“İsgəndər”lər və Kiyevin işğalı. Ukraynada Rusiyanın təcavüz planları haqda nə danışırlar?
Rusiyanın Ukraynaya qarı müharibəsi
Artıq bir aydır ki, mətbuat Rusiyanın Ukraynaya qarşı açıq geniş miqyaslı təcavüzü təhlükəsinin artması haqda yazır. Rəsmi Kiyev gec də olsa, tərəfdaşların bu ehtimalını təsdiqlədi – Rusiya təcavüzünün yeni dalğası elə bu qış başlaya bilər. Üstəlik Ukrayna kəşfiyyatı hadisələrin mümkün inkişaf ssenarisini təqdim edib. Ukraynanın “hromadske” telekanalı da mümkün ssenariləri analiz edib.
Rusiya “İsgəndər”ləri Ukraynada “Qiyamət Günü” başladacaq?
Noyabrın 25-də Ukraynanın TCN kanalında “Hakimiyyət haqqı” verilifinin efiri Rusiya ordusunun mümkün hücumuna həsr olunub. Proqram “Putinin blitskriqi” adlanıb. Aparıcı Nataliya Moseyçuk geniş miqyaslı hücumun mümkün ssenarisini danışıb:
“Bu günlərdə rusiyalılar Skandinaviyanın “Schibsted” nəşrindən fəal sitatlar gətirirdilər. Onun təhlilçiləri birmənalı nəticəyə gəliblər: Rusiyanın Ukraynaya hücumu üç ay ərzində başlayacaq. Onların ssenarisi üzrə, Rusiyanın silahlı qüvvələri “İsgəndər” raket komplekslərinin köməyilə hücuma başlayacaqlar.
Onlar dəqiqələr ərzində Ukraynanın aerodromlarını, RLS, HHM sistemlərini, sursat anbarlarını, komanda məntəqələrini və digər hərbi hədəfləri məhv edəcəklər… O zaman RF HKQ aviasiyası gələcək, aviasiya ilə kütləvi bombardman… Bundan sonra ruslar Qərbin onlara icazə verdiyi qədər Ukrayna torpaqlarını götürəcəklər”.
- Zelenskinin komandası niyə dağılır və Ukrayna hara gedir?
- Hərbi yardım və islahatlar. Ukrayna və ABŞ prezidentləri nə haqda razılaşıblar?
- Şərh: Ukrayna təmiz səhifədən başlayır?
Müdafiə naziri Aleksey Reznikov bu ssenarini “Qiyamət Günü” adlandırıb, bu haqda media efirlərində çox danışırlar. Bu doğrudan da belədir. Rusiyanın təbliğat mediasında müharibənin məhz bu cür başlanacağı haqda bildirilir.
Beləliklə, noyabrın 22-də Rusiyanın “60 dəqiqə” tok-şousunda Rusiyanın ehtiyatda olan general-leytenantı Yevgeni Bujinski Ukraynanın hava qüvvələrini və donanmasını necə məhv etmək lazım olduğu haqda danışıb. Bununla yanaşı o əlavə edib ki, bundan sonra Rusiyanın tank tətbiq edərək Ukrayna ərazilərini tutmağa davam etməsi nəzərdə tutulub.
Bunu banal hədə-qorxu kimi qəbul etmək olardı. Amma “İsgəndər”lərin köməyilə müharibənin başlanması ssenarisi tam realdır.
Ordu Tədqiqatları, Konversiya vvə Tərksilah Mərkəzinin direktor müavini Mixail Samus izah edir ki, “Hakimiyyət haqqı” verilişinin efirində ifadə olunan hücum ssenarisi uydurma və xüsusi analitika deyil. “Bu proqnoz deyil. Bu, hücum əməliyyatlarının necə həyata keçirildiyi haqda doktrinadır. Bu, indi əməliyyatların necə apadılmasıdır”, – Samus deyir.
Daha sonra ekspert addımların ardıcıllığını xırdalayır. Əvvəlcə havadan raket hücumu əməliyyatı hazırlanır. Paralel olaraq informasiya fazası gedir, hansını ki, Rusiya onsuz da Ukraynaya qarşı daima aparır. Sonra radioelektron faza gəlir – rəqidin sistemləri məhv edilir.
“Bax bundan sonra kütləvi raket zərbələri başlayır, HHM və domanda məntəqələrini məhv edir. Faktiki olaraq əraziləri idarə etmək qabiliyyəti məhv edilir. Bu zaman aviasiya gəlir və quru qoşunlarını məhv etməyə başlayır. Cəbhə aviasiyası, hücum və ya bombardmnaçı aviasiya işə düşür. Aviasiya hücumunun bir neçə dalğası ola billər, qoşunlar artıq sistem şəklində müdafiə oluna bilməyəndə”, – Samus danışır.
Yalnız bundan sonra quru mərhələsi başlaya bilər.
Eyni ardıcıllığı Ordu Tədqiqatları Mərkəzinin eksperti İqor Levçenko da dəstəkləyir.
Mahiyyətcə Rusiya 2015-ci ilin sentyabrında Suriyaya müdaxilə xamanı bu müharibə ssenarisini artıq işləyib. O zaman hər şey bombardmandan başlamışdı. Sonra Xəzər dənizindəki gəmilərdən 1500 km. məsafədən raket zərbələri olmuşdu. Elə həmin gün Əsədin qoşunları hücuma keçdi. Bu “Qiyamət Günü”nün nə ilə nəticələndiyi artıq məlumdur.
Ukrayna buna qarşı qoya bilərmi? Mixail Samus danışır ki, Ukraynada sovet vaxtından şaxələnmiş hava hücumundan müdafiə sistemi qalıb, bura C-200, C-300, “Buk” zenit-raket kompleksləri daxildir. Amma bu sistemlər köhnədir.
Ukrayna Militar Mərkəzin direktoru Taras Çmut da HHM sistemlərinin köhnəliyinə və effeksiz olmasına işarə edir. Rusiya 2010-cu ildən 1000-dən çox yeni və modern uçuş aparatları əldə edib. Odur ki, Ukrayna ilkin mərhələdə Rusiyanın zərbəsinə tam müqavimmət göstərə blməyəcək.
“Birinci dalğanın ümumi yaylım atəşində (Rusiya tərəfindən – red.) Ukrayna üzərindən uçacaq 300-ə qədər raket ola bilər. Bunlar həm “İsgəndər”lər, həm “Kaliber”lər ola bilər; X-55 (strateji aviasiya qanadlı raketi – red.) və digər təyyarələrdən. Bu, kifayət qədər çoxdur. Biz bu ilk zərbənin qarşısını ala bilməyəcəyik”, – Çmut fikrini yekunlaşdırır.
Bütün bunlar yalnız Rusiya və işğal olunmuş Krımdan “uçmaya” bilər. Noyabrın ortasında Aleksandr Lukaşenko Belarus ərazisində “İsgəndər” yerləşdirmək arzusunu ifadə etdi.
Ukrayna Rusiyaya yalnız havada yox, dənizdə də uduzur. Taras Çmutun bildirdiyinə görə, orada onlara qarşı qoyacaq heç nə yoxdur.
Kiyevin işğalı. Hərbi kəşfiyyatın proqnozu realdırmı?
Noyabrın 20-də Amerikanın “Military Times” saytında Rusiya ordusunun hücum əməliyyatı əks etdirəm xəritənin yer aldığı material dərc olunub. Bu xəritə Ukrayna hərbi kəşfiyyatı tərəfindən hazırlanıb.
Materialda Müdafiə Nazirliyi Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəisi Kiril Budanov geniş miqyaslı hücumun mümkün ssenarisini təsvir edib.
“Hücum, çox güman ki, hava zərbələrindən, artilleriya və zirehli texnika hücumlarından, şərqdə, Odessa və Mariupolda ardınca gələn desant hücumlarından və qonşu Belarusdan kiçik müdaxilədən ibarət olacaq”, – Budanov danışıb.
Nə xəritədən, nə də MN BKİ rəhbərliyinin sözlərindən Ukrayna ordusunun cavab addımlarının necə olacağı, o cümlədən də paytaxt da daxil olmaqla Ukraynanın əhəmiyyətli hissəsinin işğalı üçün ilkin şərtlərinin nəyə əsaslandığı aydın deyil.
“Hromadske”nin həmsöhbətlərinin fikrincə, Rusiyanın 100 min hərbçisinin Ukrayna sərhədində toplaşması geniş miqyaslı işğal üçün yetərli deyil.
“İşğal üçün hazırda bütün Rusiya ərazisində yerləşən qoşunların sayı ilə müqayisə olunmayacaq qədər qoşuna ehtiyac var. Ukraynadakı kimi bu qədər əhalisi olan belə əraziləri işğal etmək üçün milyonluq ordu lazımdır. Onların indi belə ordusu yoxdur”, – “Kiyevskaya Rus” 25-ci könüllü batalyonunun tərkibində Ukraynanın şərqində anti-terror əməliyyatının Arti Qrin ləğəbli iştirakçısı deyir.
Ordu Araşdırmaları Mərkəzindən İqor Levçenko isə Ukrayna kəşfiyyatının təsvir etdiyi xəritədə Ukraynanın işğal olunmuş ərazisini Putinin “arzusu” adlandırır.
“Nəzəri cəhətdən gücləri, vasitələri və imkanları müqayisə etsək, müasir şərtlərdə məhz Dnetr sərhədi Rusiya üçün maksimaldır. O da 2014-cü il Ukrayna ordusu şəraitində. İndi belə şey mümkün deyil”, – Levçenko deyir.
Reallıqda isə təcavüz halında böyük ehtimalla geniş miqyaslı hücumdan və Ukraynanın yarısının işğalından söhbət getməyəcək. Buna Rusiyanın real olaraq gücü yoxdur. Ukrayna ordusu da təcüvüzkarın quru əməliyyatlarına, aviasiya, donanma və raket qoşunlarından daha effektiv müqavimət göstərə bilər.
Təcavüzün başladılması və ərazilərin işğalı ilə bağlı bu ssenarilərin uğurla həyata keçirilməsi baxımından Kreml üçün ən vacibi Ukraynanın və Ukrayna ordusunun ümümiyyətlə müqavimət göstərməməsidir. Əks halda Rusiyanı əhəmiyyətli bəlalar gözləyə bilər.
“Ukraynanın müdafiə olunması variantı Putinə qətiyyən sərf etmir. O, aydın şəkildə anlayır ki, bu, Rusiya üçün fəlakətdir. Ona hadisələrin bu cür inkişafı lazım deyil”, – Ordu TədqiqatlarıŞ Konversiya və Tərksilah Mərkəzinin direktor müavini Mixail Samus hesab edir.
Ukraynanın cavabı nə olacaq?
Ukraynanın nə prezidenti, nə də digər məmurları müharibənin başlanması halında hadisələrin mümkün inkişaf ssenarisini açıq müzakirə etmirlər. amma ayrı-ayrı bəyanatlar gpstərir ki, onlar Suriya ssenarisinin Kiyevdə təkrarlanması təhlükəsini anlayırlar. Çünki növbəti şərti “javelin” partiyasından başqa Qərbin daha güclü dəstəyinə nail olmağa çalışırlar.
Kiril Budanovun “Military Times” nəşrinə yuxarıda qeyd olunan müsahibəsində hərbi kəşfiyyat rəhbəri qeyd edib ki, Ukrayna “əlavə hava, raket hücumu əleyhinə və pilotsuz müdafiə sistemləri axtarır”. Amerikanın “Patriot” zenit-raket kompleksi də xatırlanır. Amma əgər bu planda Kiyevin perspektivi olsa da, onların həyata keçirilməsi yaxın qış ayları deyil.
Hərçənd Qərb və Ukrayna mənbələri Rusiyanın bu qış hücumunun mümkünlüyünü qeyd etsələr də, hazırda vaxt məlum deyil ki, müvafiq qərar qəti qəbul olunsun. “Rusiya qüvvələrinin mövqeyi hücumun qaçılmazlığını göstərmir. Ola bilər ki, hərbi əməliyyat haqda siyasi qərar qəbul edilməyib”, – Amerikanın “Foreign Affairs” nəşrinin məqaləsində deyilir.
Məqalədə qeyd olunur ki, Putin ABŞ-ın Ukraynaya dəstəyini səmimi hesab etməsə, güc tətbiq edə bilər. Və o zaman o, ya ölkəni yarıya bölməyə, ya da öz “sülh nizamlamasını” sırımağa çalışacaq.
Mahiyyətcə, Kreml artıq Ukrayna və Qərbə bu “sülh nizamlamasını” sırımağa çalışıb. “İsgəndər”lərlə və Kiyevin işğalı ilə təhdid təzyiq arsenalındandır. Ukrayna hakimiyyəti və şəxsən Zelenski bu təzyiqə boyun əyirmi?
Bir tərəfdən prezident parlamentdəki çıxışında bildirib ki, öz ordusundan başqa heç kim ölkəni müdafiə edə bilməz. Bundan başqa, Rusiya ilə birbaşa danışıqlar olmadan müharibənin qarşısını almaq mümkün deyil.
Amma Zelenski vacib məqamı ötürüb: o, hansı kozırlarla bu danışıqlara gedə bilər? Putinin kartları məlumdur və güclüdür: sərhəddə yüz minlik qoşun, “İsgəndər”lər, aviasiya və donanma. Ukrayna prezidentinin Kremlin kartlarını vuracaq nəyisə varmı, naməlum qalıb.
