Köhnə Sairmenin yeni həyatı - ölkənin əsas kurortlarından biri necə inkişaf edib?
Sairmenin tarixi
Gürcüstanda az sayda ailə var ki, onların ailə albomunda gürcü-rus dilində “Sairme Kurortu” yazısı olan ağ-qara fotoşəkil olmasın.
Sairmenin kurort kimi tarixi ötən əsrin 30-cu illərindən başlayır. Məhz bu vaxt bu yer kurort statusu alıb. Lakin 1950-ci illərdən, Vasil Mjavanadze Gürcüstan Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi olduqdan sonra bura sovet dövrünün ən dəbli istirahət yerlərindən birinə çevrilib.
Sairme suları haqqında ilk məlumata 19-cu əsrin 90-cı illərindən rast gəlmək olar. Məlumdur ki, İmeretidə, Eristavi şahzadələrinə məxsus dumanlı meşələrdə maralların gəzdiyi və su içdiyi bir yer olub. Xalq əfsanəsinə görə, suları yaralı maralın izinə düşən ovçu qardaşlar kəşf ediblər. Sonra insanlar bu suların müalicəvi xüsusiyyətlərini kəşf ediblər.
Bildirilir ki, Sarbevi, Sairme və Nabeqlavi mineral suları haqqında ilk dəfə XIX əsrin sonlarında Gürcüstanın məşhur ictimai xadimi Niko Nikoladze məlumat toplayıb. Müalicə üçün Almaniyanın kurortlarına tez-tez gedən Nikoladze Gürcüstanda belə baxımlı və abad müalicəvi su mərkəzlərinin olmasını arzulayırdı. Onların arasında o, Sairmeni nəzərdə tuturdu.
“Kim saya bilər ki, nə qədər ən yaxşı mənbəmiz var… Amma sahibi kimdir? Onları kim bəzəyəcək, kim yol açacaq, kim cəlb edəcək? Rioni və Mtkvaribə nə qədər yiyəsiz sərvət mənbəyi axır, biz isə onların adlarını və nömrələrini belə bilmirik”, – Niko Nikoladze yazıb.
Sairmenin tarixi unikaldır. Burada ilk yol 40-cı illərdə əsir götürülmüş almanlar tərəfindən çəkilib. Beləliklə, sıx meşə ilə örtülmüş bu unikal yer Bağdati (o zamanlar Mayakovski) şəhəri ilə əlaqələndirilib.
Kurort infrastrukturunun, mehmanxana və digər obyektlərin tikintisi Vasil Mjavanadzenin adı ilə bağlıdır. O, burada kurort salmağa o qədər tələsirdi ki, mərkəzin böyük dəstəyi ilə eyni vaxtda üç rayonun – Bağdati, Vani və Samtredi rayonlarının rəhbərini infrastrukturun tikintisinə cəlb etdi.
Samtredi rayon komitəsinin birinci katibi Nodar Koxreidzenin oğlu Malxaz Koxreidze xatırlayır ki, Mjavanadze Sairmeyə tez-tez gəlib işin necə getdiyinə şəxsən baxırdı. O, bu görüşlərdən birini belə təsvir edir:
“Respublikanın birinci şəxsinin avtomobilini gözləyən istirahətçilər yolun kənarında növbəyə düzülmüşdülər. Tezliklə yol polisinin “Volqa”sı yolda dayandı və uzaqda “Çayka” kabrioleti göründü. Yolun kənarında dayanan polis özünü düzəldib salam verməyə hazırlaşırdı ki, birdən anamın əlini buraxdım, yolu keçdim və sağ əlimi gicdahıma dayayıb polisin qarşısında dayandım. “Çayka” yavaşladı. Vasil Pavloviç ayağa qalxıb gülümsədi və əlimi sıxdı”.
Sairmeyə tətilə gəlmək prestij məsələsi idi. Bir qayda olaraq, bura 26 günlük gəlirdilər. Gəzinti xərclərinin 95 faizi həmkarlar ittifaqı təşkilatları tərəfindən ödənirdi, istirahət edənlər qida və tibbi xidmətlə təmin edilirdi. Müharibə və əmək veteranları üçün istirahət pulsuz idi.
Приезд в Саирме на отдых был делом престижа. Как правило, приезжали сюда на 26 дней. 95 процентов стоимости поездки оплачивали профсоюзы, отдыхающие были обеспечены питанием и медицинским обслуживанием. Отдых был бесплатным для ветеранов войны и труда.
Sairme kotteclərində ilkin olaraq 150 istirahətçi, düşərgələrdə isə 170 nəfər yaşayırdı. Ən böyük istirahət obyekti Tsekavşiri mehmanxana-pansionatı idi, lakin bu kifayət etmədi və 1970-ci illərin əvvəllərində hökumət 500 çarpayılıq 14 mərtəbəli mehmanxana kompleksi tikdi.
Müasir Sairme
Bu gün Sairme kurortunda üç otel var – “Sairme”, “Axali Sairme” və “İmereti”.
Bu otellər burada təxminən 1963-1970-ci illərdə tikilib. Kurortun bərpasına 2011-ci ildə başlanılıb. 2013-cü ildə hazır görünüşünü alıb və tam reabilitasiya 2018-ci ildə tamamlanıb.
Layihə çərçivəsində 152 otaqdan ibarət və 390 istirahətçi üçün nəzərdə tutulmuş “Sairme” oteli əsaslı şəkildə yenidən qurularaq müasir istirahət kompleksinə çevrilib.
Sairme mehmanxanasında rekonstruksiya zamanı binanın yalnız karkası qalıb, qalanları tamamilə yenilənib, təmir edilib və dəyişdirilib. Divarların birində köhnə freska olduğu kimi qalıb.
Əvvəldən otel köhnə ənənələri qoruyaraq, bu sahədə bütün yenilikləri özündə əks etdirən müasir yüksək səviyyəli istirahət məkanı kimi düşünülüb.
Məsələn, Sairmenin landşaftı müasirləşdirilsə də, kurortun mərkəzi meydanı yenilənərkən, memarlar planlaşdırmaya minimal müdaxilə ediblər. Təsəvvür edin ki, buradakı yollar bir vaxtlar nənə və babanızın getdiyi yollardır. Meydanda bir vaxtlar əyləncə yeri kimi fəaliyyət göstərən köhnə tikili də qalıb. Divardakı köhnə mozaika illər öncə olduğu kimidir.
Sairme meydanında mineral suların yerin altından çıxdığı ərazilərdə tikilmiş kiçik binalar tamamilə bərpa olunub.
“Axali Sairme” mehmanxanası da yenidən qurulub. Bununla belə karkas zə divarlardan birində oyulmuş sovet freskası köhnədən qalıb.
“İmereti” mehmanxanasına gəlincə, o, praktiki olaraq orijinal formasında saxlanıb və bu gün işləmir. Bu köhnə sovet binası əvvəllər burada istirahət etmiş hər kəsdə nostalji oyadır.
“İberiya” Hökumət Evi adlanan bina öz orijinal formasında qorunub saxlanılıb. Bura Vasil Mjavanadzenin sevimli istirahət yeri idi. Sonra Eduard Şevardnadze tez-tez bura gəlirdi. İndi bu bina işləmir.
Kurortun bir hissəsi “Sairme” hotelindən dörd kilometr aralıda yerləşən spa mərkəzidir ki, bu da köhnə binanın müasir reenkarnasiyasıdır. Köhnə binanın yalnız çərçivəsi qalıb, qalanları həm içəridə, həm də çöldə tamamilə bərpa olunub. Hazırda bu binada Almaniyanın aparıcı şirkətlərindən biri olan Kraft-ın ən son avadanlıqları ilə təchiz edilmiş ultra müasir relaksasiya terapevtik SPA və sağlamlıq mərkəzi yerləşir. Əvvəllər Sairme ziyarətçiləri yalnız müalicəvi su içirdilərsə, bu gün qonaqlar 80-ə qədər tibbi prosedur ala bilərlər.
Sairmedəki köhnə sovet yeməkxanaları, yeməklərin peşəkar aşpazlar tərəfindən hazırlandığı təmirli restoranlarla əvəz olunub.
Tənbəl bir spa həyatının əvəzinə, ən ekstremal və unudulmaz ziplayn enişi də daxil olmaqla, aktiv istirahət üçün lazım olan onlarla xidmət var. Qafqazda ən uzun ziplaynı da hazırda Sairmedədir – 800 metrlik marşrut dağlardan enir və yol boyu unudulmaz mənzərələrdən keçir.
Hündürlükdən qorxanlar velosiped icarəyə götürə bilərlər.
Yaxud atış poliqonunda hədəf atışını məşq edə bilərlər. Sairmedə beş fərqli yerdən altı istiqamətdə Britaniyanın “Beretta” tipli silahları ilə “nəlbəkiləri” nişan ala bilərsiniz. Bu müasir əyləncələrlə yanaşı, Sairmedə ənənəvi olaraq yumşaq oyuncaqlar qazana biləcəyiniz atıcılıq poliqonu qalıb.
Bununla belə, illər əvvəl də, bu gün də bu kurortun əsas və əvəzolunmazları bənzərsiz bulaqları, qışda və yayda xoş havası, sıx meşələridir. Müasir dəyişikliklərə baxmayaraq, bu sərvət burada toxunulmaz və dəyişməz olaraq qalıb.
