Bürokratik kəşflər dövrü: Belarusda koronavirus məmurları necə danışmağa vadar edib?
Euroradio-nun materialları əsasında
Belarus Avropanın yeganə ölkəsidir ki, indiyə qədər koronavirus pandemiyası ilə əlaqədar sərhədlərini bağlamayıb və rəsmi səviyyədə karantin məhdudiyyətləri elan etməyib. Küçədə insanlar azalıb, amma maksimum beş nəfərdən biri tibbi maska ilə gəzir. İctimai nəqliyyat işləyir. Futbol tribunaları azarkeşlərlə doludur.
Burada da həkimlər bütün dünyada olduğu kimi insanları evlərində qalmağa çağırırlar. Amma bu çağırışlar ölkə prezidenti Aleksandr Lukaşenkonun skeptik bəyanatları ilə neytrallaşır. Məsələn: “burada heç bir virus yoxdur. Axı sən görməmisən onların uçduğunu? Mən də görmürəm”.
- İranda koronavirus: dünyanın ən böyük epidemiya ocaqlarından biri və hakimiyyətin yalanı
- Belarusların fleşmobu: “Prezident sənin ölümün haqda nə deyə bilər?”
Koronavirus pandemiyası Belarus Səhiyyə Nazirliyini uzun illərin yuxusundan oyadıb. “Yerindən tərpənməyən” və şərh verməklə arası olmayan (xüsusən də qeyri-dövlət mediasına) qurum birdən-birə Telegram-kanal açıb, mütəmadi olaraq jurnalistlər üçün brifinq keçirməyə və mətbuat konfranslarını “Youtube” kanalında yaymağa başlayıb.
Yarım il əvvəl nazir təyin olunan onkoloq Vladimir Karanik televizor ekranından, “Youtube” kanalından əskik olmur, digər həkimlər və məmurlarla birlikdə insanları sakitləşdirməyə çalışır.
Ölkədə ilk yoluxma halı – Azərbaycandan Belarusa virusun gətirilməsi haqda fevralın 28-də hansısa böyük müstəqil Telegram-kanalda yox, Səhiyyə Nazirliyi özü xəbər verib. Daha sonra nazirlik hakimiyyətin hansı tədbirləri gördüyünü izah etməyə çalışdı.
Bir qədər sonra qurum özü Telegram-kanal açdı, hazırda bu kanala 30 mindən çox insan abunədir.
Və bu həmin qurumdur ki, vaxtilə aylarla jurnalistlərinsorğularına cavab vermirdi.
Nə isə ki, çox tezliklə Səhiyyə Nazirliyi afi iş rejiminə qayıtdı. Zaman etibarilə bu, Aleksandr Lukaşenkonun koronavirus haqda ilk açıqlaması ilə üst-üstə düşdü. Martın 12-də səhiyyə naziri ilə danışandan sonra prezident Lukaşenko belarusları sakitləşdirməyə başladı: tibbi maskalar ətrafında ajiotaj yaratmaq lazım deyil, hamıya çatacaq; “təlaş üçün heç bir səbəb yoxdur”; “bizim həkimlərimiz çox bacarıqlıdır”.
Hazırda Belarusda 21 koronavirusa yoluxma halı qeydə alınıb.
Taleyin işvəsi ilə elə həmin gün tibb işçiləri müdafiə kostyumlarında iki tennis mərkəzinə və Belarus Dövlət Universitetinin bir fakültəsinə gəliblər. Jurnalistlər bu haqda artıq dövlət orqanlarından yox, qeyri-rəsmi mənbələrdən xəbər tutublar.
Axşam isə Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidməti Şimali İtaliyaya səfər etdiyini gizlədən və qayıdandan sonra 90 nəfərlə təmasda olan belarusiyalı biznesmen haqda məlumat verib. Bu məlumatdan sonra xeyli pauza yaranıb. Belarusda koronavirusla bağlı növbəti statistikanın açıqlanması yalnız iki sutkadan sonra baş verib.
Tezliklə bəlli olub ki, Səhiyyə Nazirliyi prinsipcə belarusları koronavirusun yayılması statistikası ilə real zaman rejimində və gündəlik yox, iki sutkadan bir “sevindirmək” qərarına gəlib, çünki “ölkədə qeyri-adi heç nə baş vermir”. Rekord – gözləmə rejimində üç gün.
Martın ortasında Euroradio-ya məlum olub ki, Minskin kənar rayonlarının birində altıncı sinif şagirdində koronavirus təsdiqlənib. Amma Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidməti “uşağın şəxsi sirrinə” və “həkim sirrinə” əsaslanaraq bu məlumatı təsdiqləməkdən imtina edib.
“Niyə bəzi belaruslu jurnalistlər və blogerlər insanların virusdan ölməsini bu qədər gözləyirlər?”Belarusun Səhiyyə Nazirliyi müstəqil “Наша ніва” nəşrinin Vitebskdə koronaviruslu qadının öldüyü haqda dərc etdiyi xəbərə belə cavab verib. Qurum medianı panika yaymaqda günahlandırıb və məhz onların həkimlərin “işinə qətiyyətlə mane olduğunu” bildirib.
Beləliklə, Belarus hakimiyyətinin “açıqlıqla” bağlı başlatdığı eksperiment uğursuz olub.
“Yumşalma – üstəlik də belə qısa müddətə – etibarı bərpa etmək üçün yetərli deyil. Üstəlik rəsmi statistika ilə bağlı həmişə suallar var. Ən azı ola görə ki, rəğəmlər başqa ölkələrin göstəricilərindən çox fərqlənir”, – Euroradio-nun baş redaktoru Pavel Sverdlov yazır.
