“Müharibə olmayacaq, sülh olacaq” - Paşinyanın Ermənistan parlamentində digər bəyanatları
Paşinyan — Azərbaycanın erməni yaşayış məntəqələrini atəşə tutması barədə
“Aydındır ki, həm Ermənistanda, həm də ölkə xaricində müəyyən qüvvələr hər gün müharibə təbliğatı aparır və onun reallaşması üçün konkret addımlar atır”, – bunu aprelin 15-də Ermənistan parlamentində baş nazir Nikol Paşinyan bildirib.
Bu addımlar arasında o, Azərbaycanın aqressiv ritorikasını və iki paralel prosesi xüsusi qeyd edib:
Ermənistana qarşı atəşkəs rejimini pozmaqda irəli sürülən yalan ittihamlar və Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən gündəlik atəş açılması halları.
Paşinyan parlamentə 2024-cü il üçün hökumət proqramının icrası barədə hesabat təqdim etməyə gəlib. Lakin çıxışında Ermənistan-Azərbaycan danışıqlarına və sülh sazişinin imzalanması məsələsinə geniş yer ayırıb. O, bütün çətinliklərə baxmayaraq, Ermənistan hökumətinin sülh gündəmindən geri çəkilməyəcəyini bildirib.
“Ermənistan xalqı adından razılaşdırılmış sənədi imzalamağa hazıram”, – deyə o bir daha vurğulayıb.
Nikol Paşinyanın çıxışından əsas tezisləri təqdim edirik.
- “Ermənistan-İran hərbi təlimləri təkcə Bakıya ünvanlanmış ismarıc deyil”
- “Azərbaycan sülh prosesini pozmaq istəyir”: Mina xəritələri – yeni bəhanə
- “Sülhün qiyməti”: Bakı niyə müqavilə imzalamağı uzadır – İrəvandan baxış
- Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi niyə imzalanmır? Bakı və İrəvanın baxışları harada toqquşur?
Azərbaycan ordusunun erməni kəndlərini atəşə tutmasının səbəbləri barədə Paşinyanın versiyası
“Pozuntular əsasən hədəfsiz olur. Lakin son bir ayda Sünik vilayətinin Xnaçax kəndi istiqamətində iki hədəfli atəş faktı qeydə alınıb. Bu müddətdə bir neçə yaşayış məntəqəmizdə hədəfsiz atəş səsləri eşidilib.
Bu atəşlər ya Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində nizam-intizamın olmamasının nəticəsidir, ya da həmin ərazilərdə yaşayan əhaliyə psixoloji təzyiq göstərmək məqsədi daşıyır.
Ermənistan Azərbaycanı bu insidentləri araşdırmağa və onların qarşısını almaq üçün tədbir görməyə çağırır.
Bir daha təsdiq edirəm ki, Ermənistan ordusuna atəşkəs rejimini pozmamaq barədə aydın göstəriş vermişəm. Eyni zamanda, ordumuzun atəşkəsi pozması barədə məlumatların araşdırılmasına da hazırıq. Yenidən Azərbaycan tərəfinə sərhəddəki insidentlərin, o cümlədən atəşkəs pozuntularının gündəlik əsasda araşdırılması üçün birgə mexanizm yaradılmasını təklif edirəm.
Bu kontekstdə Ermənistanla Azərbaycan arasında yeni eskalasiya və hətta müharibə olacağını iddia edən narrativlərə toxunmağı vacib hesab edirəm.
Müharibə üçün heç bir əsas yoxdur. Ermənistan və Azərbaycan bir-birinin ərazi bütövlüyünü, suverenliyini, beynəlxalq səviyyədə tanınan sərhədlərinin toxunulmazlığını və güc tətbiqinin yolverilməzliyini tanıyıb.
Bu reallıqları nəzərə alaraq, hər iki ölkədə fəaliyyət göstərən bütün qüvvələri və şəxsləri məsuliyyətli olmağa çağırıram. Bu məntiqə zidd olan və ya onu şübhə altına alan bəyanatlardan çəkinməyə çağırıram. Bu cür bəyanatların heç bir perspektivi yoxdur.
Ermənistan və Azərbaycan xalqları sülhə və dinc birgəyaşayışa layiqdir. Müharibə olmayacaq, sülh olacaq”.
Minsk Qrupunun fəaliyyəti təkcə münaqişənin nizamlanması ilə məhdudlaşmır
“Azərbaycan rəsmi səviyyədə sazişin imzalanmasını iki məsələ ilə əlaqələndirir. Bunlardan biri ATƏT-in Minsk Qrupu strukturlarının ləğv edilməsidir. Mən dəfələrlə demişəm ki, bu Ermənistan üçün anlaşılan gündəmdir. Əgər biz Dağlıq Qarabağ münaqişəsi səhifəsini bağlayırıqsa və biz bunu edirik, bu münaqişə ilə məşğul olan strukturun mövcudluğu nəyə lazımdır?
Lakin Minsk Qrupu de-fakto daha geniş fəaliyyət kontekstinə malikdir. Biz əmin olmaq istəyirik ki, Azərbaycan Minsk Qrupunun ləğvini Ermənistanın suveren ərazisində münaqişənin yenidən baş verməsi üçün əsas kimi görmür.
Bu narahatlıqları aradan qaldırmaq üçün biz Azərbaycana sülh sazişinin imzalanması ilə eyni vaxtda ATƏT-ə Minsk Qrupu strukturlarının ləğvi ilə bağlı birgə müraciət etməyi təklif edirik. Yəni masa üzərinə həm sülh sazişi, həm də Minsk Qrupu strukturlarının ləğvini nəzərdə tutan birgə bəyanat qoymağı və hər ikisini eyni zamanda, eyni yerdə imzalamağı təklif edirik. Bu rəsmi təklifdir”.
Azərbaycan Konstitusiyasından fərqli olaraq, Ermənistan Konstitusiyasında ərazi iddiaları yoxdur
“Ermənistan Konstitusiyasını şərh etmək səlahiyyətinə malik orqan – Konstitusiya Məhkəməsi – apellyasiya edilməyən qərarında bildirib ki, Ermənistan Konstitusiyasında Azərbaycana və ya hər hansı digər ölkəyə qarşı ərazi iddiaları yoxdur. [Bu, delimitasiya komissiyalarının fəaliyyətinə dair qərarda əks olunub]. Bu qərar yüksək hüquqi gücə malikdir və dəyişdirilə bilməz.
Bununla belə, biz Azərbaycanın Konstitusiyasında Ermənistana qarşı ərazi iddialarının olduğunu görürük. Amma biz bu məsələni gündəmə gətirmirik. Çünki Ermənistanla Azərbaycan arasında sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin qurulması üzrə saziş layihəsində bu məsələni həll edən zəruri ifadələr yer alıb.
Sazişdə tərəflərin bir-birinə qarşı ərazi iddialarının olmadığı və gələcəkdə də belə iddialarla çıxış etməyəcəkləri qeyd olunur. Bu, hər iki ölkənin bir-birinin ərazi bütövlüyünü sovet respublikalarının sərhədləri çərçivəsində, Almatı Bəyannaməsində göstərildiyi kimi tanıması anlamına gəlir.
Əgər Azərbaycanın Ermənistan Konstitusiyası ilə bağlı narahatlığı bəhanə yox, real narahatlıqdırsa, o zaman bu narahatlığı aradan qaldırmağın ən effektiv yolu sazişi imzalamaqdır – imzalamamaq yox.
Niyə? Çünki qanunvericiliyimizə görə hökumət sazişin mətnini Konstitusiya Məhkəməsinə təqdim etməlidir ki, onun Konstitusiyaya uyğunluğunu yoxlasın.
Əgər Məhkəmə qərar versə ki, sazişin mətni Konstitusiyaya ziddir, bu zaman konkret seçim qarşısında qalacağıq: sülh və ya qarşıdurma. Lakin əgər məhkəmə qərara gəlsə ki, sazişin mətni Konstitusiyaya uyğundur, bu zaman sazişin parlamentdə ratifikasiyası üçün heç bir hüquqi maneə qalmayacaq.
Sənəd parlamentdə ratifikasiya olunduqdan sonra Ermənistan Konstitusiyasının 5-ci maddəsinin 3-cü hissəsi qüvvəyə minəcək:
“Ermənistan Respublikasının ratifikasiya etdiyi beynəlxalq müqavilələrin müddəaları ilə Ermənistan qanunlarının müddəaları arasında ziddiyyət olduqda, beynəlxalq müqavilənin müddəaları tətbiq olunur”.
Bu o deməkdir ki, sülh sazişi həm Ermənistanda, həm də Azərbaycanda ratifikasiya olunduqdan sonra ən ali hüquqi qüvvəyə malik olacaq”.
Bakı özü qaldırdığı məsələlərin həllinə mane olur
“Azərbaycan sazişlə bağlı mövqeyi ilə indi özü qaldırdığı məsələlərin həllinə mane olur.
Məhz buna görə bir çox ekspertlər hesab edir ki, Azərbaycan sadəcə bəhanələrlə sülh sazişinin imzalanmasını uzadır.
Yenidən vurğulayıram, yanlış anlaşılmasın deyə: Azərbaycanın qaldırdığı məsələlərin həlli sazişin imzalanmaması ilə deyil, məhz onun imzalanması ilə mümkündür. Çünki bizim də oxşar məsələlərimiz var və eyni yanaşma Ermənistan Respublikasına da aiddir”.
Paşinyan sülh sazişi haqqında
