Ermənistanın baş naziri dövlət adından təqib qurbanlarından üzr istəyib
Ermənistanın baş naziri kütləvi yürüş keçirib. Onun sözlərinə görə, bu yürüş Ermənistan vətəndaşının zorakılıq, saxtakarlıq, korrupsiya və qanunsuzluqla mübarizədə qələbəsinə həsr olunub. Yürüş 1 mart faciəli hadisələrinin ildönümü ilə əlaqədar keçirilib. 11 il əvvəl bu gün nümayişin dağıdılması zamanı silah tətbiq edilib. On nəfər həlak olub.
• Ermənistanın keçmiş prezidentinin oğlu çirkli pulların yuyulmasında ittiham olunub
Yerevanda “1 mart” qurbanları necə yad edilib?
2019-cu il martıq 1-də səhər saatlarından insanlar Myasnikyanın heykəli önünə axışıb. 11 il əvvəl faciəli hadisələr məhz burada cərəyan edib. İnsanlar buraya gül gətirib və şam yandırıblar.
Səhər Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan xalqa xüsusi müraciət ünvanlayıb:
“Mən dövlət adından 1 mart hadisələrinin bütün qurbanlarından üzr istəyirəm, mən dövlət adından Ermənistanın müstəqillik illəri boyü baş vermiş bütün siyasi qətllərin qurbanlarından üzr istəyirəm, siyasi təqibə məruz qalan bütün insanlardan üzr istəyirəm. İndən belə məsələlərin zorakılıqla həlli səhifəsi qapadılıb”.
Paşinyan 11 il əvvəl baş verənlərlə bağlı öz dəyərləndirməsini edib. Onun sözlərinə görə, o zaman mövcud olan hakimiyyətin əsas və başlıca hədəfi Ermənistan vətəndaşı idi:
“Hakimiyyət dinc vətəndaşlara qarşı qanunsuz qüvvə tətbiq edib, bunun da nəticəsində səkkiz nəfər Ermənistan vətəndaşı qətlə yetirilib və həmin gün aldıqları yara səbəbilə daha iki nəfər həlak olub”.
2008-ci il martın 1-də Yerevan küçələrində nələr baş verirdi?
1 mart faciəli hadisələri prezident seçkilərindən sonra baş verib.
O zaman prezidentlik müddəti başa çatmış Robert Koçaryan hələ vəzifə başında idi. Qanunvericiliyə əsasən, o, yenidən öz namizədliyini irəli sürə bilməzdi.
2008-ci il fevralın 19-da baş tutan prezident seçkilərində Serj Sarqsyan qələbə qazanıb. Mərkəzi Seçki Komissiyasının məlumatına əsasən, o, 52 faiz, onun əsas rəqibi, Ermənistanın birinci prezidenti Levon Ter-Petrosyan isə 21,5 faiz səs toplayıb.
İlkin nəticələr elan olunandan dərhal sonra ölkədə iğtişaşlar başlayıb. Levon Ter-Petrosyanın rəhbərlik etdiyi blokun tərəfdarları bildiriblər ki, onların namizədi qələbə qazanıb və seçki nəticələrinə yenidən baxılmasını tələb edibdilər.
On gün fasiləsiz olaraq minlərlə insan Azadlıq meydanını tərk etməyib, bütün sutka boyu nümayiş keçirilib.
Martın 1-i səhər erkən etiraz aksiyası iştirakçılarını meydandan qovublar. Daha sonra şəhərin digər hissəsində – Myasnikyan heykəlinin yaxınlığında nümayiş dağıdılarkən silah tətbiq edilib. Nəticədə on nəfər həlak olub.
“1 mart” işi üzrə kim günahlandırılır?
Yalnız 2018-ci il “məxməri inqilabından”, yəni 10 il sonra baş nazir Nikol Paşinyan bəyan edib ki, ölkənin yeni hakimiyyətinin “1 mart” işini yenidən açmaq üçün siyasi iradəsi var. Ermənistanın Xüsusi İstintaq Xidməti eks-prezident Robert Koçaryanı əvvəlcə şahid qismində dindirib, daha sonra isə ona qarşı “konstitusiya quruluşunun devrilməsi” ittihamı irəli sürülüb.
Robert Koçaryan həbs edilib. Onun vəkillərinin qətimkan tədbirinin dəyişdirilməsi və eks-prezidentə qarşı cinayət işinə xitam verilməsinə dair çoxsaylı vəsatətləri heç bir nəticə verməyib.
İstintaq orqanları tərəfindən dərc olunmuş məlumtlara əsasən, dinc nümayişçilərin dağıdılmasında ordudan istifadə olunub. Sübut olaraq 0038 saylı məxfi əmrin mətni göstərilib. Sənədin məxfiliyi qismən qaldırılıb. Əmrə əsasən, ordu kazarma vəziyyətinə gətirilib.
“1 mart” işinə Ermənistanın ikinci prezidenti Robert Koçaryandan başqa aşağıdakılar da cəlb ounub
- 2008-ci ildə Silahlı Qüvvələr Baş Qərargahının rəisi və müdafiə nazirinin müavini vəzifəsini tutan Sergey Ohanyan,
- O zaman Yerevan hornizonunun rəisi olan Yuri Xaçaturov,
- Milli Təhlükəsizlik Şurasının keçmiş katibi Armen Gevorqyan,
- Hələ də axtarışda olan Ermənistanın keçmiş müdafiə naziri Mikael Harutunyan.
Eks-prezident ona qarşı irəli sürülmüş ittihamları qəbul etmir və həbsini siyasi sifariş hesab edir.
Niyə Koçaryan öz həbsini siyasi sifariş hesab edir?
Ermənistanın hazırkı prezidenti Nikol Paşinyan 2008-ci il prezident seçkilərində prezidentliyə namizəd Levon Ter-Petrosyanın maraqlarını təmsil edib. O, seçkilərin nəticələri elan olunandan sonra başlayan etiraz aksiyalarında fəal iştirak edib. 1 mart faciəli hadisələrindən sonra müxalifətçi kütləvi iğtişaşların təşkilində ittiham olunduğu üçün bir il və dörd ay gizlənməli olub.
2010-cu il iyulun 1-də Paşinyan könüllü şəkildə prokurorluğa gəlib və həbs edilərək yeddi il müddətinə azadlıqdan məhrum olunub. Bir il 11 aydan sonra Ermənistanın müstəqilliyinin 20 illiyi münasibətilə elan olunan amnistiyaya düşüb.
Hüquq müdafiəçiləri hesab edirlər ki, hakimiyyət beynəlxalq strukturların təzyiqi altında bu addımı atmağa məcbur olub.
