Bakı məktəbində cinsi tərbiyə dərsi

Üç gündür ki, Bakı məktəblərindən birində pilot layihə çərçivəsində yeniyetmələrin cinsi tərbiyəsi dərsi tədris edilməyə başlayıb. Dərsləri seks-terapevt Şəbnəm Sadıqova aparır. Onun sözlərinə görə, uşaqları hələ məktəb yaşlarından yetkin həyata hazırlamaq və təsadüfi əlaqələrin nəticələrindən qorumaq lazımdır. Valideynlər yeniliyə həvəslə yanaşıblar. Ekspertin sözlərinə görə isə indiki zamanda məktəblərdə belə bir fənnin keçirilməsi sosial sifarişdir.

• Azərbaycanda kuir media
• Əngəlləri aşan tarix müəlliminin hekayəsi
• Kişilər ağlamaz? – Azərbaycanda zorakılıq qurbanı olan kişilərin hekayələri

Seks-terapevt Şəbnəm Sadıqova Azərbaycan cəmiyyəti üçün kifayət qədər həssas olan məsələdə “ləpirsalan”lıq edir. Noyabrın 1-dən o, Bakı şəhəri Sabunçu rayonu 72 saylı orta məktəbdə cinsi tərbiyə fənnini tədris etməyə başlayıb.

JAMnews-un məlumatına görə, bu məktəb Təhsildə İnkişaf və İnnovasiyalar üzrə VI Qrant Müsabiqəsinin qalibi olub. Sadıqova layihə təşkilatçıları tərəfindən pedaqoq və eyni zamanda bu sahənin mütəxəssisi kimi cəlb edilib.

Seks-terapevtin sözlərinə görə, dərslərdə yeniyetmələrdə cinsi yetkinlik dövrü, kontraseptivlər, abortlar, gender əsaslı zorakılıq, cinsi oriyentasiya və gender kimliyi kimi mövzulara toxunulacaq.

Əvvəlcə dərslərin təşkilatçıları valideynlərlə söhbət ediblər, onlar üçün təlim keçiriblər. Onlar təşəbbüsə anlayışla yanaşıblar və uşaqları üçün dərslərin keçirilməsinə razılıq veriblər.

“Hər bir şagirdin etibar etdiyi informasiya mənbəyi olmalıdır”

“Belə dərslər bir çox xarici ölkədə keçirilir və mən həmişə arzulayırdım ki, belə mövzular üzrə pedaqoq olum. Çünki uşaqların sağlamlığı rifahı birbaşa təhsilinə təsir edir”, – Şəbnəm deyir.

Onun sözlərinə görə, uşaqlar öz inkişaflarının ən mühüm dövrünü məhz məktəb partası arxasında keçirlər və onların bu illərdə özləri və ərtafdakılar haqda sağlam informasiya almaları vacibdir.

“Əhatəli cinsi təhsil uşaqların sağlam məlumat əldə edə bilməyinə, suallarını verə biləcək etibarlı yerin olmağına, inkişaf dönəmlərini daha etibarlı formada tamamlaya bilməklərinə kömək edir.

Azərbaycan məktəblərində “cinsi tərbiyəsizlik” hökm sürür

Həm şagirdlər, həm də ekspertlər hesab edirlər ki, məktəblərdə cinsi tərbiyə fənninin keçirilməməsinin əsas səbəbi mentalitetdən gələn stereotiplərdir

Aparılan araşdırmalara görə, bu təhsili alan uşaqlarda təcavüzü tanıma qabiliyyəti daha yüksəkdir. Özlərini istənməyən hamiləlik, problemli romantik münasibətlər, riskli seksual davranışlardan daha yaxşı qoruya bilirlər.

Çox istəyirəm ki, uşaqlar bundan faydalansın və bu layihə kurrikuluma daxil edilsin”, – deyə seks-terapevt və pedaqoq qeyd edib.

“Anlaşılmamaq uşağın psixikasını pozur”

“Məktəblinin dostu” layihəsinin əməkdaşı Yuliya Bayramova öz təcrübəsinə əsaslanaraq deyir ki, uşaqlar adətən yaxınları tərəfindən qısnama və təcavüzə məruz qalırlar:

“Ailədə heç kim qəbul etmir və bu, uşağın həm mənəvi, həm psixoloji reallığını pozur. O, həm sözləri tapa bilmir, həm də dəstək axtaranda onu əldə etmir, onlara inanmırlar. Deyirlər ki, o uydurur, amma uşaq belə şeyləri uydura bilməz. Biz uşaqlara dəstək olmaq istəyirik ki, onlar öz səslərini bizə eşitdirə bilsinlər”.

Valideynlər nə deyir?

Cinsi tərbiyə fənninin tədris ediləcəyi şagirdlərin valideynləri üçün mütəxəssislərin iştirakı ilə təlim keçirilib və onlar belə bir fənnin keçirilməsinə razılıqlarını veriblər.

Valideynlərdən biri Sənubər Məmmədova deyir ki, bu təhsilin köməyilə uşaq özü üçün xeyirli və xeyirsiz davranışları ayırd edə bilər:

“Qızıma həmişə deyirəm ki, məktəbdə, yaxud məktəbdən kənarda sənə kim yaxınlaşsa, ünsiyyətə girmə. Heç kimdən heç nə götürmə, tanımadığın insanlarla heç yerə getmə. Çox sevinərəm ki, uşaqlarımıza bu mövzularda daha ətraflı məlumatlar öyrədilsin və onlar özlərini qoruya bilsinlər”.

Digər bir valideyn Aysel Xudayeva isə deyir ki, iki övlad anası olmağına baxmayaraq, bu məsələlərdə o özü də çətinlik çəkir:

“Təlimdən çox razı qaldım, çünki Azərbaycan və digər ölkələrin bu mövzuda statistikasıyla bağlı müqayisələr göstərdilər. Mən də bir ana kimi öyrəndim ki, öz övladımla necə danışmalı, onunla necə dost kimi yaxınlıq qurmalıyam”.

Azərbaycanda cəmi bir il içində azyaşlılar arasında abortların sayı üç dəfə artıb

Təhsil Nazirliyi yeniyetmələrin cinsi tərbiyəsi ilə ciddi məşğul olmaq niyyətindədir

5-ci sinif şagirdinin anası Gülşən İmranova düşünür ki, uşaqlar arasında zorakılıq günü-gündən artır. Belə layihələr şəhərdə, hətta regionlarda keçirilməlidir ki, valideynlər də, uşaqlar da bu cür hallar qarşısında nə etməli olduqlarını öyrənsinlər. 

“Uşaq özünə, bədəninə, əqlinə sahib çıxmağı öyrənməlidir”, – deyə o əlavə edib.

Ekspert rəyi

Təhsil məsələləri üzrə ekspert Kamran Əsədov JAMnews-un müxbiri ilə söhbətində bildirib ki, indiki zamanda cinsi tərbiyə dərsləri sosial sifarişdir:

“Xüsusi qeyd edim ki, cinsi və ya seksual tərbiyə dərsi təkcə intim həyatın necəliyindən ibarət deyil. Bu dərsdə ancaq bioloji, fizioloji deyil, kifayət qədər sosioloji və psixoloji məqamlar da var. 

Yetkinlik yaşına çatanda həm qız, həm də oğlanların orqanizmində dəyişiklik yaranır. Böyük əksəriyyət məlumatsız olduğundan, utandığından heç nə soruşmur və baş verənləri qorxu ilə qarşılayır. Hətta intihara cəhd edən uşaqlar da olur. Bütün bunlar uşaqlara düzgün cinsi tərbiyənin verilməməsindən irəli gəlir.

Hər yaş kateqoriyasının öz seksual problemləri var. Məktəblərdə xüsusi psixoloqlar mürəkkəb cinsi məsələlərin maarifləndirilməsini aparmalıdırlar, çünki bu həm tibbi, həm mənəvi-psixoloji, həm də fiziki problemdir”.