Flydubai “Boinqi”nin qəzaya uğraması

Martın 19-na keçən gecə Rostov-na-Donu şəhəri üzərində “Flydubai aviaşirkətinin “Boeing 737-800 təyyarəsi qəzaya uğrayıb. Qəza nəticəsində 62 nəfər ölüb.

Təyyarənin qəzaya uğramasının əsas səbəbi kimi dərhal mürəkkəb hava şəraitini göstərdilər, amma əksər ekspertlərin fikrincə, laynerin qəzaya uğramasını ancaq meteoroloji şəraitlə izah etmək olmaz.

“Meduza bir mətndə laynerin qəzaya uğraması ilə bağlı hələ cabasız qalan sualları yığdı.

Niyə təyyarə ehtiyat aerodromuna uçmadı?

Adi insan nöqteyi-nəzərindən bu, ən məntiqli qərar kimi görünür: bir hava limanında mürəkkəb hava şəraiti varsa, başqasına uçmaq lazımdır. Rostov məsələsində hadisələrin bu cür gedişatı həm də daha doğru görünür, çünki ətrafda yaxın uçuş məsafəsində olan çoxlu sayda hava limanı var. Belə ki, Mineralnıye vodı və Krasnodar şəhərlərinə bir saatdan da az müddət ərzində çatmaq olar, Rostov-na-Donu üzərində isə “Boinq iki saata yaxın dairə vurub.

Təyyarəni endirməklə bağlı qərarı hər dəfə pilot qəbul edir. “Boinqin Rostov-na-Donu şəhərində yerə enmək üçün etdiyi ilk cəhddən 10 dəqiqə əvvəl elə həmin hava limanında ilk cəhddən “Уральские авиалинии şirkətinin “Airbus A320 təyyərəsi endi.

Bu zaman “Boinq Rostov üzərində dairə edərkən üçüncü uğursuz enmə cəhdindən sonra “Aeroflotun təyyarəsi ehtiyat aerodromuna uçdu.

“Qlobus avia şirkətinin təlimçi pilotu, özü də “Boeing 737 təyyarəsində uçan Denis Okan öz bloqunda yazır ki, adətən pilotlar ehtiyat aerodromlarına könülsüz uçurlar. “Həmişə öz aerodromunda enmək istəyirsən – burada həm gələn reysin, həm də həmin təyyarə ilə uçan növbəti reysin sərnişinləri üçün daha az problem yaranır, – deyə o qeyd edir.

Bu zaman Okan əlavə edir ki, qəzaya uğrayan “Boinqin ehtiyat aerodromuna uşmamaqla bağlı qərarı heç də “Flydubainin loukoster olması ilə bağlı deyil. Okanın sözlərinə görə, pilotlar heç vaxt təyyarəni yerə endirərkən, qənaət barədə düşünmürlər: əsası uçuşu daha az təhlükəli enişlə bitirməkdir.

Yəqin ki, pilotun niyə hər şeyə rəğmən növbəti dəfə Rostov-na-Donu hava limanında yerə enməklə bağlı qərar qəbul etməsinin səbəbi qara qutuların şifrinin açılmasından sonra məlum olacaq.

Uçuşun son dəqiqələrində nə baş verib?

“Flightradar servisinin məlumatlarına görə, 3:40:54-də layner 243 kmsaat sürəti ilə 480 metrə qədər endi, bundan sonra da sürəti artırdı və 3:41:37-də 1,2 kilometrə qədər qalxdı, burada sürət 343 kmsaata bərabəriydi.

TASS-ın mənbələrinin məlumatına görə, “Boinqin pilotu üçüncü dairəni vurmağa hazırlaşırmış. Bu zaman nəsə baş verib və təyyarə düşüb. FHN-in əvvəlcə bildirdyi kimi, o uçuş xəttinə qanadı ilə toxunmayıb.

“Təyyarənin parçalarının kiçik radiusu və onların kiçik ölçüləri düşmə sürətinin çox böyük olmasından xəbər verir – 400 kmsaatdan daha çox. Təyyarənin hətta ən möhkəm hissəsi olan şassi arabası və maqnezium diskləri də parça-parça olub, – agentliyin həmsöhbəti məlumat verir. Göstərilən bu sürət təxminən “Flightradarın məlumatları ilə üst-üstə düşür.

Niyə təyyarə az qala şaquli vəziyyətdə düşdü?

Qəzadan artıq bir neçə saat sonra onun əsas baş vermə səbəblərindən biri kimi mürəkkəb hava şəraiti hesab olunurdu. Meteoroloq Yevgeni Tişkovetsin sözlərinə görə, pilot şiddətli küləyin vurması səbəbindən təyyarənin idarə etməsini itirə bilərdi.

“Çox güman ki, o üfüqi axına düşüb, bu zaman təyyarəçilər ştat rejimində bir qədər sağa-sola, yuxarı-aşağı gedə bilirlər, amma üfüqi xətdən elə əyilmə bucaqları var ki, təyyarəyə onun hüdudlarından kənara çıxmaq qadağandır, çünki bu zaman o idarə olunmayan konserv bankasına dönür. Belə bir vəziyyətdə külək qəflətən laynerin burnunu qaldırır və ya qanadına vurur, axının pozulması baş verir. Təyyarə düşür, – Tişkovets izah edir.

Amma laynerin qəzaya uğramasını ancaq meteoroloji şəraitlə izah etmək çətindir. “Mürəkkəb hava şəraiti varıydı, amma çox mürəkkəb deyildi. Bu cür hava şəraiti hava limanının bağlanmasını tələb etmir və yerə enmə cəhdi üçün maneə deyil, – özünün “Facebook səhifəsində pilot Aleksey Qervaş yazır.

“Qlobus avia şirkətinin təlimçi-pilotu Denis Okan qeyd edir ki, səbəb ekipajın diqqətindən yayınan buzlanma ilə də bağlı ola bilərdi – o, ağır hava şəraitində təyyarənin idarə olunmasını xeyli çətinləşdirə bilərdi.

Bundan əlavə, Okan qeyd edir ki, Rostov-na-Donuda “Boinqin qəzaya uğramasının “şəkli Kazanda “Boinqin qəzasına oxşayır. Tatarıstanda 2013-cü ildə təyyarə Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsinin məlumatına görə, pis hazırlıqlı pilotun səhv hərəkətlərinə görə qəzaya uğradı, pilot aşağı sürətdə şturvalı özünə çəkib, bunu isə etmək olmazdı.

İnsanın şturvalı özünə çəkmək istəyinin təbiəti pilot Ceff Vays tərəfindən yaxşı təsvir olunub. Bununla belə, təyyarənin şaquli vəziyyətdə düşməsinin məhz insan faktoru ilə bağlı olduğunu da demək hələ tezdir.

Dərc olunub: 20.03.2016