Kəndləri xəritədən siləcəklə
Ermənistanda icmaların biriləşdirmə prossesi gedir, yəni kiçik icmaları bir icma mərkəzinə birləşdirirlər. İyirmidən çox icmaların birləşməsinin nəticəsində 60 nəfər işsiz qalacaq. Bu qeyri rəsmi məlumatdır və çox güman ki, daha çox insan işsiz qalacaq. Bu pilot proqramın “uğurlu bitməsindən sonra Ermənistanda 915 icmadan neçəsinə bu birləşdirmə nəsib olacaq və nəticədə neçə nəfər işsiz qalacaq hələdə məlum deyil.
2015-ci ildə ER höküməti icmaların iriləşdirməsi üzrə 3 pilot proqramını həyata keçirməyə qərar verib, nəticədə üç icma qrupu yaranacaq: Loriya vilayətində – Tumanyan, Syunik vilayətində – Şınuayr və Tavuş viləyətində – Dilijan.
Hakimiyyət birləşmənin ancaq müsbət tərəflərini təqdim edir, qeyd edir ki, icmaların iriləşdirilməsi nəticəsində:
1. iş yerləri açılacaq,
2. əhaliyə daha keyfiyyətli xidmətlər göstəriləcək,
3. yolları təmir edəcəklər,
4. icma arası ictimai nəqliyyat müntəzəm hərəkət edəcək,
5. yeni uşaq bağçaları açılacaq.
Amma gözəl nitqlər hamını inandıra bilməz. Çox adam əmindir ki, hakimiyyətin vədləri kağızda söz olaraq qalacaq, camaat isə əli üzülmüş qalacaq.
Kənd sakinlərinin əsas qorxuları:
1. Referendumda səs vermə zamanı çoxluq əleyhinə olsa belə, icmalar iriləşdiriləcək
«Nə istəsələr onu da edəcəklər, camaatın fikri heç kəsi maraqlandırmır». (Xot icmasının sakini Sergey)
«Referendum keçiriləcək. Bəs əgər hamı əleyhinə səs versə, birləşdirmə olmayacaq? Əlbətdə olacaq. Konstitusiyada aydın yazılıb, sitat gətirirəm: «Çox iri icmalar bölünə bilər, kiçik icmalar birləşə bilər, bu halda həmən icmada referendum keçirtmək lazımdır». Axırda isə deyilir ki, referendumun nəticəsindən asıllı olmayaraq icmalar birləşdirilə bilər. İndi isə gəlin möhkəm fikirləşək, referendum keçirilməsinin mənası var mı? » (Mişa Ambartsumyan, 81 yaş, keçmiş kolxoz sədri)
2. İriləşdirilmə baş verərsə kiçik kəndlərə heç bir şey çatmayacaq, əsas vəsait daxil edilmələri icma mərkəzlərinə çatdırılacaq
«Sovet dövründə kənd sovetində bir sədr var idi, bir katib, və bütün işləri bu iki nəfər görürdü. İndi icmada əsasən 7 nəfər işləyir. Deyirlər ki, 5 nəfəri işdən azad edəcəklər, iki nəfər qalacaq. Bucür onlar xərcləri azaldmaq istəyirlər, qənaət edilmiş pulu isə kəndin ehtiyaclarına sərf edəcəklər. Biz ki bilirik: kənd nə qədər böyük olsa, problemləri də böyüyür, qənaət olunan pulları mərkəzi icmanın abadlığına sərf edəcəklər, balaca kəndlərdə isə heç bir şey dəyişilməyəcək ». (İso Mkrtçan, Xot icması)
«Bizim kəndə məmurlar gəlmişdi. Deyirdilər, bizə səs verin və hər şey yaxşı olacaq. Bu səfehlikdir məncə, heç bir faydası olmayacaq, əksinə – kəndlər boşalacaqlar, insanları burda artıq heç nə saxlamayacaq ». (Mişa Ambartsumyan, 81 yaş, keçmiş kolxoz sədri)
İcmaların iriləşdirilməsi daha nəyə gətirib çixara bilər:
1. İcmalar arasında olan məsafələr idarə orqanların mükəmməl işləmələrinə maneə olacaq
İcmaların iriləşdirilməsi üzrə hərəkətlər proqramına əsasən qruplara daxil edilmiş icmalar arasında məsafə 20 km-dən çox olmamalıdır. Buna baxmayaraq çox sakinlər üçün bu 20 km da az məsafə deyil. İriləşdirilməyə qatılacaq icmalarda deyirlər ki, çətin kimsə icma Sovetinin üzv iclasında iştrak etmək üçün bu məsafəni keçməyə hazırdır. Beləliklə sözlə belə təşviq edilən demokratik idarəetmə tədricən ikinci plana keçəcək. Bütün qərarlar təkbaşına veriləcək və ictimayətin fikri nəzərə alınmayacaq.
2. Kəndlər öz istiqlaliyyətini itirəcəklər
“İcma, “kənd sözlərini “yaşayış məntəqəsi və “mərkəz sözləri əvəz edəcək. Amma iş sözlərdə deyil. Hər bir birləşdirilmiş kəndin tarixi və ona məhsus koloriti keçmişdə qalacaq. Kəndlər inkişaf etmiş infrastrukturla, yaxşı yollarla və ictimayi nəqliyyatla olan gələcəyi gözləyərək həyata davam edəcəklər. Və əgər buna kimsə inanır – bu ancaq hökümət orqanlarıdır.
