ilə peyda olur. Burada müasir azərbaycanlı Romeo və Culyetta və onların yerli adət-ənənələr və cəmiyyətin sırıdığı qaydalarla mübarizəsindən bəhs edilir. Tamaşaçılar şok içindəydi – qəhrəmanlar əsl küçə söyüşləri söyür, pis-yaxşı drama varıydı, adətən sosial şəbəkələrdə toxunulan mövzular müzakirə olunurdu. Filmin süjeti çox düzxətli, montajı çox pis (deyilənə görə, ideya beləydi), aktyor oyunu isə bəzən istedadsız olsa da filmi çox yaxşı qarşıladılar.
Davamı da özünü çox gözlətmədi.
“Pərdə” filminin süjeti də olduqca bəsitdir – ər (Hikmət Rəhimov) arvadını (Günay Əhməd) xəyanət üstündə yaxalayır və necə hərəkət edəcəyi ilə bağlı qərar verir. Film kişilərin gizli qorxularını üzə çıxarır: xəyanət və ona reaksiya həmişə Azərbaycan cəmiyyətinin böyük hissəsi üçün ağrılı mövzu olaraq qalacaq.
Bu dəfə büdcənin artdığı görünürdü. Kadrdan kadra kobud keçidlər yoxuydu. Rejissor bu dəfə “kino aələtlərindən” – kameranın hərəkəti, işıqlandırma, müxtəlif planlardan istifadə qərarına gəldi, hətta işıq korreksiyası da etdilər.
Təəssüf ki, operator bir qədər dramanı xorrorla səhv saldı. Kamera qəflətən hücum edən monstrlar haqqında filmlərdəki kimi, dayanmadan əsir. Daha bir anlaşılmayan fənd – niyəsə rejissor “geniş bucaqdan” imtina edib, yəni film boyu aktyorların sifətlərini o qədər yaxından görürsüz ki, sanki onlarla qucaqlaşırsız.
Və nəhayət daha bir qıcıqlandıran məqam – həddən artıq reallıq. Aktyor kadrda yemək yeyirsə mütləq ağzından düşən göyərtini görəcəyik. Özü də bir səhnədə yox. Emosional səhnələrdən birində isə aktyorun hardasa beş dəqiqə ərzində üzündən sallanan seliyindən başqa heç nəyə baxmaq mümkün deyil. Bu da ümumilikdə heç də pis olmayan aktyor oyunundan diqqətini dəhşətli dərəcədə yayındırır.
Emil Quliyev “onlar”la “biz” arasında qarşıdurmanı təkrarlamamaq qərarına gəlib. Bu dəfə burada ancaq “onlar” var – “mentalitet”, yəni əslində mənəviyyət haqqında geridə qalmış təsəvvürlərin onlar üçün “üçüncü valideynə” çevrilən insanlar var.
Gerilik öz yerində, amma xəyanətə görə qisas ideyası çox populyar imiş. Bu dəfə filmə baxmağa deyəsən bütün bakılı gənclər gəldi və çox sayda tamaşaçılar da əsas qəhrəmanla bağlı “onun yerində olsaydım, mən də eyni cür hərəkət edərdim” – deyir.
Bəs aldadılan ər nə etdi? Spoyler hələ birinci treylerdə varıydı: arvadını və onun məşuqunu öldürdü. Amma yerindəcə yox, əvvəlcə şifahi şəkildə onları təhqir etdi, döydü, əl-ayağını bağladı və uzun müddət silahla təhdid edərək, ələ saldı.
Buna qədər isə bizə göstərdilər ki, Tima (baş qəhrəman) müsbət personajdır, çünki ailəsini dolandırmaq üçün əlindən gələni edir, həmişə də borca pul verməyə hazırdır.
Şəxsən mən başqa süjet xəttinin davamını görmək istərdim – sakit, dilsiz-ağıssız, pulsuzluq və ürəyi açıq olması səbəbindən arvadından asılı vəziyyətə düşən İbişin (Elşən Əskərov) həyat həkayəsini görmək istərdim.
Ümumilikdə Emil Quliyevdə yenə də uzadılan qısa metrajlı film alındı. Filmin üçdə bir hissəsi kəsilsə və ya qısaldılsaydı, heç nə dəyişməzdi. Amma rejissoru da anlamaq olar – “böyük” ekrana çıxmaq üçün mütləq minimum var. İnternetdə bu film itib-batardı.
Buradan da bir ideya doğur – hər bir seriyası “mentalitet”lə məhv olunan ayrıca insan həyatına həsr olunan kiçik “Pərdə” serialı çəkmək. Hər halda filmin üçüncü hissəsini görmək maraqlı olardı. Xüsusən də bu dəfə kameranı düz tutsalar.
